Επί τάπητος της τριμερούς Συνόδου Κορυφής Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ που λαμβάνει χώρα, σήμερα στη Λευκωσία, αναμένεται να βρεθεί το μέλλον των σχεδίων για τους ενεργειακούς διαδρόμους αλλά και οι γεωστρατηγικές εξελίξεις στην περιοχή.
Στο φόντο των εξελίξεων με του ενεργειακού απογαλακτισμού” από τη Ρωσία αλλά και της φαινομενικής αλλαγής “ρότας” της Τουρκίας η Σύνοδος έρχεται να θέσει και πάλι τις νέες προτεραιότητες των εμπλεκόμενων πλευρών στα μέτωπα της ενέργειας, με τα ζητήματα του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας να είναι στην κορυφή της ατζέντας των τριών ηγετών.
Κεντρικό ζήτημα στον όλο αυτό χάρτη έχει η πρόθεση του Ισραήλ για τη διάθεση των ποσοτήτων αερίου που διαθέτει.
Λίγο πριν την αναχώρησή του, πάντως, την Κυριακή, για την Κύπρο, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου, αναφέρθηκε στην επόμενη ημέρα της εξόρυξης φυσικού αερίου αλλά και τον αγωγό East – Med, που αποτελεί ένα σημείο “τριβής” για την ευρύτερη περιοχή.
Όπως τόνισε “φεύγω για συνάντηση με τους ηγέτες της Κύπρου και της Ελλάδας, και υπενθυμίζω ότι το 2016 ιδρύσαμε την Ανατολική Μεσογειακή Συμμαχία. Αυτή η συμμαχία είναι μια μεγάλη επιτυχία.
Οδήγησε σε βελτίωση των οικονομικών σχέσεων αλλά και στον τομέα του τουρισμού. Μέχρι τώρα εκατομμύρια Ισραηλινοί έχουν επισκεφτεί τόσο την Ελλάδα όσο και την Κύπρο. Επίσης οδήγησε σε βελτίωση των σχέσεων ασφαλείας στην περιοχή και φυσικά συζητάμε και για το μείζων θέμα της ενέργειας.”
“Αναφορικά με το ενεργειακό κομμάτι υπάρχουν αποφάσεις που θα πρέπει να λάβουμε σύντομα. Κάναμε άλλη μια επανάσταση και αυτή είναι η εξόρυξη του φυσικού αερίου από τη θάλασσα.
Αυτό μας δίνει την δυνατότητα όχι μόνο να καλύψουμε τις ανάγκες του κράτους του Ισραήλ σε φυσικό αέριο, αλλά και να εξάγουμε στην Ευρώπη. Και υπάρχουν πολλές προοπτικές για εξαγωγές.
Σε αυτές τις συναντήσεις θα επικεντρωθώ σε δύο από τις προοπτικές. Τον αγωγό φυσικού αερίου East-Med και την κατασκευή τερματικού σταθμού υγροποίησης φυσικού αερίου στην Κύπρο”. Ο τελευταίος είναι ένα σχέδιο που μπαίνει δυναμικά και συνδέεται, όμως, αφενός με την κατασκευή εργιστασίου ηλεκτροπαραγωγής αλλά και με τις αποφάσεις του Τελ Αβίβ για την ποσότητα αερίου που θα πάει σε εξαγωγή.
Πάντως, χθες, βράδυ, στη συνάντησή τους στο Προεδρικό Μέγαρο της Λευκωσίας, Ν. Χριστοδουλίδης και Μ. Νετανιάχου τόνισαν την πολιτική βούληση των κυβερνήσεων Κύπρου και Ισραήλ για ενίσχυση των διμερών σχέσεων σε όλους τους τομείς.
Καλωσορίζοντας τον κ. Νετανιάχου, ο Κύπριος πρόεδρος είπε, μεταξύ άλλων, ότι Κύπρος και Ισραήλ είναι στρατηγικοί εταίροι και εξέφρασε ικανοποίηση για τις πρόσφατες δηλώσεις του κ. Νετανιάχου για το θέμα της Ενέργειας.
Ευχαρίστησε, επίσης, θερμά τον πρωθυπουργό για τη βοήθεια του Ισραήλ κατά τις επιχειρήσεις κατάσβεσης των πρόσφατων πυρκαγιών στη Λεμεσό.
Αναφέρθηκε ακόμα στη σημασία της τριμερούς συνεργασίας Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ, και στην αυριανή 9η Σύνοδο Κορυφής στο πλαίσιο της συνεργασίας αυτής.
