Η Ευρωπαία Επίτροπος και Εκτελεστική Αντιπρόεδρος Henna Virkkunen, απαντώντας σε ερώτηση του Ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ Σάκη Αρναούτογλου, κρούει τον κώδωνα για τη σοβαρότητα της απειλής που συνιστά η κακόβουλη χρήση αυτοματοποιημένων συστημάτων (bots) για την παραπληροφόρηση και την υπονόμευση της Δημοκρατίας στην Ευρώπη.
Ο κ. Αρναούτογλου είχε ζητήσει από την Κομισιόν να τοποθετηθεί σχετικά με την αποτελεσματικότητα των υφιστάμενων μέτρων κατά της παραπληροφόρησης και την ανάγκη για περαιτέρω δράσεις, ειδικά στο πεδίο της υποχρεωτικής ταυτοποίησης των bots.
Στην απάντησή της, η Κομισιόν επισημαίνει ότι:
• Έχει ήδη ξεκινήσει επίσημες διαδικασίες στο πλαίσιο της Πράξης για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA) κατά των X, Meta και TikTok για ανεπαρκή μέτρα περιορισμού των κινδύνων που προκύπτουν από ψευδείς λογαριασμούς και bots.
• Ενσωμάτωσε πρόσφατα τον Κώδικα Δεοντολογίας για την Παραπληροφόρηση στο πλαίσιο της DSA, καθιστώντας τον σημείο αναφοράς για τη συμμόρφωση των μεγάλων ψηφιακών πλατφορμών.
• Χρηματοδοτεί μέσω του «Ορίζων Ευρώπη» ερευνητικά έργα, όπως το VERA.AI, που αναπτύσσουν εξελιγμένα εργαλεία εντοπισμού δικτύων bot.
• Θα προτείνει μια Ευρωπαϊκή Ασπίδα Δημοκρατίας, ως οριζόντιο στρατηγικό πλαίσιο για την καλύτερη προστασία και προώθηση της Δημοκρατίας στην ΕΕ. Θα αντιμετωπίσει, ιδίως, τη χειραγώγηση των πληροφοριών και τις παρεμβάσεις και την παραπληροφόρηση από το εξωτερικό.
Με αφορμή την απάντηση της Κομισιόν ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ δήλωσε σχετικά:
«Η μάχη κατά της παραπληροφόρησης και της αθέμιτης επιρροής από τα bots είναι ζήτημα προστασίας της ίδιας της Δημοκρατίας μας. Είναι θετικό ότι η Κομισιόν αναγνωρίζει το πρόβλημα και προχωρά σε πιο αυστηρές δεσμεύσεις και δράσεις. Ωστόσο, η κοινωνία περιμένει άμεση και ουσιαστική εφαρμογή μέτρων. Ο έλεγχος των bots και η διαφάνεια στην ψηφιακή δημόσια σφαίρα είναι απαραίτητα για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών».
Τέλος ο Ευρωβουλευτής υπογραμμίζει την ανάγκη τα Κράτη-Μέλη και οι Ευρωπαϊκοί Θεσμοί να κινηθούν συντονισμένα και αποφασιστικά, ώστε να κλείσουν τα ψηφιακά κενά που εκμεταλλεύονται οι μηχανισμοί χειραγώγησης.
Ακολουθούν η ερώτηση και η απάντηση:
Ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης E-000155/2025
προς την Επιτροπή
¶ρθρο 144 του Κανονισμού
Σάκης Αρναούτογλου (S&D)
Θέμα: Παραπληροφόρηση και ο ρόλος των bots – Διασφάλιση διαφάνειας και εμπιστοσύνης στην ψηφιακή εποχή
Η παραπληροφόρηση και η διάδοση ψευδών ειδήσεων, που ενισχύονται από τη χρήση αυτοματοποιημένων συστημάτων (bots), αποτελούν σοβαρή απειλή για τη δημοκρατία. Οι πρακτικές αυτές διαβρώνουν τη διαφάνεια, υπονομεύουν την αξιοπιστία της πληροφόρησης και μειώνουν την εμπιστοσύνη των πολιτών. Η αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου είναι απαραίτητη και προϋποθέτει στοχευμένες δράσεις. Η κοινωνία απαιτεί σαφείς απαντήσεις και ουσιαστικές προτάσεις που θα διασφαλίσουν τη διαφάνεια και θα ενισχύσουν την προστασία της δημοκρατίας απέναντι στις προκλήσεις της σύγχρονης εποχής.
