Η Ένωσις Βορειοελλαδιτών Επενδυτών Χρηματιστηρίου Αξιών – Ε.Β.Ε.Χ.Α. διοργάνωσε, στο πλαίσιο του 32ου MONEY SHOW την εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο, 10 Φεβρουαρίου 2024 και ώρα 18.00 στην αίθουσα FOYER στο ξενοδοχείο HYATT REGENCY HOTEL THESSALONIKI:
ΟΜΙΛΗΤΕΣ ήταν:
-ΑΣΗΜΙΝΑ ΜΑΓΓΟΛΑ , Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω
Θέμα : «Ευθύνη – Ελευθέρωση – Απαλλαγή Εγγυητή σε Δανειακή Σύμβαση / Αύξηση επιτοκίου στις αποφάσεις του Ν. Κατσέλη.»
-ΣΟΦΙΑ ΤΣΙΠΤΣΕ, Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω
Θέμα: «Πλειστηριασμός – Τρόποι Αντιμετώπισης/ Κώδικας Δεοντολογίας Τραπεζών / Πτώχευση Φυσικών Προσώπων»
-ΦΩΤΙΟΣ ΒΑΓΕΝΑΣ, Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω
Θέμα: «Ρυθμίσεις και διαγραφές χρεών στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό»
-ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ, Δικαστικός Επιμελητής
Θέμα: «Η εκτέλεση της περίληψης της κατακυρωτικής έκθεσης»
-ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΛΒΑΝΟΣ, Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω
Θέμα: «Η νομική φύση του Bitcoin»
-ΜΑΡΙΝΟΣ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ, Καθηγητής Blockchain and Metaverse, Διευθυντής Ινστιτούτου του Μέλλοντος.
Θέμα: «Κρυπτονομίσματα και Ψηφιακή Απάτη»
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗ : Ο κ. Γεώργιος Χ. Παλάζης, Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω, Μ.Δ.Ε. ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΑΠΘ, ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ε.Β.Ε.Χ.Α.
Η κυρία Σοφία Τσιπτσέ ανέπτυξε το ζήτημα των μέτρων που μπορούν να προηγηθούν του πλειστηριασμού και εν γένει για το νομικά εργαλεία αντιμετώπισης του ιδιωτικού χρέους. Κατωτέρω παρατίθενται τα σημαντικότερα σημεία της εισήγησης της:
«Και το μέγα θέμα είναι το εξής: Κόκκινα δάνεια… που δεν λένε να αλλάξουν χρώμα.
Το ζήτημα είναι τεράστιο. Μόνο αν δούμε τα νούμερα θα το καταλάβουμε:
Η σελίδα eauction μας ενημερώνει: οι συνολικά αναρτημένοι πλειστηριασμοί είναι 234.121 και οι πλειστηριασμοί που θα λάβουν χώρα το άμεσο διάστημα είναι: 10.768.
Μιλάμε λοιπόν για ένα ζήτημα άκρως κοινωνικό, καθώς ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας μας δεν μπορεί να αντεπεξέρχεται στις οικονομικές του υποχρεώσεις με άμεσο αποτέλεσμα η περιουσία του να αλλάζει χέρια.
Δεν θα ήθελα να μιλήσω για τα αίτια της σημερινής κατάστασης, για λόγους οικονομίας χρόνου. Δεν μπορώ όμως να μην αναφερθώ στην εποχή της ασύδοτης υπερδανειοδότησης, με διαφημίσεις τύπου «μια μέρα χαράς», με σπίτια, άνετη ζωή, διακοποδάνεια και ένα σωρό άλλα άπιαστα επικοινωνιακά «πρότυπα» ενός πετυχημένου μοντέλου ζωής, το οποίο όπως φάνηκε είχε ξύλινα ποδάρια. Και αν τώρα σπεύδουμε να μιλήσουμε για τους υπερχρεωμένους συμπολίτες μας και να τους «ρίξουμε» εν συνόλω την ευθύνη που τα έλαβαν, να υπενθυμίσω ότι το tango χορεύεται με δύο: κάποιοι λάμβαναν δάνεια, αλλά και κάποιοι χορηγούσαν. Δίχως πολλές φορές τις απαιτούμενες ασφαλιστικές δικλίδες.
