Στο 5%-7% ετησίως για την προσεχή 3ετία υπολογίζουν οι διοικήσεις των συστημικών τραπεζών τον ρυθμό πιστωτικής επέκτασης. Κύριος μηχανισμός χρηματοδότησης τα δάνεια/χορηγήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με ορίζοντα απορρόφησης έως το τέλος του 2026. Βασικός αποδέκτης οι επιχειρήσεις, και δη μεγάλοι όμιλοι, φερέγγυες εταιρείες, εισηγμένες με υγιείς ισολογισμούς και επενδυτικά σχέδια σε εκπόνηση/υλοποίηση.
Πρακτικά από τις χρηματοδοτήσεις του Recovery and Reselience Facility εξαιρείται το μεγαλύτερο μέρος του επιχειρηματικού ιστού, ειδικότερα ΜμΕπιχειρήσεις, εταιρείες που για το εγχώριο banking θεωρούνται non bankable. Επιμερισμός που σύμφωνα με φορείς της αγοράς θα έχει επιπτώσεις, συμβάλλοντας στην διεύρυνση της υφιστάμενης “ψαλίδας” με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει και για την κοινωνία. “Μικρό καλάθι” κρατούν οι τραπεζίτες σε ότι αφορά στα δάνεια προς νοικοκυριά, που παραμένουν επιφυλακτικά σε νέο δανεισμό κυρίως λόγω του αυξημένου κόστους χρήματος-απόρροια της πολιτικής υψηλών επιτοκίων που ακολούθησε η ΕΚΤ. Παράλληλα η πολύ μεγάλη διαφορά μεταξύ επιτοκίου κατάθεσης- δανεισμού/χρηματοδότησης επενεργεί ανασταλτικά για πολύ μεγάλο αριθμό πολιτών, χωρίς να διαφαίνεται άμβλυνση των ακραίων spreads για το 2024.
Το 2023 οι κάθε λογής εκταμιεύσεις έφτασαν τα 9,5 δισ. από την Πειραιώς, τα 7 δισ. από την Εθνική και τα 6,6 δισ. από την Alpha Bank, συνολικά τα περίπου 30 δισ., συμπεριλαμβανόμενης της Eurobank. Από τα κύρια χαρακτηριστικά του 2023 η αποπληρωμή υποχρεώσεων από επιχειρήσεις με γεμάτο ταμείο στην προσπάθεια των διοικήσεων τους να μειώσουν το μέσο κόστος χρήματος και σε αρκετές περιπτώσεις να επωφεληθούν από τα πολύ χαμηλότερα επιτόκια του RRF. Τάση που ξεκίνησε το 2022, με την αρχή του κύκλου αύξησης των επιτοκίων/επιβάρυνσης του κόστους εξυπηρέτησης με θετικό αποτέλεσμα για τις εταιρείες που προχώρησαν σε ανάλογες ενέργειες.
Με γνώμονα τα 3ετή πλάνα ανάπτυξης των Εθνικής, Eurobank, Πειραιώς και Alpha Bank το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας προορίζεται να είναι ο βασικός πυλώνας χρηματοδότησης- (υπό) στήριξης της εγχώριας επιχειρηματικότητας. Σύμφωνα με έκθεση της Εθνικής, “…το αποτύπωμα του RRF στην ανάπτυξη αναμένεται να αυξηθεί το 2024-2026 καθώς οι τελικές δαπάνες-περίπου 15% της συνολικής χρηματοδότησης έως το τέλος του 2023- υστερούν συγκριτικά με την ταχεία απορρόφηση κεφαλαίων, που ανερχόταν στο 50% της συνολικής χρηματοδότησης κατατάσσοντας την χώρα μας στην κορυφή των μελών της Ε.Ε…”.
