H καλλιέργεια της ελιάς στη Κρήτη ενδείκνυται, καθώς ταιριάζει στις κλιματικές και εδαφικές συνθήκες, ενώ μπορεί να είναι παραγωγική ακόμα και όταν δεν αρδεύεται. Ωστόσο, για να έχει υψηλή παραγωγή απαιτεί εξασφάλιση ικανοποιητικής υγρασίας, ιδιαίτερα κατά την ξηρή περίοδο του καλοκαιριού. Η άρδευση της ελιάς, όταν γίνεται ορθά, επιδρά θετικά στην άνθιση και την καρπόδεση, ενώ συμβάλλει στη μείωση της ετήσιας εναλλαγής μεγάλης και μικρής καρποφορίας, διατηρώντας παράλληλα την ελαιοπεριεκτικότητα σε ικανοποιητικά επίπεδα.
Τα ιδιαίτερα κρίσιμά στάδια της ελιάς, σε ετήσια βάση, ως προς τις υδατικές ανάγκες της είναι τα εξής:
- Λίγο πριν και έως την άνθιση (Μάρτιος-Μάιος). Την περίοδο αυτή η άρδευση είναι απαραίτητη, προκειμένου να έχουμε καλύτερη ανάπτυξη ανθέων , καλύτερη καρπόδέση και βλάστηση.
- Από την καρπόδεση έως τη σκλήρυνση του πυρήνα (Μάιος-Ιούνιος), που αποτελεί περίοδο έντονης ανάπτυξης του καρπού.
- Από την ελαιοποίηση έως τη συγκομιδή του καρπού (Αύγουστος – Σεπτέμβριος ή έως τις πρώτες βροχές του φθινοπώρου), µε σκοπό την αύξηση της περιεκτικότητας σε λάδι και τη μεγαλύτερη τελική ανάπτυξη της σάρκας του καρπού.
- Οι μικρότερες απαιτήσεις σε νερό που έχει η ελιά είναι από το στάδιο σκλήρυνσης του πυρήνα (περίπου τον Ιούλιο) έως και το τέλος Αυγούστου, στο στάδιο αυτό δεν υπάρχει σχεδόν καμία επίδραση στην παραγωγή και επομένως μπορούμε να ελαχιστοποιήσουμε ή να διακόψουμε την εφαρμογή νερού
H υπερβολική άρδευση στο σύνολο της αρδευτικής περιόδου είτε σε μεμονωμένες εφαρμογές (ποτίσματα) είναι καθοριστικός παράγοντας εμφάνισης ασθενειών, αύξησης των ζημιών από τον δάκο, συσσώρευσης αλάτων, απώλειας αζώτου και άλλων θρεπτικών συστατικών και ανάπτυξη ζιζανίων. Επιπρόσθετα, ποιοτικά χαρακτηριστικά του ελαιόλαδου επηρεάζονται αρνητικά από την υπερβολική άρδευση. Άρα όταν η άρδευση της ελιάς γίνεται εμπειρικά χωρίς επιστημονική καθοδήγηση έχει ως αποτέλεσμα αφενός τη σπατάλη των υδατικών πόρων και αφετέρου τον κίνδυνο απώλειας της παραγωγής.
Ελλειµµατική άρδευση & βέλτιστη παραγωγή
Σε περίπτωση μειωμένης διαθεσιμότητας νερού (ξηρές περίοδοι), θα πρέπει να εφαρμόζεται ελλειµµατική άρδευση. Ελλειμματική άρδευση σημαίνει μείωση της αρδευτικής δόσης σε ποσοστό που εξαρτάται από την καλλιέργεια και το στάδιο ανάπτυξης. Πρακτική που όταν εφαρμόζεται στο κατάλληλο στάδιο ανάπτυξης της καλλιέργειας όχι μόνο δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις στην απόδοση της καλλιέργειας αλλά δύναται να βελτιώσει ποιοτικά χαρακτηριστικά των καρπών και του παραγόμενου ελαιόλαδου. Η ελλειµµατική άρδευση δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση μείωση της παραγωγής, αλλά εφαρμογή της κατάλληλης ποσότητας νερού στα στάδια κατά τα οποία η καλλιέργεια χρειάζεται οπωσδήποτε νερό. Με τον τρόπο αυτόν, πετυχαίνουμε βέλτιστη παραγωγή εξοικονομώντας ταυτόχρονα και νερό.
Εφαρμόζοντας ελλειµµατική άρδευση, οι αρδευτικές ανάγκες στα αναπτυγμένα ελαιόδεντρα μπορούν να μειωθούν στις ενδεικτικές τιμές των 120-160 m3/στρέμμα/έτος.
Οι ποσότητες άρδευσης αποτελούν μια εκτίμηση και αυτό γιατί η ακρίβεια στη δόση και τη συχνότητα άρδευσης καθορίζονται µε βάση τα μετεωρολογικά στοιχεία της κάθε περιοχής, τον τύπο του εδάφους (ελαφρύ, μέσο, βαρύ), την ηλικία των ελαιόδεντρων και τον χρόνο της προηγούμενης άρδευσης. Παράλληλα η εφαρμογή στάγδην άρδευσης, καθώς και η ετήσια συντήρηση του δικτύου άρδευσης μπορούν να βελτιστοποιήσουν τη χρήση του νερού άρδευσης κυρίως σε περιοχές µε μειωμένη διαθεσιμότητα νερού.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να παρακολουθείται τα Δελτία Άρδευσης που εκδίδονται σε εβδομαδιαία βάση (ημέρα Πέμπτη), για όλη την αρδευτική περίοδο από το Ινστιτούτο Ελιάς Υποτροπικών Φυτών & Αμπέλου σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης, και αναρτώνται στην ιστοσελίδα: https://www.crete.gov.gr/deltia-ardeysis-2024/.
