Η λέξη οικονομία είναι σύνθετη λέξη. Περιέχει μέσα της την λέξη οίκο και τη λέξη νέμομαι, ήτοι διαχείριση της οικίας, του σπιτιού. Το τελευταίο διάστημα αυτή η «διαχείριση» δείχνει ολικό εκτροχιασμό. Το κύμα ακρίβειας στα καύσιμα, στην ενέργεια και εν γένει στα προϊόντα «δοκιμάζουν» καθημερινά τους Έλληνες πολίτες, αποτελώντας τον σύγχρονο εφιάλτη πολιτών και επιχειρήσεων, που είναι ήδη λαβωμένοι/ες από την μακροετή οικονομική δοκιμασία των μνημονίων, αλλά και της πανδημίας.
Τα ερωτήματα που ταλανίζουν τους πολίτες και άλλοτε φιγουράρουν στις επικεφαλίδες εφημερίδων είναι πολλά, άλλοτε σαν τίτλοι τηλεοπτικών παραθύρων με καλεσμένους τους «μεν» και τους «δεν» σε καθημερινές συζητήσεις και σε αναλύσεις επί αναλύσεων… Είναι άραγε διεθνές φαινόμενο, το οποίο αναπόφευκτα επηρεάζει και την εγχώρια οικονομία; Είναι μήπως, ναι μεν διεθνές φαινόμενο, όμως παρά ταύτα υπάρχει μία πολιτική εργαλειοποίησης ενός διεθνούς οικονομικού φαινομένου για να καλύπτονται οι πολιτικές ολιγωρίες; Είναι κάτι που θα διαρκέσει; Μπορούν οι πολίτες να το αντιμετωπίσουν; Είναι μερικά από τα καίρια ερωτήματα, οι απαντήσεις των οποίων είναι το ζητούμενο όλων μας.
Ο κ. Παναγιώτης Γεωργιάδης, Δικηγόρος παρ΄ Αρείω Πάγω, εκπρόσωπος δημοσίων σχέσεων και μέλος του Νέου Ινστιτούτου Καταναλωτών «Ν.ΙΝΚΑ», απαντάει σε πολλά από το ερωτήματα μας.
-Τι είναι το Ν. ινκα;
Το Νέο Ινστιτούτο Καταναλωτών (Νέο ΙΝΚΑ) είναι ανεξάρτητος, μη κερδοσκοπικός και μη κυβερνητικός οργανισμός. Συστάθηκε αρχικά το έτος 1979 και με την αριθμό τροποποίησης 985/16-7-2020 απόφαση του Πρωτοδικείου Αθηνών, εδρεύει πλέον στην Θεσσαλονίκη στην οδό Ορφανίδου 1. Είναι Πιστοποιημένο στο Μητρώο Ενώσεων Καταναλωτών με την υπ΄ αριθμ. Ζ1-349/03-0309 (ΦΕΚ 524/Β/23-03-09) απόφαση του Υφυπουργού Ανάπτυξης με αύξοντα αριθμό 11/31.03.2009. Στα πλαίσια του καταναλωτικού κινήματος λειτουργούμε αφιλοκερδώς ανεξάρτητα από βιομηχανικά, εμπορικά και πολιτικά συμφέροντα. Διοικείται από 5μελές διοικητικό σε Πρόεδρο τον κ. Νικόλαο Μήττα, και εκπρόσωπο δημοσίων σχέσεων τον Δικηγόρο Παρ΄ Αρείω Πάγω Παναγιώτη Ι. Γεωργιάδη.
-Ποιες είναι οι δράσεις του Ν. ινκα την εποχή της ακρίβειας;
Ως Ινστιτούτο Καταναλωτών συμβουλεύουμε τον καταναλωτή και παρέχουμε πρόσβαση σε έγκυρη, υπεύθυνη και αξιόπιστη ενημέρωση. Διαβουλευόμαστε με τους αντίστοιχους αρμόδιους φορείς για την προώθηση νέων νομοσχεδίων και την ορθή εφαρμογή των υφιστάμενων νόμων για την εύρυθμη λειτουργίας της αγοράς και τη βελτίωση του πλαισίου παροχής υπηρεσιών στον καταναλωτή. Επισημαίνουμε τις παρατυπίες και υποστηρίζουμε τα δικαιώματα των πολιτών ενώπιον της Δικαιοσύνης, μέσω συλλογικών αγωγών. Με τη δυνατότητα να προβούμε σε νομικές ενέργειες ως ένωση καταναλωτών, αποτελούμε δικλείδα ασφαλείας για την προστασία των καταναλωτών στην Ελλάδα. Τρέχουσα ενέργεια αποτελεί η πρωτοβουλία που αναλάβαμε για την άσκηση Συλλογικής Αγωγής κατά των Εταιριών Παροχής Ενέργειας (ηλεκτρική & φυσικού αερίου) για να διεκδικήσουμε την κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής στους λογαριασμούς και των παρανόμων χρεώσεων.
