Ιδρύθηκε το μακρινό 1916, λίγο μετά την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και λίγο πριν τη μικρασιατική καταστροφή, άντεξε όλες τις επόμενες δεκαετίες και το δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, έχοντας συμπληρώσει 107 χρόνια αδιάλειπτης λειτουργίας, κάτι που ελάχιστες επιχειρήσεις στην Ελλάδα, μικρές ή μεγάλες βιομηχανίες, έχουν καταφέρει.
Άρα, το γεγονός ότι ένας αγροτικός συνεταιρισμός το έχει επιτύχει αυτό – στην Ελλάδα των πολέμων και των δεινών του 20ου αιώνα – είναι από μόνο του μοναδικό επίτευγμα, ειδικά σε μια χώρα που δεν φημίζεται για την ανεπτυγμένη κουλτούρα συνεταιρισμού, σύνθεσης ή συνεργασίας, είτε σε επιχειρηματικό, είτε σε πολιτειακό επίπεδο.
Ο λόγος για τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Ζαγοράς Πηλίου, που παράγει τα γνωστά μήλα με τη φίρμα ΖΑΓΟΡΙΝ, που θεωρούνται από τα καλύτερα στον κόσμο. Ο Συνεταιρισμός είναι η πρώτη επιχείρηση σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης που κατοχύρωσε το 1996 Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης για τα μήλα, αποτελώντας παράλληλα το ίδιο έτος την πρώτη ελληνική επιχείρηση που επικόλλησε ετικέτα γνησιότητας στα προϊόντα της.
Έτσι, από το ‘96 και εντεύθεν έχει αναβαθμιστεί όλο το brand, σηκώνοντας παράλληλα και όλη την περιοχή της Ζαγοράς. Στην Ελλάδα υπάρχουν τα μήλα Ζαγοράς και τα… άλλα, ενώ από το 2011 έχουν πιστοποιηθεί και τα φιρίκια Πηλίου ως ΠΟΠ.
Σε μια χώρα που – παρά το ευλογημένο κλίμα και τα χαρισματικά εδάφη της – έχει φτάσει να εισάγει ντομάτες, κρεμμύδια και λεμόνια από την Αργεντινή και τη Χιλή, σε μια χώρα που «φωνάζει» για παραγωγική ανασυγκρότηση, περιπτώσεις όπως ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς Πηλίου δικαιούνται τον σεβασμό και την προβολή.
Ο συνεταιρισμός έχει συνδεθεί με τρεις γενιές Ζαγοριανών, ενώ ήδη στο «παιχνίδι» μπαίνει και η 4η γενιά, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς λειτουργεί ως ανάχωμα στην «αρρώστια» των τελευταίων δεκαετιών με την αστυφιλία και την εγκατάλειψη της επαρχίας. Πέρασε από πολλά στάδια, αντιμετώπισε μεγάλες δυσκολίες, η διαδρομή του δεν ήταν στρωμένη με ροδοπέταλα, όμως τις τρεις τελευταίες δεκαετίες έχει εκσυγχρονιστεί και λειτουργεί με αξιοζήλευτα ορθολογικά κριτήρια.
Σήμερα, ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς Πηλίου έχει 780 μέλη – παραγωγούς, το 99% των καλλιεργητών της περιοχής, σε λιγότερο από 15.000 στρέμματα γης. Όμως, ο μέσος κλήρος, δηλαδή η ιδιοκτησία που καλλιεργεί κάθε αγρότης, είναι μόλις 13- 14 στρέμματα. Ο συνεταιρισμός παράγει περίπου 15 χιλ. τόνους προϊόντων, με πάνω από το 90% να είναι τα μήλα, ενώ παράγει επίσης φιρίκια, κεράσια, κάστανα, ακτινίδια και αχλάδια σε πολύ μικρότερες ποσότητες.
Στην Ελλάδα κατέχει μερίδιο περίπου 35% στα επώνυμα μήλα, ενώ οι εξαγωγές υπολογίζονται σε περίπου 10% της παραγόμενης ποσότητας. Εξάγει κυρίως στην Κύπρο, αλλά και στη Μέση Ανατολή, το Ισραήλ, την Αίγυπτο και την Ιορδανία.
Εγκαταστάσεις
Ο Συνεταιρισμός διαθέτει σήμερα ένα σύγχρονο ιδιόκτητο συγκρότημα ψυκτικών εγκαταστάσεων, διαλογητηρίου και συσκευαστηρίου, με προηγμένες δυνατότητες διαλογής μήλων. Συγκεκριμένα το διαλογητήριο έχει λογισμικό αυτόματου ελέγχου της εξωτερικής ποιότητας των μήλων αλλά σε μεγάλο βαθμό της εσωτερικής κατάστασης, ενώ εγκαταστάθηκε το 2021, το πρώτο στην Ελλάδα με τέτοιου είδους δυνατότητες.
Από το 2008 έχει καταργήσει τις μετασυλλεκτικές χημικές εφαρμογές συντήρησης των μήλων. Παράλληλα αναπτύσσει και χρησιμοποιεί προηγμένες τεχνολογίες καθαρισμού και ανακύκλωσης νερού του διαλογητηρίου – συσκευαστηρίου των μήλων, με σύγχρονες μεθόδους όπως η φωτοκαταλυτική νανοδίηθηση και πολλαπλά φίλτρα.
Δίκτυο διανομής
Διατηρεί ιδιόκτητες εγκαταστάσεις στην Κεντρική Λαχαναγορά Αθήνας από το 1965, αλλά και στη Κεντρική Λαχαναγορά Θεσσαλονίκης από το 1973, ενώ το επενδυτικό πλάνο αφορά στη δημιουργία νέων ψυκτικών εγκαταστάσεων, μια επένδυση 4,7 εκατ. ευρώ, προκειμένου να καλύψει την αυξημένη ζήτηση.