Μετά από μία 2ετία αποπληρωμών (2022-2023) αναμένεται πως η τάση θα επιβραδυνθεί σημαντικά το 2024, θα ενισχυθεί δε από την επιτάχυνση εξαγορών-συγχωνεύσεων και από το δεύτερο 6μηνο εάν και εφ’ όσον η ΕΚΤ προχωρήσει σε μείωση επιτοκίων. Τον Δεκέμβριο 2023 η καθαρή ροή χρηματοδοτήσεων διαμορφώθηκε στα 3,8 δισ., μειώθηκε κατά 2,5 δισ. τον Ιανουάριο 2024, με την τάση να ενισχύεται και πάλι τον Φεβρουάριο.
Σύμφωνα με την PriceWaterhouseCoopers, το 2024 αναμένεται νέο ρεκόρ στον αριθμό και την αξία των συναλλαγών εξαγορών και συγχωνεύσεων με τον κλάδο Ενέργειας (σ.σ. κυρίως ΑΠΕ) να παραμένει «πρωταγωνιστής» και τον Τουρισμό (πωλήσεις ξενοδοχειακών ομίλων/μονάδων) να υπολογίζεται πως θα έχει επίσης σημαντικά μερίδια.
Ειδικότερα στους κλάδους Ενέργειας, Κατασκευών/Υποδομών-Παραχωρήσεων όπου υλοποιούνται/δρομολογούνται projects δις ευρώ, η συνεισφορά του τραπεζικού κλάδου είναι καταλυτική. Ενδεικτικός ο σχεδιασμός για την συμφωνία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ- Masdar για την πώληση σημαντικού ποσοστού της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακής. Με την προϋπόθεση επιβεβαίωσης των μέχρι τώρα δεδομένων το deal ύψους 1,7 δισ. θα χρηματοδοτηθεί με 800 εκατ. από το σχήμα εγχώριων τραπεζών (επιτόκιο στο 5,2%; ) και τα υπόλοιπα ίδια συμμετοχή των Αράβων (Mabudala, TAQA, AdNoc).
Ο αναπληρωτής CEO της Eurobank, Κώστας Βασιλείου, εκτιμά ότι σε βάθος 3ετίας θα υλοποιηθούν στον τομέα της ενέργειας επενδύσεις συνολικού ύψους άνω των 8,3 δισ. ευρώ στην εγχώρια αγορά. Σύμφωνα με τον ίδιο, «οι προοπτικές για την χώρα, λόγω της γεωστρατηγικής της θέσης, του κλίματος, της δημοσιονομικής σταθερότητας και της επενδυτικής πλέον βαθμίδας, την έχουν καταστήσει πόλο έλξης για τους επενδυτές».
Όπως εξηγεί, «το ενδιαφέρον είναι αυξημένο, τα βήματα προόδου στον ενεργειακό κλάδο είναι εμφανή και αναγνωρισμένα από τη διεθνή κοινότητα και η Ελλάδα έχει μπει στο κάδρο των συζητήσεων για να αποτελέσει μελλοντικά περιφερειακό κόμβο, διοχετεύοντας στην Κεντρική Ευρώπη καθαρή ενέργεια. Σήμερα στην Ελλάδα γίνεται ένα μεγάλο βήμα για τη μετάβαση σε ένα νέο μοντέλο, με στόχο να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή, η ενεργειακή εξάρτηση, αλλά και ο περιφερειακός ενεργειακός ανταγωνισμός».
Στο πλαίσιο αυτό δρομολογούνται και υλοποιούνται μία σειρά από μεγάλα έργα.
