Η εξοικονόμηση φυσικού αερίου από επιχειρήσεις και πολίτες σε ολόκληρη την ΕΕ έχει συμβάλει σημαντικά στην αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, η οποία προκλήθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία πριν από δύο χρόνια. Συνολικά, η ΕΕ μείωσε τη ζήτηση φυσικού αερίου κατά 18 % μεταξύ Αυγούστου 2022 και Δεκεμβρίου 2023, εξοικονομώντας περίπου 101 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου.Οι προσπάθειες αυτές υπερβαίνουν και υπερβαίνουν τον στόχο εξοικονόμησης του 15 % που συμφωνήθηκε στο πλαίσιο της νομοθεσίας έκτακτης ανάγκης που εγκρίθηκε το καλοκαίρι του 2022 και ήταν απαραίτητες για τη διατήρηση σταθερού εφοδιασμού, τη σταθεροποίηση των αγορών ενέργειας στην ΕΕ και την επίδειξη αλληλεγγύης προς την Ουκρανία.
Δεδομένου ότι η νομοθεσία έκτακτης ανάγκης πρόκειται να λήξει στις 31 Μαρτίου και η κατάσταση είναι πιο σταθερή από ό, τι τα τελευταία δύο έτη, η Επιτροπή προτείνει τώρα την έκδοση σύστασης του Συμβουλίου σχετικά με τη συνέχιση των μέτρων μείωσης της ζήτησης αερίου. Η παρούσα σύσταση, η οποία θα πρέπει να εγκριθεί από το Συμβούλιο, ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να λαμβάνουν εθελοντικά μέτρα για τη διατήρηση συλλογικής μείωσης της ζήτησης αερίου κατά 15 %,σε σύγκριση με τη μέση ζήτηση μεταξύ Απριλίου 2017 και Μαρτίου 2022. Η πρόταση θα συζητηθεί από την Επίτροπο Ενέργειας Kadri Simson και τους υπουργούς Ενέργειας της ΕΕ στο Συμβούλιο Ενέργειας τη Δευτέρα 4 Μαρτίου.
Χάρη στο ευρύ φάσμα μέτρων έκτακτης ανάγκης που θεσπίστηκαν μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι ενεργειακές προοπτικές της ΕΕ έχουν βελτιωθεί: ο εφοδιασμός είναι πιο διαφοροποιημένος, έχει εγκατασταθεί μεγαλύτερη δυναμικότητα ανανεώσιμης ενέργειας και έχει επιτευχθεί εντυπωσιακή εξοικονόμηση ενέργειας, με τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης αερίου να βρίσκονται πλέον σε πιο υγιές επίπεδο. Αυτό συνέβαλε στη μείωση και τη σταθεροποίηση των τιμών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ωστόσο, δεδομένης της συνεχιζόμενης γεωπολιτικής έντασης, των στενών παγκόσμιων αγορών φυσικού αερίου και του στόχου της ΕΕ για πλήρη απαλλαγή από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, εξακολουθεί να είναι αναγκαία η συνέχιση της εξοικονόμησης ενέργειας. Η συνεχιζόμενη εξοικονόμηση αερίου θα συμβάλει στη διατήρηση και τη βελτίωση της τρέχουσας σταθερότητας της αγοράς, μεταξύ άλλων διευκολύνοντας την επαναπλήρωση της αποθήκευσης αερίου την άνοιξη και το καλοκαίρι. Θα στηρίξουν επίσης τις προσπάθειες της ΕΕ για απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές.
Η σημερινή σύσταση βασίζεται στα πορίσματα έκθεσης επανεξέτασης του κανονισμού για τη μείωση της ζήτησης αερίου και της δεύτερης έκθεσης σχετικά με τον κανονισμό της ΕΕ για την αποθήκευση αερίου. Εκτός από την εγγύηση της ασφάλειας του εφοδιασμού, και τα δύο μέτρα έχουν συμβάλει στη σταθεροποίηση των τιμών της ενέργειας, στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας της ΕΕ και στη μείωση των λογαριασμών για τους πολίτες από τις αιχμές που σημειώθηκαν τον Αύγουστο του 2022 μετά τη ρωσική εισβολή.
Ιστορικό
Ως μία από τις απαντήσεις στους κινδύνους για την ασφάλεια του εφοδιασμού που ενέχει η χρήση των εξαγωγών ορυκτών καυσίμων από τη Ρωσία ως όπλου, η ΕΕ θέσπισε τον κανονισμό για την αποθήκευση αερίου τον Ιούνιο του 2022 και τον κανονισμό για τη μείωση της ζήτησης αερίου τον Αύγουστο του 2022. Και τα δύο μέσα αποτελούν βασικές συνιστώσες του REPowerEU, του σχεδίου της ΕΕ για την απαλλαγή από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα μέσω της επιτάχυνσης της ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ισχυρότερων μέτρων ενεργειακής απόδοσης και διαφοροποίησης του ενεργειακού εφοδιασμού.
Ο κανονισμός για την αποθήκευση αερίου απαιτούσε από τα κράτη μέλη να καλύψουν τις υπόγειες εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου σε δυναμικότητα 90 % έως τις 1 Νοεμβρίου 2 023, προκειμένου να προετοιμαστούν για τη χειμερινή περίοδο. Η ΕΕ πέτυχε τον εν λόγω στόχο ήδη τον Αύγουστο και η αποθήκευση ήταν 99 % έως τον Νοέμβριο.
Ο κανονισμός για τη μείωση της ζήτησης αερίου απαιτούσε από τα κράτη μέλη να μειώσουν τη ζήτηση αερίου κατά 15 % με συντονισμένο τρόπο, με τον στόχο να καταστεί υποχρεωτικός σε περίπτωση που το Συμβούλιο είχε κηρύξει κατάσταση επιφυλακής στην ΕΕ κατόπιν πρότασης της Επιτροπής. Μεταξύ Αυγούστου 2022 και Δεκεμβρίου 2023, η ΕΕ υπερέβη τον στόχο της, διατηρώντας μείωση κατά 18 %. Ως νομοθετική πράξη έκτακτης ανάγκης, ο κανονισμός για τη μείωση της ζήτησης αερίου παρατάθηκε τον Μάρτιο του περασμένου έτους έως το τέλος Μαρτίου του 2024.
