Μέσα σ’ ένα πανηγυρικό κλίμα, στις αρχές τις εβδομάδας, ο βρετανός πρωθυπουργός και η πρόεδρος της Κομισιόν συναντήθηκαν σε ξενοδοχείο του Ουίνδσορ και συμφώνησαν την αντικατάσταση του «Πρωτοκόλλου της Βόρειας Ιρλανδίας» με το «Πλαίσιο του Ουίνδσορ». Έδωσαν τα χέρια, έπεσαν οι υπογραφές, μίλησαν από κοινού στους δημοσιογράφους και τώρα αναμένεται η νέα συμφωνία να εγκριθεί από τα αρμόδια όργανα των δύο πλευρών για να τεθεί σε ισχύ.
Το «Πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας», αποτελεί ένα από τα βασικά κεφάλαια της συμφωνίας του Brexit. Μεταξύ άλλων επιβάλει τελωνιακούς και κανονιστικούς ελέγχους σ’ όλα τα προϊόντα που διακινούνται από την Μεγάλη Βρετανία προς την Βόρεια Ιρλανδία και αντιστρόφως. Λονδίνο και Βρυξέλες, μετά από πολλές και σκληρές διαπραγματεύσεις πριν από περίπου τρία χρόνια, κατέληξαν σ’ αυτή τη λύση για να μην επιβληθούν «σκληρά» σύνορα μεταξύ Βόρειας Ιρλανδίας και Ιρλανδίας καθώς η πρώτη αποτελεί μέρος του Ηνωμένου Βασιλείου και η δεύτερη μέλος της ΕΕ. Όπως τονίζονταν και στο συνοδευτικό κείμενο οι δύο πλευρές κατέληξαν στο εν λόγω «Πρωτόκολλο» αναγνωρίζοντας τις «ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν στη νήσο της Ιρλανδίας» και την ανάγκη να «διαφυλαχθεί η Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής». Ως γνωστόν η τελευταία έχει βάλει τέλος σε έναν μακροχρόνιο αιμοσταγή πόλεμο μεταξύ Προτεσταντών και Καθολικών που είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους χιλιάδες άνθρωποι.
Το «Πρωτόκολλο» όμως, αμφιλεγόμενο από την πρώτη στιγμή, έχει δημιουργήσει άλλα σοβαρά προβλήματα. Πολλοί κάτοικοι της Βόρειας Ιρλανδίας νιώθουν πλέον πολίτες δεύτερης κατηγορίας σε σύγκριση με τους υπόλοιπους κατοίκους του Ηνωμένου Βασιλείου καθώς ουσιαστικά τους έχουν επιβληθεί σύνορα μέσα στη χώρα τους για τη διακίνηση των προϊόντων τους. Γι’ αυτό και το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα (DUP), που ήρθε δεύτερο στις εκλογές για το τοπικό κοινοβούλιο της Βόρειας Ιρλανδίας τον Μάιο, αρνείται κατηγορηματικά να συναινέσει στον σχηματισμό κυβέρνησης, όπως επιβάλλεται από τη Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής, αν, όπως τονίσει σε κάθε ευκαιρία, πρώτα δεν αλλάξει το «Πρωτόκολλο». Έτσι η Βόρεια Ιρλανδία από την περασμένη άνοιξη είναι χωρίς τοπική κυβέρνηση με αποτέλεσμα «για μια ακόμη φορά να κινδυνεύει η πολιτική σταθερότητα της ευρύτερης περιοχής», όπως χαρακτηριστικά τονίζουν οι αναλυτές.
Η νέα συμφωνία, «Πλαίσιο του Ουίνδσορ», που αντλεί το όνομα της από την περιοχή που υπεγράφη, μεταξύ άλλων προβλέπει τη δημιουργία δύο ζωνών. Η πρώτη, η πράσινη, θα αφορά προϊόντα που θα διακινούνται μεταξύ Βόρειας Ιρλανδίας και Μεγάλης Βρετανίας και σ’ αυτά δεν θα υπάρχει σχεδόν κανένας έλεγχος μια και θα πρόκειται για αγαθά που θα πωλούνται μέσα στην ίδια χώρα. Η δεύτερη, η κόκκινη, θα δημιουργηθεί για προϊόντα που προορίζονται από το Ηνωμένο Βασίλειο για την Ιρλανδία και άλλες χώρες της ΕΕ. Σε αυτήν θα εξακολουθούν να ισχύουν οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται και σήμερα.
