Σ. Τσιπτσέ: Κόκκινα δάνεια… που δεν λένε να αλλάξουν χρώμα

“Υπάρχει ένα ζήτημα χρέους, το οποίο πρέπει να ρυθμιστεί για το καλό της κοινωνικής οικονομίας. Η Πολιτεία οφείλει να δώσει στους πολίτες αποτελεσματικά μέσα και να τους διαφυλάξει, ώστε να μπορέσουν να ρυθμίσουν τις οφειλές τους με ασφάλεια και αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν λάβουν χώρα αποτελεσματικά εργαλεία ρύθμισης”.

Αυτό τόνισε κατά την ομιλία της στην εκδήλωση της Ε.Β.Ε.Χ.Α., στο πλαίσιο του 33ου MONEY SHOW, με θέμα: “Πλειστηριασμός – τρόποι αντιμετώπισης – νέα κριτήρια ευάλωτου οφειλέτη“, η Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω, Σοφία Τσιπτσέ, η οποία συνεργάζεται με το finupnews.gr.

Η κα Τσιπτσέ μίλησε για το μέγα θέμα των «κόκκινων» δανείων, εστιάζοντας στην απουσία αποτελεσματικών πολιτικών για την αντιμετώπιση της εν λόγω κρίσης, ενώ παράλληλα ανέλυσε και τα νομικά εργαλεία του οφειλέτη.

Η ομιλία της Σοφίας Τσιπτσέ:

Ευχαριστώ πολύ τον κ. Παλάζη και την εταιρία ΠΑΛΑΖΗΣ ΜΑΓΓΟΛΑ για την πρόσκληση να είμαι και φέτος ομιλήτρια στην αποψινή εκδήλωση, ανάμεσα σε τόσο αξιόλογους συνομιλητές, για να συζητήσουμε, όχι τόσο ευχάριστα, ζητήματα που δυστυχώς αφορούν ένα τεράστιο κομμάτι της κοινωνίας μας.

Και το μέγα θέμα είναι το εξής: Κόκκινα δάνεια… που δεν λένε να αλλάξουν χρώμα.

Το ζήτημα είναι τεράστιο. Μόνο αν δούμε τα νούμερα θα το καταλάβουμε:

Η σελίδα eauction μας ενημερώνει: οι συνολικά αναρτημένοι πλειστηριασμοί είναι 313.456 (το 2024 ήταν 234.121) και οι πλειστηριασμοί που θα λάβουν χώρα το άμεσο διάστημα ανέρχεται περίπου 11.000 (το 2024 ήταν 10.768).

Μιλάμε λοιπόν για ένα ζήτημα άκρως κοινωνικό, καθώς ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας μας δεν μπορεί να αντεπεξέρχεται στις οικονομικές του υποχρεώσεις με άμεσο αποτέλεσμα η περιουσία του να «αλλάζει» χέρια.

Όταν μιλούμε για κόκκινο δανειολήπτη, δεν μιλούμε μονάχα για την μερίδα ανθρώπων που «έπεσαν» στην παγίδα της τότε εποχής, να υπερχρεώνονται, αλλά ούτε για τους δανειολήπτες που είναι πράγματι στρατηγικοί κακοπληρωτές και κινούνται με δόλο. Η μεγαλύτερη μερίδα ανθρώπων είναι δανειολήπτες συνετοί, που έλαβαν ένα δάνειο πχ για την αγορά της κατοικίας τους ή για την επέκταση της επιχείρησης τους, αλλά έπεσαν… έξω. Έπεσαν έξω γιατί το 2010 αντιμετωπίσαμε μια πρωτοφανή οικονομική κρίση, που ήμασταν σαν χώρα ανέτοιμοι και αδύναμοι να την αντιμετωπίσουμε, γιατί ακόμα και όταν «ανακάμψαμε», ακολούθησαν σειρά γεγονότων που μας ξαναγονάτισαν: κόβιντ, ακρίβεια, πανωτόκια, ανεργία, αδιέξοδα συνεχή για ένα νοικοκυριό, αδιέξοδα συνεχή για μια επιχείρηση.

