Ένα σημαντικό βήμα για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας των εργαζομένων στις ψηφιακές πλατφόρμες κάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση, με την πολιτική συμφωνία μεταξύ Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και κρατών-μελών της Ένωσης.
Όπως σημειώνει ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Πληροφορικής & Επικοινωνιών Ελλάδας (ΣΕΠΕ), στόχος της Οδηγίας, που εισηγήθηκε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Δεκέμβριο του 2021 και επί της οποίας επήλθε πολιτική συμφωνία, είναι να διασφαλίσει ότι όσοι εργάζονται μέσω ψηφιακών πλατφορμών μπορούν να απολαμβάνουν πλήρως τα εργασιακά δικαιώματα και τις κοινωνικές παροχές, που δικαιούνται.
Μετά την επίσημη έγκριση της συμφωνίας από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, τα κράτη-μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους δύο έτη για να ενσωματώσουν την οδηγία της Ε.Ε. στο εθνικό τους δίκαιο. Μέχρι σήμερα, πάνω από το 90% των ψηφιακών πλατφορμών στην Ε.Ε. κατατάσσουν τους ανθρώπους που εργάζονται ως αυτοαπασχολούμενους.
Οι περισσότεροι από αυτούς τους ανθρώπους είναι πραγματικά αυτοαπασχολούμενοι. Ωστόσο, από τα εκτιμώμενα 28 εκατ. άτομα που εργάζονται μέσω πλατφορμών στην Ε.Ε. το 2021, 5,5 εκατ. ενδέχεται να έχουν ταξινομηθεί εσφαλμένα.
Η νέα Οδηγία περιλαμβάνει μέτρα για τον ορθό προσδιορισμό του καθεστώτος απασχόλησης των ατόμων, που εργάζονται σε πλατφόρμες, καθώς και την προαγωγή της διαφάνειας και της δικαιοσύνης στην αλγοριθμική διαχείριση (δηλαδή σε αυτοματοποιημένα συστήματα, που υποστηρίζουν ή αντικαθιστούν διευθυντικές λειτουργίες).
Δικαιώματα εργαζομένων
Η Οδηγία διευκολύνει τους εργαζόμενους σε ψηφιακές πλατφόρμες να επωφελούνται από το καθεστώς απασχόλησης, όταν αυτό αντιστοιχεί στις πραγματικές ρυθμίσεις εργασίας τους και στα δικαιώματα, τις υποχρεώσεις και τα οφέλη, που συνδέονται με αυτό. Θεσπίζει ένα νομικό τεκμήριο εργασιακής σχέσης με συγκεκριμένους δείκτες για να προσδιορίσει εάν μια πλατφόρμα πληροί τις προϋποθέσεις ως εργοδότη. Εάν η πλατφόρμα πληροί 2 από αυτούς τους δείκτες, θεωρείται “εργοδότης”.
Η πλατφόρμα ή το άτομο που επηρεάζεται, μπορεί να αμφισβητήσει αυτό το τεκμήριο παρέχοντας αποδείξεις ότι το άτομο ή μια συγκεκριμένη κατηγορία ατόμου, που εργάζεται μέσω της πλατφόρμας, έχει ταξινομηθεί σωστά ως αυτοαπασχολούμενος. Χάρη στο τεκμήριο, οι εργαζόμενοι στην πλατφόρμα θα απολαμβάνουν τα εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα, που συνδέονται με το καθεστώς “εργαζομένου” τους, όπως κατώτατο μισθό (όπου ισχύει), συλλογικές διαπραγματεύσεις, χρόνο εργασίας και προστασία υγείας, άδεια μετ’ αποδοχών, επιδόματα ανεργίας και ασθένειας και περισσότερο. Αντίθετα, οι πραγματικά αυτοαπασχολούμενοι θα συνεχίσουν να ασκούν τη δραστηριότητά τους χωρίς καμία αλλαγή στο καθεστώς τους.
Αλγοριθμική διαχείριση
Η οδηγία θεσπίζει νέους κανόνες, που διέπουν τη χρήση αυτοματοποιημένων συστημάτων για την παρακολούθηση και τη λήψη αποφάσεων σε ψηφιακές πλατφόρμες. Αυτή η πρόβλεψη δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να γνωρίζουν και να αμφισβητούν αποφάσεις που επηρεάζουν τις συνθήκες εργασίας τους. Έχουν το δικαίωμα να ενημερώνονται για τα αυτοματοποιημένα συστήματα και τον τρόπο λειτουργίας τους.
Η Οδηγία απαιτεί, επίσης, την ανθρώπινη εποπτεία των αυτοματοποιημένων συστημάτων για τη διασφάλιση της συμμόρφωσής τους με τις συνθήκες εργασίας και παρέχει το δικαίωμα αμφισβήτησης αυτοματοποιημένων αποφάσεων, όπως ο τερματισμός ή η αναστολή λογαριασμών.
Επιπλέον, οι ψηφιακές πλατφόρμες εργασίας δεν θα μπορούν να συλλέγουν προσωπικά δεδομένα, ενώ τα άτομα, που εργάζονται μέσω πλατφορμών, δεν είναι συνδεδεμένα στις πλατφόρμες τους. Δεν θα τους επιτρέπεται να επεξεργάζονται δεδομένα για τη συναισθηματική ή ψυχολογική κατάσταση κάποιου ή να χρησιμοποιούν εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης για να προβλέψουν, για παράδειγμα, εάν οι εργαζόμενοι σκοπεύουν να συμμετάσχουν σε συνδικάτα ή να απεργήσουν.
Τα άτομα, που εργάζονται, σε πλατφόρμες θα διατηρήσουν το δικαίωμα να μεταφέρουν τα δεδομένα τους από τη μια πλατφόρμα στην άλλη, διασφαλίζοντας τη φορητότητα των δεδομένων και τη δυνατότητα απρόσκοπτης μετακίνησης μεταξύ των πλατφορμών.