Αλλά όταν μιλούμε για κόκκινο δανειολήπτη, δεν μιλούμε μονάχα για την μερίδα ανθρώπων που «έπεσαν» στην παγίδα της τότε εποχής, να υπερχρεώνονται, αλλά ούτε για τους δανειολήπτες που είναι πράγματι στρατηγικοί κακοπληρωτές και κινούνται με δόλο. Η μεγαλύτερη μερίδα ανθρώπων – και θα ήθελα πάνω σε αυτό να δω κάποια στιγμή μία στατιστική έρευνα – είναι δανειολήπτες συνετοί, που έλαβαν ένα δάνειο πχ για την αγορά της κατοικίας τους ή για την επέκταση της επιχείρησης τους, αλλά έπεσαν έξω. Έπεσαν έξω γιατί το 2010 αντιμετωπίσαμε μια πρωτοφανή οικονομική κρίση, που ήμασταν σαν χώρα ανέτοιμοι και αδύναμοι να την αντιμετωπίσουμε, γιατί ακόμα και όταν «ανακάμψαμε», ακολούθησε σειρά γεγονότων που μας ξαναγονάτισαν : κόβιντ, ακρίβεια, πανωτόκια, ανεργία, αδιέξοδα συνεχή για ένα νοικοκυριό, αδιέξοδα συνεχή για μια επιχείρηση.
Η απουσία αποτελεσματικών πολιτικών για την αντιμετώπιση της κρίσης των κόκκινων δανείων, μεγέθυνε το πρόβλημα και η συγκυρία των επανωτών κρίσεων οδήγησε στο εξής σημερινό φαινόμενο: τα βαλτωμένα δάνεια (όσα δεν κατάφεραν να ρυθμιστούν αποτελεσματικά) συνάντησαν τη νέα γενιά κόκκινων δανείων-> για αυτό και το ύψος των μη εξυπηρετούμενων δανείων υπερβαίνει των 70,679 δις (όπως ήταν με τις μετρήσεις του 2022).
Τι μπορεί να κάνει ο οφειλέτης ΠΡΙΝ τον πλειστηριασμό για να τον «προλάβει»:
Τα νομικά εργαλεία ρύθμισης είναι εξαιρετικά λίγα. Λίγα όχι μόνο ως προς την «ποσότητα», αλλά και ως προς την «ποιότητα», καθότι όπως θα αναλυθεί συνοπτικά κατωτέρω ΚΑΝΕΝΑ εργαλείο δεν είναι αποτελεσματικό και δεν δύναται να παρέχει λύσεις σε ευρεία γκάμα οφειλετών.
1. Εξωδικαστικός μηχανισμός: Ένας πολλά υποσχόμενος μηχανισμός που σαν ιδέα ήταν πρωτοποριακή -> αναδιάρθρωση χρεών εξωδικαστικά μέσα από μία ηλεκτρονική πλατφόρμα, μακριά από δικασίμους, δικαστήρια και δικαστικές αποφάσεις.
Η αχίλλειος πτέρνα του (κατά την άποψη μου) η φράση: «μετά την υποβολή της αίτησης, οι συμμετέχοντες πιστωτές που είναι χρηματοδοτικοί φορείς «ΔΥΝΑΝΤΑΙ» να καταθέσουν πρόταση ρύθμισης…» Δύνανται λοιπόν και όχι υποχρεούνται.