Η απουσία αποτελεσματικών πολιτικών για την αντιμετώπιση της κρίσης των κόκκινων δανείων, μεγέθυνε το πρόβλημα και η συγκυρία των επανωτών κρίσεων οδήγησε στο εξής σημερινό φαινόμενο: τα βαλτωμένα δάνεια (όσα δεν κατάφεραν να ρυθμιστούν αποτελεσματικά)

Πλειστηριασμός: Τι κάνουμε

Τι μπορεί να κάνει ο οφειλέτης ΠΡΙΝ τον πλειστηριασμό για να τον «προλάβει» :

Τα νομικά εργαλεία ρύθμισης είναι εξαιρετικά λίγα. Λίγα, όχι μόνο ως προς την «ποσότητα», αλλά και ως προς την «ποιότητα», καθότι όπως θα αναλυθεί συνοπτικά κατωτέρω ΚΑΝΕΝΑ εργαλείο δεν είναι αποτελεσματικό και δεν δύναται να παρέχει λύσεις σε ευρεία γκάμα οφειλετών.

1.Εξωδικαστικός μηχανισμός: με τα νέα κριτήρια διεύρυνσης που αναμένεται να ψηφιστούν ο εξωδικαστικό μηχανισμός αποτελεί ένα εργαλείο που υπό συνθήκες μπορεί να βοηθήσει στη ρύθμιση των οφειλών προς χρηματοπιστωτικούς φορείς και δημόσιο.

2.Διμερή διαπραγμάτευση: Όταν ακούμε τον όρο διαπραγμάτευση συνήθως μας έρχεται στο μυαλό ένα οβάλ τραπέζι με έγγραφα και ώρες προτάσεων και αντιπροτάσεων.

Στην πραγματικότητα η διμερής διαπραγμάτευση με τις διαχειρίστριες εταιρίες γίνεται ως εξής: στέλνει ο νομικός σύμβουλος εξουσιοδότηση, περνάν μέρες μέχρι να εγκριθεί από το νομικό τμήμα της εταιρίας και έπειτα από ώρες αναμονής στο τηλεφωνικό κέντρο της εταιρίας, επικοινωνείς με τον υπεύθυνο του φακέλου του εντολέα σου, ο οποίος σου προτείνει ανάλογα με τα δεδομένα που έχεις προσκομίσει μία ρύθμιση. Ουσιαστικά δεν μιλάμε για διαπραγμάτευση, αλλά για μονομερή πρόταση: take it or leave it.

3.Αίτηση πτώχευσης: εδώ δεν μιλούμε για ρύθμιση, εδώ μιλούμε για ρευστοποίηση του συνόλου της ακίνητης και κινητής περιουσίας. Τα χάνει όλα, αλλά και απαλλάσσεται–υπό συνθήκες-από το υπόλοιπο των οφειλών. Ο ελληνικός νόμος περί πτωχευτικού Δικαίου είναι ο 4738/2020. Ο νόμος προβλέπει αυτοδίκαιη απαλλαγή του οφειλέτη από τα υπόλοιπα των χρεών του, εντός 36 μηνών (3 χρόνια), από την κήρυξη σε πτώχευση του ή από την καταχώριση απλώς του ονόματος του στο σχετικό μητρώο, αν δεν κηρύχτηκε πτώχευση λόγω ανεπάρκειας της περιουσίας. Αν μάλιστα –σύμφωνα με το νόμο– ο οφειλέτης διαθέτει επαρκή περιουσία προς ικανοποίηση των πιστωτών του, η απαλλαγή επέρχεται με την πάροδο ενός μόνο έτους μετά την κήρυξη σε πτώχευση.

4.Αίτηση ευάλωτου δανειολήπτη: αν πληροί ο οφειλέτης τα κριτήρια του ευάλωτου δανειολήπτη, μπορεί να κάνει αίτηση σε ηλεκτρονική πλατφόρμα της εγδικ, προκειμένου να λάβει το πιστοποιητικό ευάλωτου (6μηνης ισχύος).

Αναμένονται τα νέα κριτήρια του ευάλωτου οφειλέτη.

