Την ανάγκη για άμεση, αλλά και «πράσινη» ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου τόνισε σε αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στο finupnews ο Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, σχολιάζοντας πως το στοίχημα του Υπουργείου είναι «να υπάρχουν καράβια διαθέσιμα 12 μήνες τον χρόνο προς όλους τους προορισμούς και να υπάρχουν υγιείς εταιρείες που θα μπορούν να εξυπηρετούν τις γραμμές».
Παράλληλα, ο υπουργός επεσήμανε την ανάγκη για ένα νέο ανταγωνιστικό ψηφιακό νηολόγιο, το οποίο θα μπορεί να ικανοποιεί τις σύγχρονες ανάγκες μιας σύγχρονης σημαίας, προσθέτοντας πως η χώρα θα κινηθεί σε ένα νέο πλαίσιο συνεργασίας με Κύπρο και Μάλτα για μια «κοινή φωνή» στα ναυτιλιακά δρώμενα.
Τέλος, αναφέρθηκε στις συνθήκες εκσυγχρονισμού των λιμανιών της χώρας, μεγάλων και μικρών, σημειώνοντας πως «θα περιμένουμε τις νέες δημοτικές και περιφερειακές διοικήσεις γιατί η πλειοψηφία των λιμανιών ανήκει στους δήμους. Με τις νέες διοικήσεις αναμένουμε να συνεργαστούμε για να λάβουν τα λιμάνια μια αναπτυξιακή ώθηση».
Ολόκληρη η συνέντευξη του υπουργού:
-Υπουργέ επιστρέψατε σε παλιά λημέρια. Τι έχει αλλάξει σε σχέση με την προηγούμενη θητεία σας;
Αυτό που άλλαξε είναι ότι σήμερα ζούμε σε μία Ελλάδα που δεν είναι στην κατάσταση του 2013-14, δηλαδή σε έναν πολύ στενό δημοσιονομικό περιορισμό και σε μια ανυπαρξία διάθεσης επενδύσεων. Ζούμε σε μια άλλη φάση με μεγαλύτερα δημοσιονομικά περιθώρια και με μεγάλη επιθυμία για επενδύσεις, οι οποίες έχουν σχέση με τον χώρο της ναυτιλίας, αφού σε ένα μεγάλο ποσοστό προέρχονται από Έλληνες εφοπλιστές, αλλά μιλάμε και για επενδύσεις που έχουν γενικά να κάνουν με το παραγόμενο ναυτιλιακό εισόδημα. Επενδύσεις στα ναυπηγεία, στα λιμάνια κτλ. Αυτό που έχει αλλάξει στο Υπουργείο είναι τα πράγματα που ψάχναμε τον τρόπο να τα αντιμετωπίσουμε το 2013-2014 και αφορά την αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης και τη φύλαξη των θαλασσίων συνόρων.
-Έχουμε πάει καλά σε αυτόν τον τομέα.
Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πολύ σοβαρά βήματα, με την χώρα να προστατεύει τα θαλάσσια σύνορα, αλλά και την ανθρώπινη ζωή στη θάλασσα με όλες τις δυσκολίες στο πεδίο. Και αυτό που κατάλαβε η Ευρώπη είναι ότι θα πρέπει να πληρώσει για αυτήν την υπηρεσία που παρέχει το ελληνικό λιμενικό. Δεν ήταν δεδομένα αυτά τα πράγματα το 2013-2014. Τότε ζητούσαμε κάποιες από τις συντηρήσεις των σκαφών να τις αναλαμβάνει η ΕΕ. Σήμερα είναι πολύ διαφορετικά τα πράγματα.
