Σε νέα εποχή αναμένεται να μπουν τα λιμάνια σε λίγα χρόνια, καθώς θα πρέπει να αναπτύξουν σημαντικές ενεργειακές υποδομές, είτε για να μπορούν να τροφοδοτούν με νέα καύσιμα τα πλοία, με βάση και το κυοφορούμενο “πράσινο” ρυθμιστικό πλαίσιο, όσο και για να διασφαλίζουν την ηλεκτροδότηση όσων ελλιμενίζονται.
Βέβαια, ειδικά στην Ελλάδα, πολλές εκκρεμότητες έχουν συσσωρευτεί παρά την προσπάθεια των θεσμικά υπευθύνων (Ρυθμιστικών Αρχών, Κυβέρνησης) και εμπλεκόμενων να επιταχύνουν τα πράγματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι το προεδρικό διάταγμα για την ηλεκτροφόρτιση των πλοίων, όπως και για τις προϋποθέσεις χρήσης εναλλακτικών καυσίμων, βρίσκεται στο τελικό στάδιο της κατάρτισης.
Προκλήσεις
Πάντως πολλά ζητήματα έχουν να κάνουν με τις τεχνολογικές εξελίξεις και τα νέα δεδομένα που φέρνει π.χ. η αποθήκευση, ο ρόλος των ενεργειακών κοινοτήτων, η ανάγκη για ενεργειακή ασφάλεια και σεβασμού των αρχών του ανταγωνισμού κτλ. Βέβαια, ήδη, απασχολούν την ναυτιλιακή κοινότητα, ειδικά, σε σχέση με την ηλεκτροδότηση των ελλιμενιζόμενων πλοίων (μέθοδος cold ironing), που ίσως και είναι και πιο άμεσο χρονικά, ως προς την υλοποίηση.
Πχ ένα από τα καίρια ζητήματα, είναι, εάν στο λιμάνι ο πάροχος θα είναι ένας ή πολλοί και αν το λιμάνι θα εισπράττει έσοδα ή θα υπάρχει ανταγωνισμός με πολλούς παρόχους, κ.λ.π. Επίσης εάν θα μπορούν να συμμετέχουν πχ τα πλοία σε διαδικασίες “Απόκρισης Ζήτησης” που είναι η μεταβολή της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας από τους τελικούς χρήστες (όπως είναι οι επιχειρήσεις) με σκοπό την εξισορρόπηση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας κατά τις περιόδους αιχμών. Επίσης θέμα είναι εάν το λιμάνι θα μπορεί να συμμετέχει στο εταιρικό σχήμα ενός Προμηθευτή-Φορέα Σωρευτικής Εκπροσώπησης (Φο.Σ.Ε.) Παρόχων Ηλεκτρικής Ενέργειας. Δηλαδή εάν πλοία και λιμάνια επωφελούνται από το ότι εκπροσωπούν ένα σεβαστό μέγεθος φορτίου.
Απόκριση ζήτησης
Με βάση, πάντως, σχετική κοινοτική Οδηγία (ΕΕ) 2019/94, η απόκριση ζήτησης (demand response) είναι καθοριστικής σημασίας, ώστε να καταστεί εφικτή η έξυπνη φόρτιση π.χ. των ηλεκτρικών οχημάτων και συνεπώς, να καταστεί εφικτή η αποτελεσματική προώθηση της ηλεκτροκίνησης στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, γεγονός καίριο για τη διαδικασία απαλλαγής των μεταφορών από εκπομπές άνθρακα. Κάτι που βέβαια μπορεί να ισχύσει, με βάση αναφορές εμπειρογνωμόνων, στο μέγιστο για τη ναυτιλία.