Στο πλαίσιο του νομοσχεδίου προβλέπονται, μεταξύ άλλων και σημαντικές παρεμβάσεις για τον περαιτέρω περιορισμό του ιδιωτικού χρέους. Συγκεκριμένα τα νέα όρια ορίζονται ως εξής (ενδεικτικά) για τον χαρακτηρισμό κάποιου ως ευάλωτου:

Α) Όρια Εισοδήματος:

Αν δεν γίνει τίποτα επιτυχώς από τα ανωτέρω: διαταγή πληρωμής!

Τι γίνεται αν λάβει κανείς διαταγή πληρωμής:

Ανακοπή 632ΚπολΔ: Έχει δικαίωμα λοιπόν ο οφειλέτης που έλαβε μία διαταγή πληρωμής, να ασκήσει ανακοπή στο ίδιο Δικαστήριο που εξέδωσε την ανακοπτόμενη διαταγή πληρωμής. Η προθεσμία για την άσκηση της ανακοπής είναι 15 εργάσιμες ημέρες, εκτός αν ο οφειλέτης είναι κάτοικος εξωτερικού, οπότε στην περίπτωση αυτή η προθεσμία είναι 30 μέρες.

Σε περίπτωση που η επίδοση λάβει χώρα σε μεταγενέστερο χρόνο, παρά το γεγονός ότι η ανακοπή μπορεί να κατατέθηκε εμπροθέσμως, τότε η ανακοπή λογίζεται ως μηδέποτε ασκηθείσα και δεν δύναται να θεραπευτεί η επίδοση με κάποια μεταγενέστερη ημερομηνία, εφόσον παρήλθε το δεκαπενθήμερο. (Στην δεκαπενθήμερη προθεσμία δεν υπολογίζεται το Σάββατο, ως εργάσιμη μέρα).

Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η άσκηση της ανακοπής δεν αναστέλλει την πορεία προς την εκτέλεση. Και επειδή η πρακτική εμπειρία μας διδάσκει, ότι οι δικάσιμοι που μας δίνονται ανήκουν στο μακρινό μέλλον (ειδικά σε Πρωτοδικεία μεγάλα όπως της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης), για το λόγο αυτό φρόνιμο και αποτελεσματικότερο είναι να κατατίθεται και αίτηση αναστολής, με ενδεχόμενο αίτημα προσωρινής διαταγής, εφόσον αποδεικνύεται ο επικείμενος κίνδυνος.

Ανακοπή 933ΚΠολΔ: Η ανακοπή του 933ΚΠολΔ, είναι η γνωστή ανακοπή κατά της εκτέλεσης, μέσω της οποίας προβάλλονται οι αντιρρήσεις εκείνου κατά του οποίου στρέφεται η εκτέλεση και κάθε δανειστή που έχει έννομο συμφέρον και αφορούν την εγκυρότητα του τίτλου, τη διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης ή την απαίτηση.

Η συζήτηση της ανακοπής προσδιορίζεται υποχρεωτικά μας λέει η δεύτερη παράγραφος του άρθρου 933 ΚΠολΔ μέσα σε 60 μέρες-> στην πράξη τουλάχιστον στα περισσότερα Δικαστήρια, δεν το έχουμε δει, καθότι προσδιορίζεται σε μεταγενέστερο χρόνο. Επίσης, η απόφαση επί της ανακοπής πρέπει να εκδοθεί εντός 60 ημερών. Οι χρονικοί περιορισμοί που τίθενται στο εν λόγω άρθρο, έχουν ως στόχο την προστασία του οφειλέτη, καθότι ο πλειστηριασμός λαμβάνει χώρα 7 με 8 μήνες μετά την επίδοση της έκθεσης κατάσχεσης.

Μεγάλο ζήτημα η απουσία προσωρινής διαταγής και αναστολής στο σημείο αυτό.

Η έλλειψη της προσωρινής δικαστικής προστασίας του οφειλέτη, η οποία και κατά τη συνταγματική σκοπιά δημιουργεί ζητήματα, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του Ν. 4842/2021, καλύπτεται από το γεγονός ότι  η συζήτηση της ανακοπής ορίζεται μέσα σε 60 μέρες και η απόφαση επίσης μέσα σε 60 μέρες από τη συζήτηση, οπότε σε κάθε περίπτωση θα έχουμε απόφαση πριν τον πλειστηριασμό. Στην πράξη όμως βλέπουμε πως η προθεσμία των 60 μερών δεν εφαρμόζεται, τουλάχιστον όχι σε απόλυτο βαθμό, με συνέπεια τον υπηρεσιακό αυτό φόρτο να τον επωμίζεται ο αδύναμος οφειλέτης, ο οποίος καθίσταται ακόμα πιο αδύναμος με την έλλειψη προσωρινής προστασίας.