-Ποιες είναι οι βασικές προτεραιότητες του υπουργείου αναφορικά με την ποντοπόρο ναυτιλία;
Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι ποτέ δεν έχουμε αποτυπώσει σε πραγματικά νούμερα και πραγματικά μεγέθη τι σημαίνει ναυτιλία για την ελληνική οικονομία. Ο καθένας έχει τη δική του αντίληψη. Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει τη δική της, η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών τη δική της κτλ, όμως η ναυτιλία αφορά πολύ περισσότερα πράγματα. Έτσι όπως εποπτεύονται από το Υπουργείο: η ναυτιλία ξεκινά από τον καβοδέτη και τον νησιώτη και καταλήγει στην μεγάλη ναυτιλιακή εταιρεία. Αφορά τις επιχειρήσεις που έχουν να κάνουν με την ναυπηγοεπισκευή και κατασκευή, αφορά τη διακίνηση καυσίμων στα λιμάνια, αφορά τις παραναυτιλιακές δραστηριότητες και βέβαια αφορά την αξιοποίηση όλων αυτών των υποδομών, οι οποίες έχουν γίνει στην χώρα και έτσι κάθε «χωριό» έχει αποκτήσει και ένα λιμάνι.
-Το νηολόγιο μας είναι αναχρονιστικό;
Αυτό που με λύπη μου είδα ήταν η μεγάλη συρρίκνωση του εθνικού νηολογίου. Από εκεί που είχαμε το 20% των ελληνόκτητων πλοίων με ελληνική σημαία, σήμερα είμαστε στο 10%. Είναι μια τάση που πρέπει επειγόντως να αντιστρέψουμε. Και για αυτό πρέπει να ξαναβάλουμε οπωσδήποτε το ελληνικό νηολόγιο σε μια λογική ανταγωνισμού με αυτά τα οποία σήμερα «τρέχουν» στην αγορά. Δεν μπορεί σήμερα η Πορτογαλία να εμφανίζει ένα καινούριο ανταγωνιστικό νηολόγιο ή τα Νησιά Μάρσαλ που εμφανίστηκαν τα τελευταία χρόνια και να μην μπορεί να παρέχει τέτοιου είδους υπηρεσίες το ελληνικό κράτος, το οποίο παρέχει ένα συνολικό σύστημα υποστήριξης με ισχυρές διπλωματικές αρχές, με λιμενικά προξενεία, με ένοπλες δυνάμεις που επιχειρούν σε περιοχές που υπάρχει ευαισθησία και μια συνολική κατεύθυνση της ελληνικής πολιτείας στην στήριξη της ναυτιλίας. Το έζησα ως Αναπληρωτής ΥΠΕΞ, τα θέματα τα οποία είχαμε να κάνουμε στην ΕΕ είτε αφορούσαν τις κυρώσεις στην Ρωσία, είτε την απελευθέρωση ναυτικών και πλοίων σε τρίτες χώρες κτλ…Πόσο ψηλά στην ατζέντα των προτεραιοτήτων της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής είναι η στήριξη της ναυτιλίας.
-«Συρρικνώθηκαν» και οι Έλληνες ναυτικοί.
Παρά την οικονομική κρίση, δυστυχώς οι Έλληνες ναυτικοί δεν γύρισαν την προσοχή τους στην θάλασσα. Δεν ξέρω αν αποτελεί κοινωνικό φαινόμενο ή άγνοια, γιατί οι μισθολογικές δυνατότητες στην θάλασσα είναι πολύ καλύτερες από ότι είναι στην ξηρά και οι δυνατότητες εξέλιξης σε μια κραταια ναυτιλία που έχει περίπου το 25% του παγκόσμιου στόλου είναι πάρα πολύ σημαντικές. Ένα νέο απελευθερωμένο πλαίσιο ναυτικής εκπαίδευσης που θα κάνει και τις διαδικασίες προσέλκυσης νέων στην θάλασσα θα μπορούσε να λειτουργήσει.
-Ως απελευθερωμένο σύστημα, εννοείτε ιδιωτική εκπαίδευση;
Ναι, δεν πιστεύω πως το σύστημα εκπαίδευσης πρέπει να είναι μόνο δημόσιο.
-Είμαστε έτοιμοι για ναυτιλιακό πανεπιστήμιο;
Ένα ναυτιλιακό πανεπιστήμιο είναι θέμα του υπ. Παιδείας. Εμείς ασχολούμαστε με τις ακαδημίες και την κατάρτιση του ναυτικού ώστε να μπει στο πλοίο και να είναι ικανός κυβερνήτης. Στην Ελλάδα πρέπει να παρέχεται εκπαίδευση υψηλού επιπέδου.
