Επί τάπητος τέθηκαν αλλαγές στη χωροθέτηση των “οικοπέδων”, όπου προβλέπεται να αναπτυχθούν υπεράκτια αιολικά πάρκα έξω από μια εμβληματική για τον ελληνικό τουρισμό περιοχή, την Ελούντα στο Δήμο Αγίου Νικολάου στη Κρήτη, κατά τη χθεσινή συνάντηση που είχαν στελέχη της ΕΔΕΥΕΠ με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Συγκεκριμένα εξετάστηκαν παράμετροι για την περιοχή, όπως καταγράφονται στη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ).
Οι ενστάσεις
Σημειώνεται ότι έχουν καταγραφεί ενστάσεις για το πώς θα προχωρήσει το όλο πλάνο με τα υπεράκτια αιολικά στην Κρήτη. Συγκεκριμένα, η υπουργός Τουρισμού κυρια Όλγα Κεφαλογιάννη απαντώντας σε σχετική ερώτηση στη Βουλή ανέφερε ότι κρίνεται επιβεβλημένη η εξαίρεση των περιοχών Κρήτη 2α και Κρήτη 2β (πρόκειται για την ευρύτερη περιοχή της Ελούντας) από το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων, «για λόγους που άπτονται της προστασίας του τουριστικού προϊόντος αλλά και του πολιτιστικού πλούτου της περιοχής, λαμβάνοντας υπόψη πως η εξαίρεση αυτή δεν δημιουργεί πρόβλημα στην επίτευξη των στόχων του προγράμματος».
Σύμφωνα με την κυρία Κεφαλογιάννη, το νησί της Σπιναλόγκας βρίσκεται νοτιοανατολικά από τις δύο ζώνες χωροθέτησης των Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων (Υ.Α.Π.) Κρήτη 2α / 2β και σε τέτοια εγγύτητα (1 ναυτικό μίλι από τη φυσική ακτογραμμή) που θα δημιουργήσει οπτική όχληση, η οποία θα υποβαθμίσει σημαντικά αυτόν τον ευαίσθητο χώρο τόσο πολιτιστικά όσο και τουριστικά ενώ, όπως τόνισε η υπουργός, «ενδέχεται να οδηγήσει μακροπρόθεσμα σε ύφεση της τουριστικής ανάπτυξης στην περιοχή, λόγω της μη προσέλκυσης νέων τουριστικών επενδύσεων».
Η Περιφέρεια
Κατά της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) έχει ταχθεί και η Επιτροπή Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της Περιφέρειας Κρήτης, η γνωμοδότηση της οποίας δημοσιεύτηκε στις 11 Δεκεμβρίου του 2023.
Η Επιτροπή έχει γνωμοδοτήσει αρνητικά για το σύνολο των περιοχών που αναφέρονται στην ΣΜΠΕ για την εγκατάσταση και λειτουργία θαλάσσιων αιολικών στο νομό Λασιθίου. Απαιτεί την ενεργή συμμετοχή της Περιφέρειας Κρήτης, των Δήμων και των τοπικών Φορέων στους χωροταξικούς σχεδιασμούς που αφορούν την Κρήτη τόσο για τη Θαλάσσια Χωροταξία όσο και το χωροταξικό των ΑΠΕ, και την εξασφάλιση ικανών αντισταθμιστικών οφελών για τις τοπικές κοινωνίες.
Το σκεπτικό της Επιτροπής στηρίζεται στο ότι η ΣΜΠΕ παραβλέπει τις ιδιαίτερες ανάγκες και χαρακτηριστικά των τοπικών κοινοτήτων, όπως πολιτιστικά και οικονομικά χαρακτηριστικά, καθώς και δημογραφικά στοιχεία.
Ιδιαίτερα για τις περιοχές της Ανατολικής Κρήτης η οποία έχει τον τουρισμό ως βασικό άξονα ανάπτυξης, η προτεινόμενη τοποθέτηση υπεράκτιων αιολικών θέτει κατά την Περιφέρεια σε κίνδυνο τον τουριστικό τομέα. Στα υπόλοιπα επιχειρήματα αναφέρονται:
– Δε λαμβάνονται υπόψη οι αλιευτικές δραστηριότητες που έχουν αναπτυχθεί σε περιοχές της Ανατολικής Κρήτης, όπως στην περιοχή του Αφορεσμένου και τον «ρωσικό πάγκο» βόρεια του Αθερινόλακκου, και τις διαταραχές που θα προκληθούν σε πιθανή χωροθέτηση των ΥΑΠ.
-Η ΣΜΠΕ αγνοεί τις τοπικές πολιτιστικές πρωτοβουλίες, όπως η υποβολή αιτήματος ένταξης της νήσου Σπιναλόγκας στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, και η αλλοίωση του εξωτερικού περιβάλλοντος από την χωροθέτηση των ΥΑΠ θα καταστίσει απαγορευτική την επανυποβολή αιτήματος.
