Η έκταση που θα λάβει η λεγόμενη «αναβαλλόμενη κατανάλωση» δηλαδή το κομμάτι των καταθέσεων που θα διοχετευτούν στην αγορά αλλά και η πορεία του τουρισμού θα κρίνουν σε μεγάλο βαθμό την πορεία εκτέλεσης του φετινού προϋπολογισμού. Τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού αποτύπωσαν μείωση των φορολογικών εσόδων κάτι όμως που ήταν αναμενόμενο λόγω του ότι τον Απρίλιο πληρώθηκε ο ΦΠΑ του πρώτου τριμήνου κατά τον οποίο είχαμε lockdown.
Στελέχη του οικονομικού επιτελείου εμφανίζονται αισιόδοξα όσον αφορά στην εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού. Υποστηρίζουν ότι με τα μέχρι τώρα δεδομένο, οι στόχοι που αποτυπώνονται στο πρόγραμμα Σταθερότητας, είναι διασφαλισμένοι. Από εκεί και πέρα, αν διοχετευτούν χρήματα στην αγορά από τις αποταμιεύσεις «μαμούθ» (η αύξησή τους έχει φτάσει πλέον στα 24 δις. ευρώ) και αν η πορεία του τουρισμού είναι καλύτερη του αναμενόμενου (σ.σ το πρόγραμμα Σταθερότητας έχει συνταχθεί με πιο απαισιόδοξη πρόβλεψη σε σχέση με τον προϋπολογισμό και προβλέπει ότι ο τουρισμός θα αποδώσει το 40-45% των εσόδων του 2019 αντί για το 50-60% που προέβλεπε ο κρατικός προϋπολογισμός), είναι πιθανό να υπάρξουν και καλύτερα αποτελέσματα όσον αφορά στην εκτέλεση του προϋπολογισμού.
Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, για την περίοδο του Ιανουαρίου – Απριλίου 2021, παρουσιάζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 8,807 δισ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 7,768 δισ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2021 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021 και ελλείμματος 4,072 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2020. Το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε έλλειμμα ύψους 6,211 δισ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 5,248 δισ. ευρώ και πρωτογενούς ελλείμματος 1,516 δισ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2020.
Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 15,115 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 477 εκατ. ευρώ ή 3,1% έναντι της εκτίμησης για το αντίστοιχο διάστημα που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021. Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 16,458 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 431 εκατ. ευρώ ή 2,6% έναντι του στόχου. Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 13,974 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 144 εκατ. ευρώ ή 1,0% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021.
Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 1,343 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 46 εκατ. ευρώ από το στόχο (1,297 δισ. ευρώ). Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 1,343 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 344 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
Οι επιδόσεις του Απριλίου
Ειδικότερα, τον Απρίλιο 2021 το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 3,607 δισ. ευρώ αυξημένο κατά 181 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο. Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι τον Απρίλιο 2021 εισπράχτηκε από την Τράπεζα της Ελλάδος το ποσό των 633,2 εκατ. ευρώ που αφορά το μέρισμα (470,5 εκατ. ευρώ) και τα έσοδα από ANFAs & SMPs (162,7 εκατ. ευρώ), που είχε αρχικά εκτιμηθεί ότι θα εισπραχθούν τον Μάρτιο 2021. Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 3,967 δισ. ευρώ, αυξημένα έναντι του μηνιαίου στόχου κατά 291 εκατ. ευρώ. Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 3,464 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 215 εκατ. ευρώ ή 6,6% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021. Εάν όμως ληφθεί υπόψη η είσπραξη του μερίσματος της Τράπεζας της Ελλάδας ύψους 470,5 εκατ. ευρώ που εντάσσεται στην κατηγορία αυτή και όπως προαναφέρθηκε, είχε προϋπολογισθεί ότι θα εισπραχθεί το μήνα Μάρτιο 2021, τα έσοδα από φόρους εμφανίζονται μειωμένα κατά 256 εκατ. ευρώ ή 7,9%.
Οι επιστροφές εσόδων του Απριλίου 2021 ανήλθαν σε 360 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 110 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου (250 εκατ. ευρώ). Τα έσοδα του ΠΔΕ ανήλθαν σε 231 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 41 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου.
Η πορεία των δαπανών
Οι δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου – Απριλίου 2021 ανήλθαν στα 23,922 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται αυξημένες κατά 562 εκατ. ευρώ ή 2,4% έναντι του στόχου (23,360 δισ. ευρώ).