Ακόμα και με τα νέα κριτήρια και τις νέες ρυθμίσεις του εξωδικαστικού, δεν φαίνεται να αλλάζει το τοπίο, καθότι παραμένει η προαιρετική συμμετοχή των τραπεζών και των funds. Ακόμα και με την αιτιολογημένη απόρριψη, βλέπουμε ότι οι αιτιολογίες είναι σε συγκεκριμένα «κουτάκια», και έωλες.
2. Διμερή διαπραγμάτευση: Όταν ακούμε τον όρο διαπραγμάτευση συνήθως μας έρχεται στο μυαλό ένα οβάλ τραπέζι με έγγραφα και ώρες προτάσεων και αντιπροτάσεων.
Στην πραγματικότητα η διμερής διαπραγμάτευση με τις διαχειρίστριες εταιρίες γίνεται ως εξής: στέλνει ο νομικός σύμβουλος εξουσιοδότηση, περνάν μέρες μέχρι να εγκριθεί από το νομικό τμήμα της εταιρίας και έπειτα από ώρες αναμονής στο τηλεφωνικό κέντρο της εταιρίας, επικοινωνείς με τον υπεύθυνο του φακέλου του εντολέα σου, ο οποίος σου προτείνει ανάλογα με τα δεδομένα που έχεις προσκομίσει μία ρύθμιση. Ουσιαστικά δεν μιλάμε για διαπραγμάτευση, αλλά για μονομερή πρόταση: take it or leave it.
Ένα παράδειγμα από πρόσφατη μου διαπραγμάτευση: η απαίτηση πέρασε από τη μία εταιρία διαχειρίσεως στην άλλη, χωρίς να λάβει γνώση ο οφειλέτης, το μάθαμε παρεμπιπτόντως. Επίσης δεν γνώριζαν για την ύπαρξη απόφασης του νόμου Κατσέλη και μας ενημέρωσαν ότι απ΄την ημερομηνία που πέρασε η απαίτηση σε αυτούς (χωρίς βέβαια να μας ενημερώσουν) θα πρέπει η δόση (την οποία αγνοούν ως ύψος) να καταβληθεί σε άλλο RF, το οποίο δεν μας το λένε!!!!
3. Κώδικας Δεοντολογίας:
Το θεσμικό πλαίσιο του Κώδικα Δεοντολογίας καθορίζεται από τον Νόμο 4224/2013.
Ο Κώδικας Δεοντολογίας ισχύει για όλους τους ενεχόμενους, πρωτοφειλέτες, συνοφειλέτες και εγγυητές (εφεξής δανειολήπτες), που έχουν Δανειακές Συμβάσεις για τα ακόλουθα προϊόντα:
• Καταναλωτικά δάνεια
• Στεγαστικά δάνεια
• Πιστωτικές κάρτες
• Δάνεια ατομικών επιχειρήσεων και ελεύθερων επαγγελματιών
• Δάνεια πολύ μικρών επιχειρήσεων, με μέσο όρο κύκλου εργασιών κατά τα τελευταία 3 φορολογικά έτη που δεν υπερβαίνει το ποσό του 1.000.000€.
4. Αίτηση πτώχευσης: εδώ δεν μιλούμε για ρύθμιση, εδώ μιλούμε για ρευστοποίηση του συνόλου της ακίνητης και κινητής περιουσίας. Τα χάνει όλα, αλλά και απαλλάσσεται – υπό συνθήκες- από το υπόλοιπο των οφειλών. Ο ελληνικός νόμος περί πτωχευτικού Δικαίου είναι ο 4738/2020. Ο νόμος προβλέπει αυτοδίκαιη απαλλαγή του οφειλέτη από τα υπόλοιπα των χρεών του, εντός 36 μηνών (3 χρόνια), από την κήρυξη σε πτώχευση του ή από την καταχώριση απλώς του ονόματος του στο σχετικό μητρώο, αν δεν κηρύχτηκε πτώχευση λόγω ανεπάρκειας της περιουσίας. Αν μάλιστα – σύμφωνα με το νόμο – ο οφειλέτης διαθέτει επαρκή περιουσία προς ικανοποίηση των πιστωτών του, η απαλλαγή επέρχεται με την πάροδο ενός μόνο έτους μετά την κήρυξη σε πτώχευση.