Από την πλευρά του ο κ. Νετανιάχου είπε ότι οι διμερείς σχέσεις ποτέ δεν ήταν ισχυρότερες, προσθέτοντας ότι μόνο οφέλη είχαν Κύπρος και Ισραήλ από την ενίσχυση των σχέσεων τους, όπως στους τομείς του τουρισμού, των επενδύσεων, της υψηλής τεχνολογίας, της ασφάλειας και της καταπολέμησης της τρομοκρατίας.
Αναφερόμενος στον τριμερή σχηματισμό είπε ότι στόχος είναι να ενισχυθεί περαιτέρω η συνεργασία και να υπάρξουν ακόμη περισσότερες προοπτικές.
Τέλος, ο κ. Νετανιάχου είπε ότι ο ίδιος έχει κάποιες ιδέες ως προς τη συνεργασία στην αντιμετώπιση πυρκαγιών που θα ωφελήσουν τους δύο λαούς.
Στις δηλώσεις του ο Κύπριος πρόεδρος είπε, με βάση το ΑΠΕ – ΜΠΕ. μεταξύ άλλων, ότι αυτή είναι η δεύτερη συνάντηση του με τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ, επισημαίνοντας τη βαθιά φιλία που συνδέει τις δύο χώρες. Ευχαρίστησε τον λαό και την Κυβέρνηση του Ισραήλ για τη βοήθεια προς την Κύπρο στις περιπτώσεις αντιμετώπισης πυρκαγιών. Πρόσθεσε ότι η συνάντηση σήμερα αποδεικνύει τη στρατηγική ουσία των διμερών σχέσεων σε όλους τους τομείς.
“Ανασκοπήσαμε τη συνεργασία και το εύρος των κοινών στόχων μας, και συζητήσαμε τον οδικό χάρτη για το μέλλον. Συμφωνήσαμε να έχουμε την πρώτη διακυβερνητική συνάντηση μας το πρώτο τετράμηνο του 2024”, είπε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Πρόσθεσε ότι υπάρχουν πολλά που θέλουμε να κάνουμε μαζί και έχουμε προδιαγράψει τα επόμενα βήματα σε τομείς όπως ο πολιτικός διάλογος, η Ενέργεια, η άμυνα, ο τουρισμός, οι επενδύσεις και άλλα.
Είπε ακόμα ότι “στεκόμαστε δίπλα στο Ισραήλ στην καταδίκη κάθε μορφής τρομοκρατίας”, σημειώνοντας τη σημασία του συνεχούς συντονισμού προς την κατεύθυνση της καταπολέμησης της τρομοκρατίας.
Αναφερόμενος στα θέματα Ενέργειας, ο Πρόεδρος είπε ότι συζητήθηκαν τα επόμενα βήματα της συνεργασίας, και συμφώνησαν για την προώθηση προοπτικών για ανάπτυξη ενός αξιόπιστου ενεργειακού διαδρόμου στην περιοχή, διασυνδέοντας την Ανατολική Μεσόγειο με την Ευρώπη.
Ο Πρόεδρος είπε ότι συμφώνησαν, επίσης, την επέκταση της τριμερούς συνεργασίας κάτι που θα συζητηθεί αύριο κατά την Τριμερή Σύνοδο Κορυφής Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ.
Αναφερόμενος στο Κυπριακό, ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης είπε ότι οι προσπάθειες μας για επανέναρξη των συνομιλιών στη βάση του πλαισίου των ΗΕ και ευχαρίστησε τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ για την ξεκάθαρη, συνεπή στήριξή του στις προσπάθειες αυτές.
“Περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας”
Από την πλευρά του ο πρωθυπουργός του Ισραήλ είπε, μεταξύ άλλων, ότι με τον πρόεδρο Χριστοδουλίδη τον συνδέει βαθιά φιλία όπως συνδέει εξάλλου και τους δύο λαούς.
Πρόσθεσε ότι οι δύο χώρες μοιράζονται κοινούς στόχους και είναι προσηλωμένες στη δημοκρατία και η συνεργασία τους ενισχύεται συνεχώς.
“Αυτή η επίσκεψη τόσο διμερώς όσο και σε τριμερές επίπεδο αύριο, θα ενισχύσει περαιτέρω τη συνεργασία μας, κάτι που γίνεται κάθε φορά μετά από τις συναντήσεις μας”, είπε, προσθέτοντας ότι αυτό αποδεικνύεται και από τη συνεχή αύξηση τουριστών από το Ισραήλ, αλλά και από τις επενδύσεις που λαμβάνουν χώρα.