Έργα ΑΠΕ
H Ελλάδα καταγράφει εξαιρετικές επιδόσεις παγκοσμίως στη διείσδυση των ΑΠΕ στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Το μερίδιό τους στο παραγόμενο ενεργειακό μείγμα της χώρας ξεπέρασε το 48% τον Σεπτέμβριο του 2023. Πληθώρα έργων ΑΠΕ έχουν υλοποιηθεί, ακόμα περισσότερα είναι στο πλάνο, ενώ αναμένεται να ξεκινήσει και η έρευνα για την κατασκευή πιλοτικών υπεράκτιων αιολικών πάρκων στις ελληνικές θάλασσες. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων έργων, τα οποία χρηματοδοτεί η Eurobank, είναι τα εξής:
-Η κατασκευή του μεγαλύτερου φωτοβολταϊκού πάρκου στην Ευρώπη, ισχύος 550MW στην περιοχή της Πτολεμαΐδας από την εταιρεία ΔΕΗ Ανανεώσιμες, προϋπολογισμού 370 εκατ. ευρώ
-Έργα ΑΠΕ συνολικής ισχύος 1GW και προϋπολογισμού περίπου 750 εκατ. ευρώ, που υλοποιεί η ΔΕΗ Ανανεώσιμες σε συνεργασία με την RWE.
-Συναλλαγή με την Helleniq Energy ύψους μέχρι 750 εκατ. ευρώ, στο πλαίσιο της υλοποίησης στρατηγικού πλάνου της εταιρείας για την επίτευξη, μεταξύ άλλων, εγκατεστημένης ισχύος 1GW εντός διετίας.
-Έργα Αποθήκευσης Ενέργειας
H ανάπτυξη των ΑΠΕ συναρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την ταχύτητα ανάπτυξης συστημάτων αποθήκευσης με ικανοποιητική δυναμικότητα για την καλύτερη αξιοποίηση και απορρόφηση της πλεονάζουσας ενέργειας.
Σύμφωνα με τον ίδιο τον κ. Βασιλείου, «η υλοποίηση αυτών των έργων είναι καίριας σημασίας για την Ελλάδα και ήδη το επενδυτικό ενδιαφέρον είναι εστιασμένο σε αυτά».
H Eurobank χρηματοδοτεί το κομβικής σημασίας έργο τόσο για τη χώρα, όσο και για την Ευρώπη, το σταθμό αντλησοταμίευσης στην Αμφιλοχία, συνολικού προϋπολογισμού 750 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 500 εκατ. ευρώ προέρχονται από τραπεζικό δανεισμό.
Πρόκειται για μία καινοτόμο χρηματοδότηση, που καταδεικνύει, εκτός των άλλων, ότι οι ελληνικές τράπεζες έχουν την τεχνογνωσία να σχεδιάζουν και να υλοποιούν σύνθετες και πρωτοποριακές συναλλαγές.
Όσον αφορά στην Εθνική η διοίκηση στοχεύει σε πιστωτική επέκταση της τάξης των 1,4 δισ. ευρώ. Η μεγάλη διαφορά, μεταξύ του ανεπίσημου στόχου για το 2024 (1,4 δισ. ευρώ) και της μέσης ετήσιας αύξησης (2,65 δισ. ευρώ) για την τριετία 2024-26, οφείλεται στην ολοκλήρωση της μεταβίβασης μεγάλων συναλλαγών, που έχουν ήδη ανακοινωθεί όπως οι παραχωρήσεις “Αττικής Οδού”, “Εγνατίας”, ΒΟΑΚ καθώς και στην εκτίμηση έξαρσης του M&A στον κλάδο Ενέργειας.
Για την Τράπεζα της Ελλάδος- όπως αναλύεται στην Ενδιάμεση Έκθεση- “… η προβλεπόμενη ευνοϊκή πορεία του ΑΕΠ και η προσδοκώμενη αύξηση των εκταμιεύσεων καθώς θα υλοποιούνται τα εγκεκριμένα επενδυτικά σχέδια στο πλαίσιο του RRF, εκτιμάται ότι θα στηρίξουν τη διατήρηση του ρυθμού αυτού σε επίπεδα ανάλογα με εκείνα του 2023. Επίσης, αναμένεται να συνεχιστεί η θετική επίδραση στην πιστωτική επέκταση από τους πόρους συγχρηματοδότησης εκ μέρους των τραπεζών και του Ομίλου ΕΤΕπ που θα διατεθούν στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ (2021-2027).