5. Τραπεζική Διαμεσολάβηση: Ένα εργαλείο λειτουργικό και ανεκμετάλλευτο. Θα μπορούσε με νομοθετική πρωτοβουλία να ενισχυθεί η λειτουργία του εργαλείου αυτού, προς όφελος άμεσης εύρεσης λύσης ρύθμισης ρεαλιστικής, ώστε να μην ξανακοκκινήσει.
Κάποιες εταιρίες συμμετέχουν στην τραπεζική διαμεσολάβηση, έχοντας δημιουργήσει μάλιστα αντίστοιχο τμήμα που δέχεται αιτήματα, με εξαιρετικά επιτυχή αποτελέσματα.
6. Αίτηση ευάλωτου δανειολήπτη: αν πληροί ο οφειλέτης τα κριτήρια του ευάλωτου δανειολήπτη, μπορεί να κάνει αίτηση σε ηλεκτρονική πλατφόρμα της εγδικ, προκειμένου να λάβει το πιστοποιητικό ευάλωτου (6μηνης ισχύος) προκειμένου να ανασταλούν τα αναγκαστικά μέτρα εις βάρος του.
Κριτήρια:
Το υπόλοιπο της οφειλής από το δάνειο που έχει υποθήκη/προσημείωση στην 1η κατοικία, δεν πρέπει να υπερβαίνει το ποσό των εκατό τριάντα πέντε χιλιάδων (135.000) ευρώ προκειμένου για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, το οποίο προσαυξάνεται κατά το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος, έως του ανώτατου ποσού των διακοσίων δέκα πέντε χιλιάδων (215.000) ευρώ ανά πιστωτή. Επιπρόσθετα να έχει χαμηλό εισόδημα (ατομικό 7.000) και γενικότερα οικονομικά κριτήρια που κλιμακώνονται ανά περίπτωση, όπως τίθενται και προβλέπονται από το οικείο θεσμικό πλαίσιο.
Αν δεν γίνει τίποτα επιτυχώς από τα ανωτέρω: διαταγή πληρωμής!
Τι γίνεται αν λάβει κανείς διαταγή πληρωμής:
Ανακοπή 632ΚπολΔ: Έχει δικαίωμα λοιπόν ο οφειλέτης που έλαβε μία διαταγή πληρωμής, να ασκήσει ανακοπή στο ίδιο Δικαστήριο που εξέδωσε την ανακοπτόμενη διαταγή πληρωμής. Η προθεσμία για την άσκηση της ανακοπής είναι 15 εργάσιμες ημέρες, εκτός αν ο οφειλέτης είναι κάτοικος εξωτερικού, οπότε στην περίπτωση αυτή η προθεσμία είναι 30 μέρες.
Ανακοπή 933ΚΠολΔ : Η ανακοπή του 933ΚΠολΔ , είναι η γνωστή ανακοπή κατά της εκτέλεσης, μέσω της οποίας προβάλλονται οι αντιρρήσεις εκείνου κατά του οποίου στρέφεται η εκτέλεση και κάθε δανειστή που έχει έννομο συμφέρον και αφορούν την εγκυρότητα του τίτλου, τη διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης ή την απαίτηση.
Η έλλειψη της προσωρινής δικαστικής προστασίας του οφειλέτη, η οποία και κατά τη συνταγματική σκοπιά δημιουργεί ζητήματα, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του Ν. 4842/2021, καλύπτεται από το γεγονός ότι η συζήτηση της ανακοπής ορίζεται μέσα σε 60 μέρες και η απόφαση επίσης μέσα σε 60 μέρες από τη συζήτηση, οπότε σε κάθε περίπτωση θα έχουμε απόφαση πριν τον πλειστηριασμό. Στην πράξη όμως βλέπουμε πως η προθεσμία των 60 μερών δεν εφαρμόζεται, τουλάχιστον όχι σε απόλυτο βαθμό, με συνέπεια τον υπηρεσιακό αυτό φόρτο να τον επωμίζεται ο αδύναμος οφειλέτης, ο οποίος καθίσταται ακόμα πιο αδύναμος με την έλλειψη προσωρινής προστασίας.
