Η 8η Μαρτίου κάθε έτους έχει καθιερωθεί στη συνείδησή μας ως ημέρα τιμής και μνήμης των συνεχιζόμενων διαχρονικών διεκδικήσεων και αγώνων των γυναικών, ανά τον κόσμο, για την ισότητα και ισοτιμία των φύλων, όσον αφορά στην κατοχύρωση των ατομικών, κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων τους.
Ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας, όπως έχει πλέον θεσμοθετηθεί από το 1977, με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, έχει μακρά ιστορική διαδρομή και έλκει τις απαρχές του στο ξεκίνημα του 20ου αιώνα στην Ευρώπη και τις Η.Π.Α., σε οργανωμένες προσπάθειες και πρωτοβουλίες φωτισμένων γυναικών, οι οποίες, τιμώντας τους αγώνες και τις θυσίες των πρωτοπόρων του φεμινιστικού κινήματος, συνέχισαν να διεκδικούν δυναμικά ίσα δικαιώματα, καλύτερες συνθήκες εργασίας καθώς και το εκλογικό δικαίωμα ψήφου.
Ο συμβολικός αυτός εορτασμός αποτελεί, κάθε χρόνο, αφορμή απολογισμού για τις ιστορικές κατακτήσεις του γυναικείου κινήματος, εφαλτήριο περισυλλογής και αφύπνισης για τις συνεχιζόμενες ανισότητες και διακρίσεις, αλλά και δέσμευση για την ανάληψη και συνέχιση στοχευμένων δράσεων, που αποβλέπουν στην αναστροφή κατεστημένων νοοτροπιών και αναχρονιστικών αντιλήψεων, καθώς και στην κατοχύρωση των θεμελιωδών ελευθεριών και δικαιωμάτων των γυναικών μέχρι την επίτευξη της πλήρους ισότητας των φύλων.
Ο 21ος αιώνας βρίσκει την Κύπρια Γυναίκα, ανεξάρτητη, δημιουργική και δυναμική, απαλλαγμένη από αναχρονιστικές νοοτροπίες και σύνδρομα, φοβίες και ενοχικά συμπλέγματα, να ανταποκρίνεται επάξια στους πολλαπλούς ρόλους της, να διεκδικεί και να απολαμβάνει αξιοπρεπή και ισότιμη θέση στην κυπριακή κοινωνία, να επιτυγχάνει σημαντικές διακρίσεις, και να διαπρέπει σε όλους τους τομείς, με πολυσήμαντη προσφορά στο κοινωνικό γίγνεσθαι, την ανάπτυξη, τον πολιτισμό και την ευημερία της πατρίδας μας. Στο πλαίσιο αυτό, στη σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη πραγματικότητα, οι γυναίκες της Κύπρου καταξιώνονται, καθημερινά, μέσα από την προσωπική, επαγγελματική, κοινωνική και πολιτική τους εξέλιξη και δράση, αναλαμβάνοντας ηγετικές θέσεις και κατακτώντας όχι μόνο την εθνική, αλλά και την Ευρωπαϊκή και διεθνή αναγνώριση.
Η πορεία όμως της Κύπριας Γυναίκας μέχρι τη διεκδίκηση και την κατάκτηση της ισονομίας και της ισοτιμίας στην οικογένεια, στον επαγγελματικό της χώρο και την κοινωνία, υπήρξε μακρά και επίπονη και, ασφαλώς, συνεχίζεται ακόμη, καθημερινά, με στόχο και σκοπό την πλήρη εξίσωση και κατοχύρωση ίσων ευκαιριών και επιλογών για όλους μας.
Η μακρά αυτή διαδρομή εξελίσσεται από τους νεολιθικούς οικισμούς της Κύπρου, τη Μητέρα-Γη, δημιουργό της ζωής, και τη λατρεία της γονιμότητας, την εμφάνιση των πρώτων πατριαρχικών θεσμών, που εκτοπίζουν τη μητρογραμμική γενεαλογία κατά την Εποχή του Χαλκού, την εδραίωση του πατριαρχικού συστήματος κατά την Κλασική εποχή, τον περιορισμό της γυναίκας στον οικιακό χώρο και την πρωτογενή οικιακή οικονομία υπό την κηδεμονία του ανδρός πατέρα ή συζύγου κατά την ελληνορωμαϊκή περίοδο, τον Μεσαίωνα, αλλά και τους νεότερους χρόνους.