-Πάμε στην ακτοπλοΐα όπου υπάρχει έντονος ανταγωνισμός. Πως είδατε την κατάσταση μέσα από την θεώρηση των ναύλων όπου έγινε η πρώτη παρέμβαση και συνεννόηση με του ακτοπλόους και πως βλέπετε γενικά το καθεστώς της ακτοπλοΐας;
Μπαίνοντας στο μέσο της σεζόν στο Υπουργείο, ως κυβέρνηση καταφέραμε το ακτοπλοϊκό εισιτήριο που είναι διαθέσιμο στην ελληνική οικογένεια να είναι «καλύτερο» από πριν αναλάβουμε. Κάτι που θεωρώ μια σημαντική εξέλιξη. Για μας στο Υπουργείο το στοίχημα είναι να υπάρχουν καράβια διαθέσιμα 12 μήνες τον χρόνο προς όλους τους προορισμούς. Άρα μας ενδιαφέρει να υπάρχουν υγιείς εταιρείες που θα μπορούν να εξυπηρετούν τις γραμμές και να μην βρίσκονται σε κατάσταση οικονομικής καχεξίας. Το έζησα στο παρελθόν με εταιρεία που φθίνει και αντί να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της να έχει δεσμευμένες γραμμές, πόσο να ταλαιπωρεί το κοινωνικό σύνολο.
-Η επιδοματική πολιτική θα εξακολουθήσει να υφίσταται;
Τα τελευταία χρόνια έχουν διπλασιαστεί σχεδόν τα χρήματα που δίνονται στην ακτοπλοΐα και δεν υπάρχει καμία διάθεση να περιοριστούν. Δεν υπάρχει καμία δημοσιονομική πρόβλεψη περιορισμού. Το θέμα είναι πέρα από επιδότηση, να αποτελούν και ένα σταθερό έσοδο στις ακτοπλοϊκές εταιρείες ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους για να προχωρήσουν και στην ανανέωση του στόλου τους. Χρειαζόμαστε καινούρια βαπόρια. Ο στόλος είναι γηρασμένος, δεν υπήρξαν σημαντικές επενδύσεις τα τελευταία χρόνια, κάτι που οφείλεται και σε μη δανεισμό από τις τράπεζες. Χρειάζεται μια σταδιακή ανανέωση του στόλου με «πράσινα» πλοία, λιγότερο ενεργοβόρα και ικανά να καλύψουν τις ανάγκες του ελληνικού νησιωτικού συμπλέγματος. Σήμερα και λόγω τουριστικού ενδιαφέροντος υπάρχουν πολλαπλές συνδέσεις ανάμεσα στα νησιά, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, αλλά και σε έναν ικανοποιητικό βαθμό και την χειμερινή περίοδο. Αξιοσημείωτο είναι ότι η Περιφέρεια Ν. Αιγαίου τα τελευταία χρόνια δείχνει ότι μεγαλώνει και οικονομικά και πληθυσμιακά. Η μόνη Περιφέρεια της χώρας με πληθυσμιακή αύξηση. Είναι μια κοινωνική εξέλιξη. Τα νησιά μας και η Κρήτη ζωντανεύουν. Συνεπώς, ο σχεδιασμός μας πρέπει να είναι για πιο ζωντανά νησιά.
-Μιλήσατε για πράσινη ναυτιλία και ανανέωση στόλου. Θα συνεννοηθείτε με τους παράγοντες της ακτοπλοΐας, αλλά και με εκείνους των λιμανιών;
Για πολλά χρόνια η χώρα έδινε μια μάχη οπισθοφυλακής απέναντι στους περιβαλλοντικούς κανονισμούς. Και πάντα εμφανιζόταν σε διεθνή fora ως η χώρα που ζητούσε περισσότερο χρόνο προσαρμογής και περισσότερες εξαιρέσεις. Εμείς πρέπει να είμαστε λόγω του μεγάλου όγκου της ελληνικής ναυτιλίας και ακτοπλοΐας οι πρωτοπόροι για το τι είναι τεχνικά και οικονομικά εφικτό.