Αναστολή του 938 ΚΠολΔ : Με το νόμο του 2021 επανήλθε εν μέρει η δυνατότητα αναστολής. Και γράφεται το εν μέρει καθότι το άρθρο 938ΚΠολΔ της αναστολής, σε περιπτώσεις κατάσχεσης ακινήτου, μπορεί να εφαρμοστεί σε περίπτωση που εκδικαστεί η ανακοπή του 933, κατόπιν εκδοθεί απόφαση απορριπτική και εφόσον ασκηθεί ένδικο μέσο.
Ανακοπή του άρθρου 1000 ΚΠολΔ: με την ανακοπή αυτή ζητάς την αναστολή του πλειστηριασμού για να ρυθμίσεις, όμως πρέπει να καταβάλει το ¼ του οφειλόμενου κεφαλαίου, ώστε να ανασταλεί ο πλειστηριασμός.
Υπάρχουν και άλλων ειδών ανακοπές, που είναι λίγο δύσκολο να αναλυθούν – και κυρίως οι πιο ειδικές, για λόγους οικονομίας του χρόνου.
Αξιοσημείωτη είναι και η αίτηση αναστολής του άρθρου 6 του Ν. 3869/2010, αν εκκρεμεί η έκδοση της απόφασης στο Νόμο Κατσέλη, ή αν εκκρεμεί η έφεση και υπάρχει πιθανότητα να ευδοκιμήσει.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΕΝΑ – ΜΕΤΑΞΥ ΑΛΛΩΝ – ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ:
Μεγάλο ζήτημα και εκκρεμεί προς επίλυση το θέμα με το ελβετικό φράγκο. Πρέπει να υπάρξει πολιτική βούληση, ώστε να παρθεί μία απόφαση νομοθετικής επίλυσης του ζητήματος.
Μεγάλο ζήτημα και εκκρεμεί προς επίλυση τα δάνεια τύπου παλλινοστούστων (με εγγύηση ελληνικού δημοσίου, οπού περνούν στο ελληνικό δημόσιο οι ληξιπρόθεσμες οφειλές και αλλάζει η νομική φύση της απαίτησης και μετουσιώνεται σε χρέος προς το δημόσιο.)
Μεγάλο ζήτημα και εκκρεμεί προς επίλυση το πρόβλημα με τους εγγυητές και αν τελικά δεσμεύονται από την όποια ρύθμιση συνάπτει ο πρωτοφειλέτης. (στην πράξη πολλές φορές δεν καλούνται καν να υπογράψουν τις τροποποιητικές ρυθμίσεις).
Μεγάλο ζήτημα και εκκρεμεί προς επίλυση το ζήτημα με τους κληρονόμους οφειλών μετά από απόφαση του Νόμου Κατσέλη.
Μεγάλο ζήτημα και εκκρεμεί προς επίλυσης η μη νομοθεσία και η μη ύπαρξη ορίων και πρακτικών πάνω στις οποίες θα πρέπει να κινούνται και να πράττουν οι εταιρίες διαχείρισης. Στην πράξη πράττουν κατά το συμφέρον τους και χωρίς να δίνουν σημασία στον οφειλέτη, ενάντια στις πρακτικές καλής πίστης και συναλλακτικών ηθών.
Μεγάλο ζήτημα: η συμπεριφορά και οι πρακτικές των εταιριών διαχείρισης:
Δεν ενημερώνουν, δεν καταθέτουν γραπτή απάντηση στην πρόταση, δεν κάνουν ως οφείλουν πρόταση ή αντιπρόταση, δεν απορρίπτουν εγγράφως και αιτιολογημένα την πρόταση του οφειλέτη, ώστε η απάντηση να είναι δικαστικώς ελέγξιμη.