Η υποεκτέλεση του Τακτικού Προϋπολογισμού ύψους 1,043 δισ. ευρώ οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι σημαντικό μέρος των υπό κατανομή πιστώσεων που επρόκειτο να μεταφερθούν στην κατηγορία των μεταβιβάσεων εντός της περιόδου Ιανουαρίου – Απριλίου, τελικά δεν μεταφέρθηκαν, κυρίως διότι υπήρξε μεταγενέστερη του προϋπολογισμού απόφαση, να εξυπηρετηθεί μερικώς το μέτρο της επιστρεπτέας προκαταβολής και από πόρους του ΠΔΕ.
Οι ταμειακές πληρωμές που σχετίζονται με τα εξοπλιστικά προγράμματα του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας (κατηγορία αποκτήσεων παγίων περιουσιακών στοιχείων), κινήθηκαν αυξητικά σε σχέση με τον αρχικό στόχο κατά 804 εκατ. ευρώ, προς εξυπηρέτηση των σχετικών συμβάσεων. Ομοίως αυξητικά κινήθηκαν και οι δαπάνες τόκων κατά 233 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον αρχικό στόχο.
Το σκέλος του ΠΔΕ κινήθηκε αντίρροπα σε σχέση με τον Τακτικό Προϋπολογισμό, παρουσιάζοντας αύξηση σε σχέση με τον στόχο κατά 1,605 δισ. ευρώ (πληρωμές 2,900 δισ. ευρώ έναντι στόχου 1,295 δισ. ευρώ), κυρίως λόγω των ανωτέρω αυξημένων πληρωμών του μέτρου της επιστρεπτέας προκαταβολής.
Η προσωρινή εικόνα των κυριότερων πληρωμών των μέτρων κατά της πανδημίας για την περίοδο Ιανουαρίου – Απριλίου, έχει ως εξής:
α) η δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού λόγω της πανδημίας του COVID-19 (μισθωτών) ύψους 1,385 δισ. ευρώ, η οποία πληρώθηκε από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (κατηγορία μεταβιβάσεων),
β) η επιστρεπτέα προκαταβολή ύψους 1,399 δισ. ευρώ από την κατηγορία των μεταβιβάσεων και 1,108 δισ. ευρώ από το ΠΔΕ,
γ) η κρατική αποζημίωση εκμισθωτών ύψους 351 εκατ. ευρώ, λόγω μειωμένων μισθωμάτων που λαμβάνουν,
δ) η επιχορήγηση προς τον ΟΠΕΚΑ ύψους 155 εκατ. ευρώ, για την αποπληρωμή δανείων πληγέντων από την πανδημία,
ε) η ενίσχυση μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων που επλήγησαν από τον COVID-19 στις Περιφέρειες ύψους 140 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ και
στ) η επιδότηση τόκων δανείων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων ύψους 47 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ.
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου – Απριλίου 2021 παρουσιάζονται αυξημένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2020 κατά 5,750 δισ. ευρώ, κυρίως λόγω των προαναφερθέντων μέτρων κατά της πανδημίας και των αυξημένων πληρωμών εξοπλιστικών προγραμμάτων και τόκων.
Η δήλωση Σκυλακάκη
Ανακοινώνοντας τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού για τον Απρίλιο, τα έσοδα από φόρους (αφαιρουμένου του μερίσματος της Τράπεζας της Ελλάδος που είχε προϋπολογισθεί ότι θα εισπραχθεί το μήνα Μάρτιο 2021), εμφανίζονται μειωμένα κατά 256 εκατ. ευρώ ή 7,9%, έναντι των προβλέψεων του προϋπολογισμού. Ο προϋπολογισμός δεν είχε συνυπολογίσει την ύπαρξη παρατεταμένων πολύμηνων lock-down το 2021, συνεπώς η μείωση αυτή είναι αναμενόμενη και σχετικά περιορισμένη, λαμβανομένων υπόψη των μεγάλης έκτασης πρόσθετων περιοριστικών μέτρων που ήταν αναγκαία για την υγειονομική διαχείριση της πανδημίας. Τα στοιχεία από τις ηλεκτρονικές συναλλαγές δείχνουν ότι η οικονομία έχει αρχίσει ήδη να ανακάμπτει σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2020, συνεπώς αναμένουμε ότι οι φορολογικές απώλειες που συνδέονται τα πρόσθετα lock-down θα πάψουν να επηρεάζουν τα δημόσια έσοδα εντός των αμέσως επομένων μηνών.