Όπως αναφέρει, χαρακτηριστικά, η Οδηγία, οι καταναλωτές θα πρέπει να είναι σε θέση να καταναλώνουν, να αποθηκεύουν ή/και να πωλούν αυτοπαραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια στην αγορά και να συμμετέχουν σε όλες τις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας παρέχοντας ευελιξία στο σύστημα, για παράδειγμα μέσω αποθήκευσης ενέργειας, όπως αποθήκευση χρησιμοποιώντας ηλεκτρικά οχήματα μέσω απόκρισης ζήτησης ή μέσω καθεστώτων ενεργειακής απόδοσης.
Υπενθυμίζεται ότι με βάση την Οδηγία (ΕΕ) 2019/94 θα πρέπει να δίνεται η δυνατότητα στους πελάτες να επωφελούνται πλήρως από τα πλεονεκτήματα της σωρευτικής εκπροσώπησης της παραγωγής και της προμήθειας σε ευρύτερες περιοχές και από τον διασυνοριακό ανταγωνισμό.
Να σημειωθεί ότι οι συμμετέχοντες στην αγορά που δραστηριοποιούνται στη σωρευτική εκπροσώπηση αναμένεται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο ως μεσάζοντες μεταξύ των ομάδων καταναλωτών και της αγοράς.
Τα λιμάνια
Πάντως ήδη τα θέματα αυτά τα “αγγίζουν” μεγάλα λιμάνια της ΕΕ, όπως το Ρότερνταμ, το Αμβούργο, η Βαρκελώνη. Στην Ελλάδα, το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών της Σχολής Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου έχει συντάξει ήδη μια μελέτη θέτοντας διάφορα θέματα που θέτει το Εργαστήριο, όπως π.χ, αν το λιμάνι θα μπορεί να είναι αποκλειστικός διαχειριστής του δικτύου του (Closed Distribution Network Operator, CDNO), ή θα μπορεί να είναι πάροχος ηλεκτρικής ενέργειας με το δίκτυό του, όμως, να ανήκει στη δικαιοδοσία του ΔΕΔΔΗΕ. Σημαντικό θέμα που τίθεται είναι αν θα μπορεί το λιμάνι ως CDNO να επιλέγει την τιμή του commissioning fee που θα βάζει στο ρεύμα που πουλά.
Κλειδί οι υποδομές
Πάντως για την επόμενη μέρα των λιμανιών είναι σημαντικό αυτά τα ζητήματα να επιλυθούν, καθώς τα πλοία αλλάζουν και θα επιλέγουν μέρη και λιμάνια με “φιλικές” υποδομές. Χαρακτηριστικά, όσα δήλωσε, στην “Ακτή Μιαούλη”, πριν λίγες μέρες ο Alessandro Βottaro, Εμπορικός διευθυντής της εταιρείας παρουσιάζοντας το κρουαζιερόπλοιο Costa Venezia, το οποίο μαζί με το Costa Deliziosa θα πραγματοποιούν φέτος 8ημερες και 15ημερες κρουαζιέρες από τον Πειραιά στην Ανατολική Μεσόγειο.
«Όλα συνδέονται με τις υποδομές. Πλέον τα πλοία είναι μεγάλα και δεν μπορούν να προσεγγίσουν σε όλα τα λιμάνια. Οι υποδομές πλέον είναι βασικές», τόνισε εστιάζοντας σε όσες συνδέονται με την ενέργεια. «Είναι κομβικές οι νέες ενεργειακές υποδομές. Γιαυτό κι εμείς έχουμε τους δικούς μας τερματικούς σταθμούς σε Σαβόνα, Βαρκελώνη. Έχουμε τα δικά μας τερματικά με δυνατότητες ηλεκτροδότησης. Για μας που έχουμε πολλές ώρες στα λιμάνια είναι σημαντικό. Θα μπορούσαμε να μειώνουμε τους χρόνους παραμονής και να επιλέγουμε ταξίδια με χαμηλές και οικονομικές ταχύτητες, δεν το κάνουμε. Γιαυτό η ύπαρξη τέτοιων υποδομών είναι πολύ σημαντική», υπογράμμισε.