Αναστολή του 938 ΚΠολΔ: Με το νόμο του 2021 επανήλθε εν μέρει η δυνατότητα αναστολής. Και γράφεται το εν μέρει καθότι το άρθρο 938ΚΠολΔ της αναστολής, σε περιπτώσεις κατάσχεσης ακινήτου, μπορεί να εφαρμοστεί σε περίπτωση που εκδικαστεί η ανακοπή του 933, κατόπιν εκδοθεί απόφαση απορριπτική και εφόσον ασκηθεί ένδικο μέσο.

Αναστολή του άρθρου 1000 ΚΠολΔ: με την ανακοπή αυτή ζητάς την αναστολή του πλειστηριασμού για να ρυθμίσεις, όμως πρέπει να καταβάλει το ¼ του οφειλόμενου κεφαλαίου, ώστε να ανασταλεί ο πλειστηριασμός.

Αξιοσημείωτη είναι και η ανακοπή κατά του πλειστηριασμού, δηλαδή αφού έχει ολοκληρωθεί. Η προθεσμία άσκησης της εν λόγω ανακοπής είναι 60 ημέρες από την ημέρα που ο υπερθεματιστής θα μεταγράψει την περίληψη της κατακυρωτικής έκθεσης που θα του δώσει ο συμβολαιογράφος στο αρμόδιο υποθηκοφυλακείο (ή γραφείο κτηματογράφησης).

Μεγάλο ζήτημα: Η συμπεριφορά και οι πρακτικές των εταιριών διαχείρισης

Δεν ενημερώνουν, δεν καταθέτουν γραπτή απάντηση στην πρόταση, δεν κάνουν ως οφείλουν πρόταση ή αντιπρόταση, δεν απορρίπτουν εγγράφως και αιτιολογημένα την πρόταση του οφειλέτη , ώστε η απάντηση να είναι δικαστικώς ελέγξιμη.

Η ευρωπαϊκή Οδηγία 2021/2167 ορίζει τα ζητήματα Δεοντολογίας των Πιστωτικών Ιδρυμάτων. Σύμφωνα με αυτή την Οδηγία θα πρέπει τα πιστωτικά ιδρύματα και οι εταιρίες διαχείρισης εν γένει να ενημερώνουν και να λειτουργούν βάσει κάποιων διαδικασιών, που είναι φυσικά προς όφελος των δανειοληπτών και είναι οι βασικές αρχές αυτού που λέμε «συναλλακτικά ήθη», «καλή πίστη».

Για να τα συνοψίσουμε όλα τα ανωτέρω:

Υπάρχει ένα ζήτημα χρέους. Πρέπει να ρυθμιστεί για το καλό της κοινωνικής οικονομίας-> καθώς δεν υπάρχει νόημα να μιλούμε για επενδυτικές βαθμίδες και ένα σωρό άλλες περιβόητες λέξεις νίκης και επιτυχίας για την οικονομία της Ελλάδας, αν οι ίδιοι οι πολίτες που την απαρτίζουν φτωχοποιούνται συνεχώς και ζουν χωρίς τη στοιχειώδη αξιοπρέπεια. Κανείς δεν μιλά για να μην πληρώσουν, φυσικά και πρέπει τα χρέη τους να ρυθμιστούν και να πληρωθούν. Όμως θα πρέπει η Πολιτεία να τους δώσει τα αποτελεσματικά μέσα και να τους διαφυλάξει, ώστε να μπορέσουν να ρυθμίσουν με ασφάλεια και αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν λάβουν χώρα αποτελεσματικά εργαλεία ρύθμισης.

Με την ευχή ότι σε μελλοντικά Money Show, θα έχουν γίνει βήματα εξέλιξης και ορθής αντιμετώπισης, ώστε να μιλούμε για τα αποτελέσματα μιας ορθής και δίκαιης οικονομίας.