Καινοτομίες
Ο Συνεταιρισμός από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 ξεκίνησε να εφαρμόζει καινοτομίες που συστήνει η αρμόδια επιστημονική κοινότητα και να κάνει χρήση από τεχνολογικά επιτεύγματα, όπως εργαλεία γεωργίας ακριβείας, με κύριο σκοπό τη συστηματική μείωση ή/και κατάργηση κατά το δυνατόν, χημικών εφαρμογών φυτοπροστασίας και μετασυλλεκτικής διαχείρισης των προϊόντων.
Επίσης, έχει αναπτυχθεί δίκτυο Μετεωρολογικών Σταθμών εντός καλλιεργητικών εκτάσεων για προγνώσεις μικροκλιματικών συνθηκών που επιδρούν στο προϊόν και καθιστούν δυνατές της έγκαιρες παρεμβάσεις φυτοπροστασίας, μόνο όταν κρίνεται αναγκαίο.
Τα δεδομένα των σταθμών συλλέγονται σε κεντρικό ηλεκτρονικό υπολογιστή και δίνονται ανάλογα οδηγίες με μαζική αποστολή γραπτών μηνυμάτων σε κινητά των παραγωγών-μελών από τον αρμόδιο γεωπόνο. Παράλληλα έχει ξεκινήσει διαδικασία, σε συνεργασία με άλλους φορείς (ακαδημαϊκούς-ερευνητικούς- συμβουλευτικούς) για το αποτύπωμα άνθρακα καλλιέργειας και διακίνησης μήλων.
Το πρόγραμμα Deliciοus EuPDOApples
Την περασμένη Πέμπτη 15 Φεβρουαρίου, ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς Πηλίου, πραγματοποίησε συνέντευξη Τύπου στην Αθήνα, για την παρουσίαση του προγράμματος Deliciοus EuPDOApples και την ανάδειξη των ΠΟΠ μήλων Ζαγοράς Πηλίου. Πρόκειται για τριετές πρόγραμμα, το οποίο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και περιλαμβάνει δράσεις στην Ελλάδα και στην Κύπρο.
Στην εκδήλωση έδωσε το παρόν και ο Προϊστάμενος Διεύθυνσης Προώθησης Γεωργικών Προϊόντων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Νικόλαος Ταβουλάρης. Στόχος του προγράμματος είναι η ενημέρωση και η αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με τα ενωσιακά συστήματα ποιότητας και η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της κατανάλωσης προϊόντων που έχουν καταχωρηθεί στο πλαίσιο των συστημάτων ποιότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης).
Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς Πηλίου, έχει διακριθεί και έχει καταστεί πρότυπος για τα δεδομένα της ελληνικής πραγματικότητας. Στο Πήλιο έχουν καταμετρηθεί από τον 18ο αιώνα δεκάδες ποικιλίες μήλων. Το 1935 εισήχθησαν από τη Καλιφόρνια των Η.Π.Α. οι ποικιλίες “Starking Delicious” και “Golden Delicious”, που αποτελεί επικονιάστρια της πρώτης. Έκτοτε και ειδικά μετά το 1960, η ποικιλία “Starking Delicious” είναι κινητήριος μοχλός της Ζαγοράς Πηλίου και του ομώνυμου Αγροτικού Συνεταιρισμού.
Μετά το πέρας της Συνέντευξης Τύπου, ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Προώθησης Γεωργικών Προϊόντων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Νικόλαος Ταβουλάρης δήλωσε: «Με ιδιαίτερη χαρά παρευρίσκομαι στη σημερινή εκδήλωση του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς Πηλίου. Μια εκδήλωση, που διοργανώνεται στο πλαίσιο του συγχρηματοδοτούμενου από την Ε.Ε προγράμματος για την προώθηση του φημισμένου μήλου ΠΟΠ Ζαγοράς Πηλίου.
Ο ιστορικός αυτός συνεταιρισμός, με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον, εκμεταλλεύτηκε την ευρωπαϊκή πηγή χρηματοδότησης και υλοποιεί δράσεις για να καταστήσει το εξαιρετικό προϊόν του ευρύτερα γνωστό στο καταναλωτικό κοινό. Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ως αρμόδια Αρχή για την εφαρμογή του χρηματοδοτικού αυτού εργαλείου, στέκεται αρωγός στην προσπάθεια αυτή όπως και σε κάθε προσπάθεια των αγροτών και των επιχειρήσεών τους για ενδυνάμωση της εξωστρέφειας και για προώθηση των προϊόντων τους στην παγκόσμια αγορά. Είμαι βέβαιος, ότι με συνέπεια στον κοινό μας στόχο, μπορούμε να πετύχουμε την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ποιοτικών γεωργικών προϊόντων μας.»
Τέλος, ο υπεύθυνος επικοινωνίας του Συνεταιρισμού κος Αντώνης Πολίτης, ανέφερε χαρακτηριστικά: «Είμαστε ιδιαίτερα περήφανοι που βρισκόμαστε σήμερα εδώ, καθώς συνεχίζεται με συνέπεια και επιτυχία η παρουσία μας σε αυτόν τον κλάδο. Οι δράσεις που παρουσιάσαμε σήμερα, αποδεικνύουν ότι τα ΠΟΠ μήλα Ζαγοράς Πηλίου βρίσκονται ακόμη εδώ, και παρά όλες τις αντιξοότητες των τελευταίων μηνών στον τόπο μας, στη Θεσσαλία, κρατούν σταθερή την αναλλοίωτη ποιότητα τους μέσα από την πιστοποιημένη παραγωγή τους».