-Τα λιμάνια ιδιωτικοποιούνται, τα λιμάνια μεγαλώνουν, γίνονται επενδύσεις, επεκτείνονται. Ποια είναι η εικόνα που έχετε αυτές τις πρώτες ημέρες; Είστε ευχαριστημένος; Θα κάνετε κάποιες παρεμβάσεις;
Τρία πράγματα για τα λιμάνια. Πρώτον, η μεγάλη αποκρατικοποίηση στον ΟΛΠ τελικά φάνηκε ότι απέδωσε. Ο τζίρος του ΟΛΠ το 2014 ήταν περίπου 100 εκατ. και σήμερα 200 εκατ. Είναι ένα σημαντικό στοιχείο που δείχνει την μεγέθυνση και την πρόοδο. Δεύτερον, δεν προχώρησαν οι υποχρεωτικές επενδύσεις τόσο στον ΟΛΠ, όσο και στον ΟΛΘ. Αυτό οφείλεται σε κάποιες αστοχίες, αλλά και κυρίως και σε κάποιες δικαστικές προστριβές απέναντι σε αυτές τις επενδύσεις. Εδώ απέξω έχουν αρχίσει οι εργασίες για το νέο λιμενοβραχίονια της ακτοπλοΐας και το οποίο έχει σταματήσει ύστερα από πολλές προσφυγές στο ΣτΕ, οι οποίες ελπίζω πως θα τελειώσουν σύντομα. Τρίτον, εγώ δεν θεωρώ ότι μπορεί να γίνει οποιαδήποτε άλλη αποκρατικοποίηση λιμανιού, χωρίς να περιλαμβάνεται κάποιο πλαίσιο υποχρεωτικών επενδύσεων για την πλευρά του οποιουδήποτε αναδόχου. Το να μεταφέρουμε απλά από την δημόσια διοίκηση στην ιδιωτική διοίκηση τόσο σημαντικές υποδομές δεν προσφέρει κάποια οφέλη στην εθνική οικονομία. Η εθνική οικονομία ενισχύεται, καθώς και η περιφερειακή ανάπτυξη και η λιμενική υποδομή, αν ο ανάδοχος έχει την υποχρέωση για τα 30-40 χρόνια που το αναλαμβάνει να τρέξει και ορισμένες σημαντικές επενδύσεις ώστε να αυξήσει και τα μεγέθη του, αλλά και το όφελος για την οικονομίας μας.
-Πέρα από τα μεγάλα λιμάνια, υπάρχουν και τα μικρά που οι υποδομές τους είναι… άλλων δεκαετιών.
Κάποια ναι, κάποια όχι. Αυτό που είχε μπει στον σχεδιασμό της κυβέρνησης πριν αναλάβω εγώ είναι να δημιουργηθεί ένα νέο εθνικό σύστημα λιμενική διακυβέρνησης. Θα περιμένουμε τις νέες δημοτικές και περιφερειακές διοικήσεις γιατί η πλειοψηφία των λιμανιών ανήκει στους δήμους. Με τις νέες διοικήσεις αναμένουμε να συνεργαστούμε για να λάβουν τα λιμάνια μια ώθηση. Υπάρχουν λιμάνια που έχουν κάποια έσοδα και κάποια που υπολείπονται και υπάρχουν και λιμάνια που έχουν τη δυνατότητα να κάνουν έργα και κάποια που δεν μπορούν. Άρα πρέπει να προχωρήσουμε σε μια ισορροπία της κατάστασης και να μπορέσουν τα ίδια τα λιμάνια να αυτοχρηματοδοτούνται με τις απαραίτητες επενδύσεις. Πάντα οι μεγάλες επενδύσεις στα λιμάνια, οι οποίες δεν πρόκειται να αποσβεστούν, θα γίνονται από το κράτος, αλλά η καθημερινή διαχείριση των λιμανιών πρέπει να αναλαμβάνεται από έναν ισχυρό φορέα.