Ο Ρίσι Σούνακ χαρακτήρισε «σημείο καμπής», τη νέα λύση η οποία όπως είπε από την μια επιφέρει τις απαραίτητες αλλαγές για την ομαλή εφαρμογή του Brexit και από την άλλη προστατεύει την ειρηνευτική συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής. Όπως σημείωσε με νόημα από εδώ και πέρα τρόφιμα που βρίσκονται στα ράφια των βρετανικών σουπερμάρκετ θα μπορούν να πουλιούνται πλέον απρόσκοπτα και στα ράφια των καταστημάτων της Βόρειας Ιρλανδίας. Παράλληλα γίνεται πιο εύκολη η αποστολή δεμάτων μεταξύ Μεγάλης Βρετανίας και Βόρειας Ιρλανδίας αλλά γίνονται και πιο εύκολες οι διαδικτυακές αγορές μεταξύ των δύο περιοχών. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με τη σειρά της μίλησε για μια συμφωνία που «θα λειτουργήσει για όλους καθώς σέβεται και προστατεύει και τις δύο αγορές».
Σύμφωνα δε με τους αναλυτές το «Πλαίσιο του Ουίνδσορ» βάζει τα θεμέλια για μια νέα σχέση μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ. Όπως υπογραμμίζουν «η συμφωνία αυτή εξομαλύνει τις εντάσεις που έχουν προκληθεί μεταξύ των δύο πλευρών μετά την συμφωνία του Brexit. Παράλληλα, βάζει στο περιθώριο την ακραία θέση για μονομερή κατάργηση του «Πρωτοκόλλου της Βόρειας Ιρλανδίας» που σθεναρά υποστήριζαν τόσο ο Μπόρις Τζόνσον όσο και η Λιζ Τρας. «Η ΕΕ χωρίς να παραχωρήσει το παραμικρό έδειξε ένα διαλλακτικό πρόσωπο, βοηθώντας ουσιαστικά τον Σούνακ να ξεπεράσει έναν μεγάλο σκόπελο», σημειώνουν οι αναλυτές. Στο ίδιο μήκος κύματος και οι δηλώσεις του βρετανού πρωθυπουργού ο οποίος είπε πως μπορεί οι δύο πλευρές να είχαν διαφορές στο παρελθόν, «αλλά είμαστε σύμμαχοι, εμπορικοί εταίροι και φίλοι».
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι την ερχόμενη Παρασκευή ο Ρίσι Σούνακ θα συναντηθεί στο Παρίσι με τον Γάλλο ομόλογο του Εμανουέλ Μακρόν στο πλαίσιο της Γαλλο-βρετανικής συνόδου. Η ατζέντα των συνομιλιών των δύο ηγετών μεταξύ άλλων συμπεριλαμβάνει δυό πολύ σημαντικά θέματα- δύο «αγκάθια» που έχει υποσχεθεί ότι θα επιλύσει μέσα στο 2023 ο βρετανός πρωθυπουργός. Πρώτον την ραγδαία αύξηση, μετά την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, των παράτυπων μεταναστών που διασχίζουν την θάλασσα της Μάγχης. Και δεύτερον τους περιορισμούς που αντιμετωπίζουν μετά το Brexit οι ‘Αγγλοι ψαράδες στην ίδια περιοχή καθώς δεν τους επιτρέπεται να ψαρεύουν στα θαλάσσια χωρικά ύδατα κράτους μέλους της ΕΕ. Συχνά δε, επειδή παραβλέπουν το νέο αυτό ρυθμιστικό πλαίσιο δημιουργούνται εντάσεις αλλά ακόμη και συλλήψεις ψαράδων.