-Ποια πιστεύετε ότι είναι τα αίτια της ακρίβειας; Είναι όπως υποστηρίζεται από μερίδα κόσμου ζήτημα διεθνές, ή επηρεάζεται από την εσωτερική πολιτική διαχείρισης;
Το φαινόμενο της ακρίβειας άρχισε να γίνεται αισθητό την περίοδο πριν από το Πάσχα του 2020 και συνεχίστηκε έκτοτε με αμείωτους ρυθμούς ανατιμήσεων σε μία σειρά από είδη πρώτης ανάγκης, που σε συνδυασμό με την τεράστια αύξηση στις τιμές των καυσίμων και της ενέργειας εκτροχίασαν τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Οι συνέπειες της πανδημίας, η γενικότερη πολιτικοοικονομική αστάθεια στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα, η παγκόσμια σύγκρουση σε όλα τα επίπεδα λόγω του πολέμου μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας που αποτελεί τον βασικό προμηθευτή φυσικού αερίου στην Ευρώπη, έχουν εκτινάξει τις τιμές. Οι προβλέψεις για το 2022 είναι εφιαλτικές, καθώς οι διεθνείς τιμές των τροφίμων συνεχίζουν να καταγράφουν ανοδικές τάσεις λόγω των συνθηκών που επικρατούν με την εφοδιαστική αλυσίδα, τα λιπάσματα, τις πρώτες ύλες και την ενέργεια. Παράλληλα επειδή κατά την λαϊκή παροιμία “ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται”, πληθαίνουν στην αγορά οι αποκλίνουσες ή παραβατικές συμπεριφορές κάποιων επιτήδειων, όπως υπερβολικές ανατιμήσεις ή παράνομες συμπράξεις μεταξύ επιχειρήσεων και εφαρμογή πρακτικών εναρμόνισης τιμών “καρτέλ” εις βάρος των καταναλωτών και του δημοσίου συμφέροντος.
-Ποια είναι η άμυνα του καταναλωτή απέναντι στο δυσχερές κύμα ακρίβειας; Μπορεί να αντιδράσει νομικά;
Όπλο στα χέρια των καταναλωτών είναι η δυνατότητα που τους παρέχεται από τον νόμο (άρθρο 10 του ως άνω ν. 2251/1994, όπως κωδικοποιήθηκε με τον νόμο 4512/2018), για την άσκηση της συλλογικής αγωγής μέσω των ενώσεων καταναλωτών. Το πλεονέκτημα της συλλογικής διεκδίκησης, είναι ο επιμερισμός σε όλους τους ενάγοντες του κόστους των απαιτούμενων δικαστικών ενεργειών, και ότι η απόφαση που θα εκδοθεί θα ισχύει για όλους τους. Επίσης μπορεί να προβεί ο κάθε καταναλωτής ατομικά σε καταγγελία που μπορεί να υποβάλλει στην Επιτροπή Ανταγωνισμού (ΕΑ) που είναι αρμόδια για παραβάσεις που εμπίπτουν στις διατάξεις του ν. 2251/1994 προστασίας καταναλωτών και του ν. 3959/2011 για την προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμού.
Τα ως άνω πολύ σημαντικά ζητήματα, όπως αναλύθηκαν από τον κ. Γεωργιάδη, θα μας απασχολούν όπως φαίνεται διαρκώς και στο μέλλον, καθότι το φαινόμενο της ακρίβειας δείχνει να μην είναι παροδικό. Οι δικαστικές αποφάσεις που θα επακολουθήσουν θα παρουσιάσουν τεράστιο ενδιαφέρον και θα αποτελέσουν την θεμέλια λίθο για την αντιμετώπιση των αιτημάτων των πολιτών.
Το ζήτημα όμως της ακρίβειας είναι αμιγώς πολιτικό. Τα αίτια εν πολλοίς είναι διεθνή, η διαχείριση της όμως είναι ξεκάθαρα πολιτική και σίγουρα η αντιμετώπιση της δεν κρύβεται πίσω από επιδόματα και σπασμωδικές επικαλύψεις λύσεων. Χρειάζονται πρωτοβουλίες με κοινωνικό πρόσημο, ώστε να αντιμετωπιστεί ο σύγχρονος βραχνάς που απειλεί εκατοντάδες Έλληνες και επιχειρήσεις, οι οποίες οδηγούνται δυστυχώς με μαθηματική «ακρίβεια» στην φτωχοποίηση.
Σοφία Τσιπτσέ
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω
Διαπιστ. Διαμεσολαβήτρια ΥΔΔΑΔ
(αστική, εμπορική, ηλεκτρονική, τραπεζική Διαμεσολάβηση)
Υπεύθυνη Προστασίας Δεδομένων / D.P.O. exec