Μόλις από τα μέσα του 19ου αιώνα αναδεικνύονται στην Κύπρο επώνυμες γυναικείες μορφές, όπως οι πρωτοπόρες διδασκάλισσες Σαπφώ Λεοντιάς, Πολυξένη Λοϊζιάς και Περσεφόνη Παπαδοπούλου που ξεχώρισαν για τον δυναμισμό και την πνευματικότητά τους, υπηρετώντας ως φωτισμένες λειτουργοί της Παιδείας, αποτελώντας σημαντικά πρότυπα σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο.
Δυναμικά έδωσαν το δικό τους ‘παρών’ οι Κύπριες κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν το ενωτικό κίνημα με την μητέρα Ελλάδα γιγάντωσε και αναπτύχθηκε ο Κυπριακός εθελοντισμός, στο πλαίσιο του οποίου 800 γυναίκες στρατεύτηκαν και υπηρέτησαν σε διάφορες βοηθητικές υπηρεσίες, ενώ μαζική υπήρξε η συμμετοχή τους στον Εθνικοαπελευθερωτικό Αγώνα 1955-1959 κατά του Αγγλικού αποικιοκρατικού ζυγού, που τερματίστηκε με τις Συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου, οδηγώντας την Κύπρο στην ανεξαρτησία.
Ήταν αυτές οι γυναίκες που έθεσαν τη βάση, σε μία κρίσιμη ιστορικά και κοινωνικά στιγμή, για την αναβάθμιση της θέσης τους στα χρόνια μετά την Ανεξαρτησία. Ήταν οι ίδιες και οι κόρες τους, που μετά τη βάρβαρη τουρκική εισβολή στήριξαν τις οικογένειές τους και την κοινωνία, που επεβίωσαν, αγωνίστηκαν και διεκδίκησαν την εφαρμογή μιας κοινωνικής πολιτικής που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τους πολλαπλούς ρόλους των γυναικών, για την κατάρριψη των κρατούντων στερεοτύπων για τον ρόλο των δύο φύλων.
Καθοριστικός παράγοντας στην ανέλιξη τους τα αυξανόμενα επίπεδα μόρφωσής τους και η ψήφιση, στο πλαίσιο διεθνών συμβάσεων και διακηρύξεων, της κυπριακής σχετικής νομοθεσίας για την εξάλειψη των έμφυλων διακρίσεων. Ορόσημο για την πλήρη ισότητα των φύλων αποτέλεσε, η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της οποίας ρητά αναφέρει ότι η ισότητα γυναικών και ανδρών πρέπει να εξασφαλίζεται σε όλους τους τομείς, μεταξύ άλλων στην απασχόληση, την εργασία και τις αποδοχές.
Ο φετινός εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας από τον Ο.Η.Ε. έχει ως κεντρικό θέμα Women in leadership: Achieving an equal future in a COVID-19 world, ενώ εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκφράζονται ανησυχίες ότι η συνεχιζόμενη πανδημία συντελεί στη συντήρηση ή και επιδείνωση υφιστάμενων ανισοτήτων μεταξύ ανδρών και γυναικών.
Η 8η Μαρτίου ήταν, επομένως, και φέτος μια ημέρα γιορτής, μία εκδήλωση αγάπης, εκτίμησης, αναγνώρισης και σεβασμού, αφιερωμένης στη φύση, το σθένος, τις δίκαιες διεκδικήσεις, τις ιστορικές κατακτήσεις, τις απεριόριστες δυνατότητες και την προσφορά των γυναικών, με συλλογικό στόχο και κοινή δέσμευση, τη θεσμική κατοχύρωση, αλλά και την απαρέγκλιτη εφαρμογή του δικαιώματος της ισότητας.
Η κάθε 8η του Μάρτη, όμως, οφείλει να είναι, πρωτίστως, υπόμνηση ενός αγώνα, που ακόμη δεν κερδήθηκε σε όλα τα πεδία. Η κοινή προσπάθεια μας για ίσα δικαιώματα και ίσες ευκαιρίες ανάμεσα στα δύο φύλα συνεχίζεται…
Νίκος Νικολάου
Υπεύθυνος Γραφείου Τύπου
Πρεσβεία Κυπριακής Δημοκρατίας