– Δε λαμβάνεται υπόψη η ύπαρξη πολύπλοκων και ευαίσθητων οικοσυστημάτων στις περιοχές ως κριτήρια αποκλεισμού.
-Η οπτική ρύπανση θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στις παράκτιες επιχειρήσεις, ιδιαίτερα για τις ανεπτυγμένες τουριστικά περιοχές.
-Δεν λαμβάνονται υπόψη η απώλεια θέσεων εργασίας από τον κλάδο της αλιείας.
– Δεν έχει εντάξει στα κριτήρια αποκλεισμού τη διέλευση του αγωγού EASTMED από το ΠΟΑΥΑΠ «Κρήτη 4». – Η ΣΜΠΕ παραβλέπει σημαντικές Ευρωπαϊκές Συμφωνίες για τα οικοσυστήματα και τη βιοποικιλότητα, ιδιαίτερα εφόσον το ΕΠΑΥΑΠ θα έχει σημαντικές επιπτώσεις σε 89 περιοχές NATURA.
-Δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο και αναλυτικό πλάνο αντισταθμιστικών και ανταποδοτικών οφελών για τις τοπικές κοινωνίες.
Η συνέχεια
Πάντως κέντρικό στόχος του ΥΠΕΝ είναι το Εθνικό Σχέδιο Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων να προχωρήσει χωρίς σημαντικές αλλαγές. Να σημειωθεί ότι το Σχέδιο Προγράμματος για την Υπεράκτια Αιολική Ενέργεια αναμένεται να “ξεκλειδώσει” ένα φυσικό πλούτο για καθαρή ενέργεια και επενδύσεις ύψους δισεκατομμυρίων ευρώ. Προς επιλογή, δε, είναι 25 περιοχές έκτασης 2,7 km2 με εκτιμώμενη ελάχιστη ισχύ 12,4 GW. Με βάση, δε, όσα ανέφερε πριν λίγες μέρες από το Κάιρο, όπου βρέθηκε η υφυπουργός Περιβάλλοντος κι Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου η Ελλάδα μπορεί να πάει ακόμα παραπέρα αν εκμεταλλευτεί το υπεράκτιοαιολικό δυναμικό της, έναν φυσικό πόρο που διαθέτουν – και μπορούν να αναπτύξουν – και άλλες χώρες της Ανατολικής Μεσογείου. «Σχεδιάζουμε να παράγουμε 1,9 GW μέσω των υπεράκτιων αιολικών το 2030 και να επεκτείνουμε την υπεράκτια ισχύ σημαντικά, μέσα στις επόμενες δεκαετίες ώστε να γίνουμε εξαγωγείς πράσινου ηλεκτρισμού προς την Κεντρική Ευρώπη μέσω των υφιστάμενων και των μελλοντικών ηλεκτρικών μας διασυνδέσεων», σημείωσε.
Στο φόντο αυτό επιμένους προσαρμογές ώστε να ξεπεραστούν τοπικές αντιδράσεις αναμένεται να γίνουν στο όλο πλάνο ανάπτυξης, που έχει στον “πυρήνα” του, με βάση την υπό έγκριση Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), 10 περιοχές.
Τα αντισταθμιστικά οφέλη
Στο πλαίσιο πάντως της προσπάθειας για άμβλυνση των τοπικών αντιδράσεων στο “ζύγι” του ΥΠΕΝ είναι και η αύξηση των “μερισμάτων” που θα δοθούν στις τοπικές κοινωνίες, όπου στην “ΑΟΖ τους” θα αναπτυχθούν τα υπεράκτια αιολικά πάρκα. Οι όποιες αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν στην πορεία και σε συνδυασμό με το όλο πλάνο οικονομικής βιωσιμότητας των επενδύσεων, που αποτελεί κι ένα βασικό κριτήριο για τους εν δυνάμει επενδυτές.Την ίδια ώρα το ΥΠΕΝ, σύμφωνα με πληροφορίες, καθώς πιέζουν τα χρονοδιαγράμματα και οι διαδικασίες είναι αργές και απαιτητικές, εξετάζει την αλλαγη “ρότας” σε σχέση με την προώθηση των πιλοτικών πλωτών αιολικών. Δηλαδή, εξετάζεται να παρακαμφθεί η δεύτερη φάση πιλοτικών offshore αιολικών με πλωτές ανεμογεννήτριες της τάξης των 400MW και η “πάση δυνάμει” προώθηση του κεντρικού πλάνου των 1.9 GW που προβλέπονται μέχρι το 2032. Έχει, πάντως, προηγηθεί, η πρώτη φάση με τα δύο πιλοτικά έργα σταθερής βάσης στην περιοχή ανοικτά της Αλεξανδορύπολης.