Με δεδομένη την ταχεία εξάπλωση αυτών των πρακτικών και τη σημασία της λήψης άμεσων και αποτελεσματικών μέτρων, ερωτάται η Επιτροπή:
1. Πώς αξιολογεί την αποτελεσματικότητα των υφιστάμενων μέτρων για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης, λαμβάνοντας υπόψη τη συνεχή τεχνολογική εξέλιξη και την αυξανόμενη χρήση bots;
2. Θεωρεί ότι η υποχρεωτική ταυτοποίηση των bots αποτελεί μια βιώσιμη λύση για την ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας στο ψηφιακό οικοσύστημα; Αν όχι, ποιες εναλλακτικές προσεγγίσεις εξετάζει για τη σήμανση και τον έλεγχο της αυτοματοποιημένης δραστηριότητας;
3. Ποιες επιπλέον δράσεις σχεδιάζει για την προστασία της δημοκρατίας από την κακόβουλη χρήση bots και για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης στις ψηφιακές πληροφορίες;
Κατάθεση: 15.1.2025
EL
E-000155/2025
Απάντηση της εκτελεστικής αντιπροέδρου κ. Virkkunen
εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
(6.3.2025)
Η Επιτροπή αναγνωρίζει τη σημαντική πρόκληση που συνιστούν η παραπληροφόρηση και η χειραγώγηση της χρήσης bots στο ψηφιακό τοπίο.
Σύμφωνα με την πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες[1], (DSA), οι πάροχοι καθορισμένων πολύ μεγάλων επιγραμμικών πλατφορμών και μηχανών αναζήτησης υποχρεούνται να αξιολογούν και να μετριάζουν τους συστημικούς κινδύνους. Οι κίνδυνοι αυτοί μπορεί να απορρέουν, μεταξύ άλλων, από τη μη αυθεντική χρήση της υπηρεσίας τους, όπως η δημιουργία ψευδών λογαριασμών ή η χρήση bots. Η Επιτροπή έχει ήδη κινήσει επίσημη διαδικασία στο πλαίσιο της DSA κατά των X, Meta και TikTok, που συνδέονται με τους προαναφερόμενους κινδύνους.
Στις 13 Φεβρουαρίου 2025 η Επιτροπή και το ευρωπαϊκό συμβούλιο ψηφιακών υπηρεσιών[2] ενέκριναν την επίσημη ενσωμάτωση του εθελοντικού κώδικα δεοντολογίας για την παραπληροφόρηση[3] στο πλαίσιο της DSA, ενσωματώνοντάς τον ως κώδικα δεοντολογίας κατά την έννοια του άρθρου 45. Ο κώδικας δεοντολογίας προβλέπει συγκεκριμένα μέτρα που δεσμεύονται να λάβουν οι υπογράφοντες για την αντιμετώπιση, ιδίως, της κακόβουλης χρήσης αυτοματοποιημένων συστημάτων όπως τα bots[4]. Η ενσωμάτωση αυτή θα καταστήσει τον κώδικα δείκτη αναφοράς για τον καθορισμό της συμμόρφωσης των πλατφορμών με την πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες. Για τους παρόχους πολύ μεγάλων επιγραμμικών πλατφορμών και μηχανών αναζήτησης που έχουν υπογράψει τον κώδικα, οι δεσμεύσεις τους θα υπόκεινται σε ετήσιους ανεξάρτητους ελέγχους.
Μέσω του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη»[5], η Επιτροπή χρηματοδοτεί επίσης σειρά ερευνητικών έργων για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση δικτύων bot. Για παράδειγμα, μεταξύ άλλων λειτουργιών, το έργο VERA.AI[6] αποσκοπεί στην ανάπτυξη εργαλείων για τον εντοπισμό μοτίβων συγχρονισμένης δραστηριότητας όπου οι λογαριασμοί μοιράζονται πανομοιότυπο ή παρόμοιο περιεχόμενο για την ενίσχυση των εκστρατειών παραπληροφόρησης.
Τέλος, η Επιτροπή θα προτείνει μια Ευρωπαϊκή Ασπίδα Δημοκρατίας, ως οριζόντιο στρατηγικό πλαίσιο για την καλύτερη προστασία και προώθηση της δημοκρατίας στην ΕΕ. Θα αντιμετωπίσει, ιδίως, τη χειραγώγηση των πληροφοριών και τις παρεμβάσεις και την παραπληροφόρηση από το εξωτερικό.
