Γράφει η Σοφία Τσιπτσέ
Δικηγόρος, Διαπ. Διαμεσολαβήτρια ΥΔΔΑΔ
Υπεύθυνη Προστασίας Δεδομένων / DPO exec.
Στη δεκαετία που ίσχυσε ο νόμος Κατσέλη (2010-2019) πολλοί έσπευσαν να ενταχθούν στο πλαίσιο του, καθότι ως γνωστόν με την κατάθεση της αίτησης στο Ειρηνοδικείο, έπαυαν όλα τα καταναγκαστικά μέτρα από πιστωτές. Τα Ειρηνοδικεία όμως της επικράτειας, δεν μπόρεσαν να «αντέξουν» την υπερπληθώρα των αιτήσεων, με αποτέλεσμα τα πινάκια να υπερφορτωθούν και να σωρευτούν πολλές εκκρεμείς αιτήσεις σε μακρινές δικασίμους. Οι μακρινές δικάσιμοι είχαν αγγίξει το έτος 2030 (ίσως σε κάποια Ειρηνοδικεία και αργότερα).
Ήδη σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που μας δίνει η Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, το ιδιωτικό χρέος για το έτος 2020 ανέρχεται στα 234 δις ευρώ! Και βρισκόμαστε ενώπιον πιθανότατα μίας νέας γενιάς κόκκινων δανείων, εξαιτίας της πανδημικής κρίσης, τα αποτελέσματα της οποίας, θα φανούν προσεχώς. Πολλά από τα ρυθμισμένα άλλοτε κόκκινα δάνεια, ενδεχομένως να «ξανακοκκινήσουν». Είναι λοιπόν το δίχως άλλο αναγκαία η ρύθμιση επιτάχυνσης της εκδίκασης των εκκρεμών υποθέσεων. Με ποιον όμως τρόπο, ώστε να μη θίγονται τα δικαιώματα των αιτούντων;
Ο Ν. 4745/2020, που ξεκίνησε ήδη να ισχύει, ρυθμίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις επιτάχυνσης της εκδίκασης των εκκρεμών υποθέσεων του Ν. 3869/2010. Σύμφωνα με τον εν λόγο νόμο, θα ισχύσουν τα κάτωθι:
Καταρχήν να σημειώσουμε ότι αφορά τις αιτήσεις ρύθμισης οφειλών που εκκρεμούν σε πρώτο βαθμό (δεν εντάσσονται δηλαδή στο πεδίο εφαρμογής οι εκκρεμούσες εφέσεις του Ν. 3869/2010), των οποίων η συζήτηση έχει προσδιοριστεί μετά την 15η Ιουνίου 2021.
Για όλες τις ως άνω αιτήσεις θα πρέπει να προηγηθεί αίτηση επαναπροσδιορισμού της συζήτησης από τον πληρεξούσιο Δικηγόρο του αιτούντος. Μάλιστα, σε περίπτωση που δεν υποβληθεί η εν λόγω αίτηση, θεωρείται η αρχική αίτηση ως μη γενόμενη και η παλιά αίτηση αποσύρεται. Η αίτηση του επαναπροσδιορισμού θα υποβάλλεται στην ειδική πλατφόρμα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, η οποία ήδη ξεκίνησε τη λειτουργία της από 1η Δεκεμβρίου. Στην αίτηση θα πρέπει μεταξύ άλλων να συμπληρώνονται τα στοιχεία του οφειλέτη, περιγραφή της αίτησης, περιγραφή των εμπραγμάτως εξασφαλισμένων δανειακών συμβάσεων και φυσικά δήλωση συναίνεσης του αιτούντος περί άρσης του τραπεζικού απορρήτου.
Η διαδικασία του επαναπροσδιορισμού στην πρακτική εφαρμογή, από την ολιγοήμερη εμπειρία της λειτουργίας της πλατφόρμας, είναι αρκετά δυσχερής. Για το λόγο αυτό έχει εκδοθεί οδηγός χρήσης της πλατφόρμας, καθώς και έχουν λάβει χώρα και διαδικτυακά μαθήματα από την Ειδική Γραμματεία προς τους Δικηγόρους. Παρά ταύτα, οι ασάφειες είναι αρκετές και ειδικά όταν οι απαιτήσεις έχουν μεταβιβαστεί σε fund, τα στοιχεία των οποίων θα πρέπει να αναγράφονται στη θέση του πιστωτή. Η αίτηση λοιπόν επαναπροσδιορισμού δεν είναι μία τυπική υποβολή, αλλά μία ουσιαστικά «νέα» διαδικασία και εργασία με ότι αυτό συνεπάγεται ως επιβάρυνση για τον οφειλέτη.