Η ευρωπαϊκή Οδηγία 2021/2167 ορίζει τα ζητήματα Δεοντολογίας των Πιστωτικών Ιδρυμάτων και η Χώρα μας είχε προθεσμία μέχρι το Δεκέμβριο του περασμένου έτους να την προσαρμόσει στην ελληνική έννομη τάξη. Σύμφωνα με αυτή την Οδηγία θα πρέπει τα πιστωτικά ιδρύματα και οι εταιρίες διαχείρισης εν γένει να ενημερώνουν και να λειτουργούν βάσει κάποιων διαδικασιών, που είναι φυσικά προς όφελος των δανειοληπτών και είναι οι βασικές αρχές αυτού που λέμε «συναλλακτικά ήθη», «καλή πίστη».
Η Οδηγία ψηφίστηκε κυριολεκτικά στο «90» της λήξης της προθεσμίας που μας έτασσε η Ευρώπη, Με τροπολογία ΟΜΩΣ της τελευταίας στιγμής μπήκε στο νόμο η εξής παράγραφος:
«η περ. ε) παρ. 5 του άρθρου 3 του ν. 5072/2023 (Α’ 198) τροποποιείται:
να εξαιρεθούν από εφαρμογή του Μέρους Β’ οι συμβάσεις διαχείρισης πιστώσεων που μεταβιβάζονται πριν 30ή Δεκεμβρίου 2023″».
Για να τα συνοψίσουμε όλα τα ανωτέρω:
Υπάρχει ένα ζήτημα χρέους. Πρέπει να ρυθμιστεί για το καλό της κοινωνικής οικονομίας -> καθώς δεν υπάρχει νόημα να μιλούμε για επενδυτικές βαθμίδες και ένα σωρό άλλες περιβόητες λέξει νίκης και επιτυχίας για την οικονομία της Ελλάδας, αν οι ίδιοι οι πολίτες που την απαρτίζουν φτωχοποιούνται συνεχώς και ζουν χωρίς τη στοιχειώδη αξιοπρέπεια. Κανείς δεν μιλά για να μην πληρώσουν, φυσικά και πρέπει τα χρέη τους να ρυθμιστούν και να πληρωθούν. Όμως θα πρέπει η Πολιτεία να τους δώσει τα αποτελεσματικά μέσα και να τους διαφυλάξει, ώστε να μπορέσουν να ρυθμίσουν με ασφάλεια και αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν λάβουν χώρα αποτελεσματικά εργαλεία ρύθμισης, δίχως τροπολογίες νύχτας και παραγράφους εξαιρέσεων, εις βάρος του Έλληνα πολίτη.
Με την ευχή ότι σε μελλοντικά Money Show, θα έχουν γίνει βήματα εξέλιξης και ορθής αντιμετώπισης, ώστε να μιλούμε για τα αποτελέσματα μιας ορθής και δίκαιης οικονομίας. Η οικονομία [η λέξη προέρχεται από την αρχαία ελληνική «οἰκονομία» (= «οἶκος» + «νέμομαι» ), που σημαίνει διαχείριση της οικίας, δηλαδή του νοικοκυριού]. Στην σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα δεν έχουμε ούτε ορθή διαχείριση , αλλά κινδυνεύομε μάλιστα να χάσουμε και τον «οίκο» μας. Στόχος της Πολιτείας θα πρέπει να είναι η μείωση των κόκκινων δανείων , μέσω ρεαλιστικών ρυθμίσεων, ώστε να επανεκκινηθεί η οικονομία και να αναπνεύσουν τα νοικοκυριά.. Να έχουμε οίκο… και «νέμομαι» , διαχείριση….Για Να έχουμε οικονομία!