-Ενόψει των επόμενων Ποσειδωνίων, τι θα έχετε στα χέρια σας να δείξετε στη διεθνή ναυτιλία που να αφορά το νηολόγιό μας;
Εμείς θέλουμε να κάνουμε αυτό που λέγεται relaunch και να παρουσιάσουμε σε διεθνή, αλλά και ελληνική ναυτιλία, ένα νέο σύγχρονο ανταγωνιστικό νηολόγιο, το οποίο θα τρέχει 24/7, ένα ψηφιακό το οποίο θα μπορεί να ικανοποιεί τις σύγχρονες ανάγκες μια σύγχρονης σημαίας. Πλέον ο καπετάνιος του πλοίου είναι ένας manager. Η γραφειοκρατική του επάρκεια είναι πιο σημαντική από την ναυτική του επάρκεια και για αυτό δίπλα του πρέπει να έχει μια σύγχρονη σημαία που να ανταποκρίνεται σε αυτήν την ανάγκη. Κάθε πλοίο βρίσκεται υπό διαρκή έλεγχο πολλών διαφορετικών αρχών σε όποιο λιμάνι και αν περνάει.
-Με την κυπριακή ναυτιλία πως θα συμβαδίσουμε; Υπάρχει συναγωνισμός, υπάρχει ανταγωνισμός αλλά υπάρχουν και δεδομένα κοινά.
Δεν βλέπουμε την κυπριακή σημαία ως ανταγωνιστική. Την βλέπουμε ως μια «αδελφή» σημαία, με την οποία θα πρέπει να έχουμε πολύ καλή συνεννόηση. Κάτι που συζητήσαμε και με την υφυπουργό της Κύπρου. Η Κύπρος, η Ελλάδα και η Μάλτα ως τρεις χώρες που έχουν ναυτιλιακή παρουσία πρέπει επίσης να συμβαδίσουν και στα πλαίσια της ΕΕ. Για αυτό και επανασυστήνουμε την τριμερή συνεργασία μεταξύ των τριών αυτών χωρών με πρώτη συνάντηση το επόμενο φθινόπωρο στην Αθήνα των τριών αρμόδιων υπουργών για να δούμε πως στα διεθνή fora οι τρεις χώρες θα έχουν μια κοινή ισχυρή φωνή, η οποία δεν θα είναι φωνή αντίδρασης, αλλά φωνή επιμόρφωσης προς τις χώρες που δεν διαθέτουν τη δική μας εμπειρία ή που να μην έχουν αντιληφθεί το εύρος που μπορεί να έχει μια ισχυρή ευρωπαϊκή ναυτιλία, η οποία καλύπτει περίπου το 50% του παγκόσμιου στόλου. Κάτι που καθιστά την Ευρώπη ως θεματοφύλακα μιας ανοιχτής παγκόσμιας ανταγωνιστικής αγοράς στη ναυτιλία. Αν αποχωρήσει η ΕΕ από την στήριξη αυτής της ανοιχτής αγοράς, θα καταλήξουμε σε μονοπώλιο των ασιατών και ιδιαίτερα της Κίνας, η οποία μεγενθύνεται ως ναυτιλιακή δύναμη και αν έχει και την παραγωγή και την μεταφορά, καταλαβαίνετε ότι πλέον θα μιλάμε για διαφορετικές εξελίξεις. Η ΕΕ ως δεύτερη οικονομία του κόσμου οφείλει να διασφαλίζει ότι θα υπάρχει παγκόσμια ανταγωνιστική αγορά είτε στις πηγές ενέργειας, είτε στα εμπορεύματα.
-Θέλουμε πλέον και ελληνικά βαπόρια στα ναυπηγεία μας.
Είναι μεγάλη υπόθεση ότι ξεκίνησαν τα ναυπηγεία της Ελευσίνας, αλλά και τα ναυπηγεία του Σκαραμαγκά όταν ξεκινήσουν θα αποτελέσουν μια εμβληματική επένδυση από μια εμβληματική προσωπικότητα της ναυτιλίας, όπως ο κ. Προκοπίου.