Κατόπιν των ανωτέρω, η αίτηση επαναπροσδιορισμού – όταν τελικώς υποβληθεί- διαβιβάζεται ηλεκτρονικώς στην αρμόδια γραμματεία του κατά τόπον αρμόδιου Ειρηνοδικείου και συντάσσεται πράξη κατάθεσης, η οποία αναρτάται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα.
Η επίδοση της αίτησης προς τους πιστωτές γίνεται είτε ηλεκτρονικά, είτε με δικαστικό επιμελητή. Σε περίπτωση που δεν λάβει χώρα η επίδοση, η αίτηση λογίζεται και πάλι ως μη ασκηθείσα. Η προθεσμία της επίδοσης ορίζεται εντός τριάντα ημερών από την κατάθεση της αίτησης του επαναπροσδιορισμού.
Στη συνέχεια, μέσα σε εξήντα ημέρες κατατίθενται οι προτάσεις και τα αποδεικτικά έγγραφα και ακολούθως η προσθήκη. Μόλις κλείσει ο φάκελος και εντός προθεσμίας δεκαπέντε ημερών ορίζεται για την κάθε υπόθεση ειρηνοδίκης. Ακολούθως εντός τριάντα ημερών πρέπει να οριστεί δικάσιμος για τη συζήτηση της υπόθεσης. Σε περίπτωση όμως που δεν δύναται στο ως άνω χρόνο να οριστεί η συζήτηση, ο νόμος υπαγορεύει να οριστεί στον «αναγκαίο χρόνο».
Ποιος είναι ο «αναγκαίος χρόνος» και πως μπορεί αυτός ο χρόνος να βρεθεί, όταν τα Ειρηνοδικεία είναι ήδη υπερφορτωμένα από πινάκια και πλήττονται ήδη από μακροχρόνια αναστολή λόγω της πανδημίας;
Ένα αξιοσημείωτο σημείο του νέου νόμου, στο οποίο πρέπει να σταθούμε, είναι ότι κατά τη διάρκεια της συζήτησης στο ακροατήριο δεν θα είναι αναγκαίο να εξετάζονται μάρτυρες, καθώς δεν είναι απαραίτητη η παρουσία ούτε καν των διαδίκων. Η συζήτηση λοιπόν θα γίνεται «αυτοματοποιημένα» και «επιταχυμένα». Μόνο αν κρίνει ο Ειρηνοδίκης για κάποια υπόθεση ότι χρειάζεται διευκρίνηση, θα κλητεύονται μάρτυρες.
Με πολύ απλά λόγια τα ανωτέρω σημαίνουν ότι με άλλο νομοθετικό καθεστώς κατατέθηκαν οι αιτήσεις και με άλλο νομοθετικό και δικονομικό πλαίσιο θα εκδικαστούν. Αυτή η αλλαγή και μάλιστα εν μέσω εκκρεμοδικίας, δημιουργεί αν μη τι άλλο μία «ανασφάλεια δικαίου».
Το ως άνω ζήτημα τέθηκε στη Διοικητική Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, όπου με την υπ’ αριθμ. 36/2020 απόφαση του γνωμοδότησε ομόφωνα ότι «είναι σκόπιμες και συνταγματικά επιτρεπτές οι υπό νομοθέτηση ρυθμίσεις με το άρθρο ένα του σχεδίου νόμου για την επιτάχυνση της εκδίκασης εκκρεμών υποθέσεων του νόμου 3869 / 2010, σύμφωνα με τις επιταγές του άρθρου 6 παράγραφος 1 ΕΣΔΑ ως προς την εύλογη διάρκεια της πολιτικής δίκης (..)» με την επισήμανση της αναγκαιότητας κάλυψης των υπαρχουσών κενών οργανικών θέσεων ειρηνοδικών προς αποφυγή υπέρ χρεώσεων των υπηρετούντων δικαστών
Η συνέχεια του νέου νόμου θα αποδείξει, αν η επιτάχυνση θα επιταχύνει τω όντι την ιστορία των κόκκινων δανείων, ή θα οδηγηθούμε σε μία εκ νέου επιβράδυνση με θύματα για ακόμη μία φορά τους οφειλέτες. Καθότι πρέπει να σημειωθεί ότι η πλειοψηφία των οφειλετών, δεν είναι στρατηγικοί κακοπληρωτές, όπως συνηθίστηκε να λέγονται, είναι άνθρωποι που έχουν πραγματική ανάγκη να ρυθμίσουν τις οφειλές τους.