Αναφερόμενος στην εξαίρετη συνεργασία των δύο χωρών σε θέματα Ασφάλειας, ο πρωθυπουργός Νετανιάχου ευχαρίστησε τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας για τις εξαιρετικές υπηρεσίες ασφάλειας που παρείχαν οι κυπριακές Αρχές στην αποτροπή της απόπειρας τρομοκρατικής ενέργειας κατά Ισραηλινών στο έδαφος της Κύπρου.
Ο κ. Νετανιάχου επεσήμανε ακόμη τη συνεργασία των δύο χωρών στον τομέα της Επιστήμης όπου οι δύο κυβερνήσεις στοχεύουν να υπογράψουν σχετική Συμφωνία Συνεργασίας.
Για τον τομέα της Ενέργειας, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ είπε ότι εξετάζεται συνεργασία σε ό,τι αφορά δύο πράγματα, το ένα αφορά ηλεκτρική διασύνδεση που θα συνδέει την Κύπρο με την Ελλάδα και την ηπειρωτική Ευρώπη και το δεύτερο από την Κύπρο στο Ισραήλ και πιθανόν σε χώρες που βρίσκονται ανατολικά από εμάς. Πρόσθεσε ότι αυτό δίνει τη δυνατότητα να μην είμαστε απομονωμένοι αλλά συνδεδεμένοι με άλλες πηγές ενέργειας που μπορούν να σου προσφέρουν ενέργεια όταν υπάρχει πρόβλημα στη δική σου χώρα. Πρόσθεσε ότι αυτά συζητούνται σοβαρά, ενώ εξετάζονται διάφορες επιλογές για συνεργασία στον τομέα του φυσικού αερίου.
Σε ό,τι αφορά το θέμα της καταπολέμησης πυρκαγιών, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ είπε ότι στηρίζει ένθερμα την ευρωπαϊκή απόφαση για δημιουργία περιφερειακού κέντρου στην Κύπρο με στόχο την καταπολέμηση πυρκαγιών σε χώρες της περιοχής, σημειώνοντας ότι το Ισραήλ μπορεί να αποτελέσει μέρος αυτής της προσπάθειας.
Τέλος, ο κ. Νετανιάχου αναφέρθηκε στη δυνατότητα υλοποίησης μιας ιδέας για τη δημιουργία ενός διαδρόμου διασύνδεσης της Ασίας, της Μέσης Ανατολής και της Ευρώπης, ιδιαίτερα με τη δημιουργία υποδομών, ως μέρος επέκτασης των Συμφωνιών του Αβραάμ και της πιθανής ομαλοποίησης των σχέσεων με άλλες χώρες της περιοχής, και έφερε ως παράδειγμα τις οπτικές ίνες, ώστε κάτι τέτοιο να καταστεί εφικτό.
Η τριμερής
Σήμερα,ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης θα έχει κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον πρόεδρο της Κύπρου, Νίκο Χριστοδουλίδη, αλλά και με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου.Θα ακολουθήσουν οι εργασίες της Τριμερούς Συνόδου Κορυφής.
Πάντως, στο φόντο και των εξελίξεων με την Τουρκία ο Κυριάκος Μητσοτάκης, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, αναμένεται να σταθεί στη σημασία της Τριμερούς, αλλά και της δημιουργίας ενεργειακών διαδρόμων από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη. Σε αυτόν συμπεριλαμβάνεται το project ηλεκτρικής διασύνδεσης EuroAsia Interconnector, (ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας) το οποίο θα συνδέσει τις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας του Ισραήλ με την Ευρώπη, αλλά που έχει ανοικτά θέμα, κι όπου ο ΑΔΜΗΕ προσπαθεί α λειτυουργήσει ως επιταχυντής, καθώς υπάρχουν ενστάσεις για τη βιωσιμότητα του έργου.Όπως, μάλιστα, είναι γνωστό, ο ΑΔΜΗΕ έχει έρθει σε προκαταρκτική συμφωνία με ισραηλινό fund για την είσοδό του στο μετοχικό κεφάλαιο του Euroasia.
Επίσης, θα φανεί και το τι μέλλει γενέσθαι με το σχέδιο του EastMed, που αν κι έχει παγώσει συντηρείται από Ελλάδα και Κύπρο. Ερώτημα είναι και η στάση της Ιταλίας στο όλο σχέδιο καθώς αποτελεί και την πρώτη μεγάλη αγορά της ΕΕ, που μπορεί να δεχτεί ποσότητες αερίου.
