Σε ανοδική τροχιά κινούνται για σήμερα οι τιμές ρεύματος εν αναμονή του πρώτου, ουσιαστικά, κύματος καύσωνα για φέτος. Έτσι, η τιμή της Δευτέρας στην προημερήσια αγορά είναι στα 96 ευρώ/MWh με τη ζήτηση να αυξάνεται συγκριτικά με την περασμένη εβδομάδα στις 176 γιγαβατώρες.
Μέγιστη τιμή ημέρας είναι τα 173 ευρώ και ελάχιστη τα 61 ευρώ. Στο μείγμα παραγωγής 38,2% έχει το αέριο, 33,1% οι ΑΠΕ, 19,2% οι εισαγωγές και 6% τα υδροηλεκτρικά.
Να σημειωθεί ότι τις πρώτες δέκα μέρες του μήνα η μέση τιμή στη χονδρεμπορική αγορά κινείται 92,60 ευρώ/MWh απότοκο και της αναμενόμενης αυξημένης ζήτησης αλλά και των τάσεων στην αγορά φυσικού αερίου. Ενδεικτικά, αν και βέβαια οι παραγωγοί ρεύματος δε βασίζονται απόλυτα στις τιμές TTF, υπάρχει σε επίπεδο μήνα στον Ολλανδικό κόμβο τιμολόγησης φυσικού αερίου (TTF) άνοδος της τάξης του 7,62%. Σε επίπεδο έτους η αύξηση είναι άνω του 22% αν και σήμερα υπάρχει μια σχετική αποκλιμάκωση της τάξης του 1,5%, με τιμές κάτω από τα 33 ευρώ/MWh.
Ήδη, πάντως, από το Μάιο οι τιμές στη χονδρεμπορική αγορά έχουν πάρει “τα πάνω” τους. Το μήνα που πέρασε, η μέση τιμή ήταν στα 80 ευρώ/MWh έναντι περίπου 60 ευρώ/MWh που ήταν τον Απρίλιο.
Συγκεκριμένα, η μέση τιμή στο Χρηματιστήριο ενέργειας το Μάιο διαμορφώθηκε στα 81,08 ευρώ ανά μεγαβατώρα έναντι 60,11 ευρώ ανά μεγαβατώρα τον Απρίλιο. Και τώρα βέβαια ήδη “μετράμε” μια άνοδο σχεδόν 10 ευρω/MWh, που μένει να φανεί πώς θα εξελιχθεί μέσα στο μήνα.
Στο φόντο αυτό “ζυγίζουν” οι πάροχοι το πώς θα διαχειριστούν τις πιέσεις τιμών, που εν πολλοίς μόνο στις ΑΠΕ και στη βούληση του καιρού μπορουν να βρουν “αναχώματα”. Πάντως, εκτιμάται ότι η ζήτηση θα δώσει “ώση” στην ανοδική τάση καθώς μάλιστα η αναμονή είναι για ένα πολύ θερμό καλοκαίρι.
Άλλοι παράγοντες
Ωστόσο δεν είναι μόνο η ζήτηση, οι τιμές φυσικού αερίου ή οι ΑΠΕ που διαμορφώνουν “βαρόμετρα” χρεώσεων. Υπάρχουν και άλλες επιβαρύνσεις που τελικά καλείται ο καταναλωτής να πληρώσει και βέβαια αυξάνουν τις επιβαρύνσεις. Μια από αυτές είναι το ειδικό τέλος για τις ΑΠΕ (ΕΤΜΕΑΡ) που πληρώνουν όλοι οι καταναλωτές μέσω των λογαριασμών ρεύματος, η χρέωση για τις τεχνικές απώλειες του δικτύου αλλά και τις ρευματοκλοπές που παρότι περιορίζονται, αποτελούν ακόμη παράγοντα επιβάρυνσης των λογαριασμών.
Ειδικότερα, η αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ προτάσσεται ως εναλλακτική για να αντιμετωπιστεί η μαύρη τρύπα του Ειδικού Λογαριασμού των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΕΛΑΠΕ) η οποία σύμφωνα με το τελευταίο τριμηνιαίο δελτίο του ΔΑΠΕΕΠ θα κλείσει το 2024 με έλλειμμα περίπου 450 εκατ. ευρώ. Αν συνυπολογιστεί το πρόσθετο έσοδο ΕΤΜΕΑΡ για την υπαγωγή δικαιούχων σε καθεστώς μειωμένων χρεώσεων για τα έτη 2019-2021, το έλλειμμα υποχωρεί στα 232,56 εκατ. ευρώ. Το έλλειμμα διογκώθηκε κατά την περίοδο της ενεργειακής κρίσης καθώς τα έσοδα του ΕΛΑΠΕ χρησιμοποιήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια για να αποσυμπιεστούν οι λογαριασμοί.
Ήδη, η εισήγηση που έχει κάνει ο Διευθύνων Σύμβουλος του ΔΑΠΕΕΠ Γιάννης Γιαρέντης προς την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας προβλέπει αύξηση της μοναδιαίας χρέωσης του ΕΤΜΕΑΡ από τα 17 ευρώ/ΜWh που είναι σήμερα στα 24 ευρώ/MWh (κάτι που ισοδυναμεί με επιστροφή της Χρέωσης Βάσης στα επίπεδα του 2019). Έτσι, θα διασφαλιστούν πρόσθετα έσοδα της τάξης των 230 εκατ. ευρώ για τον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ) που θα συνεισέφεραν καίρια στην εξισορρόπηση του Λογαριασμού που αυτή τη στιγμή εμφανίζει έλλειμμα το οποίο βαίνει αυξανόμενο.
Οριστικές, πάντως, αποφάσεις αναμένονται το επόμενο διάστημα με στόχο την αντιμετώπιση των ελλειμμάτων ώστε να μην διαταραχθούν οι πληρωμές προς τους παραγωγούς ΑΠΕ.
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία το ειδικό αυτό τέλος προορίζεται για να αποζημιωθούν οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας αλλά και αποτελεί τη συνεισφορά όλων μας για τη μείωση των εκπομπών αερίου μέσω της προώθησης των ΑΠΕ. Οι χρεώσεις βασίζονται στην ισχύουσα νομοθεσία και ανήκουν στις ρυθμιζόμενες χρεώσεις.
Ωστόσο οι σχεδόν μηδενικές τιμές δημιουργούν ζητήματα στον Ειδικό Λογαριασμό και βέβαια απειλούν τις μισές ΑΠΕ του ελληνικού συστήματος, καθώς τα 6,5 GW από τα 12,5 GW που είναι εγκατεστημένα στο ελληνικό σύστημα αμείβονται με συμβάσεις από τον ΕΛΑΠΕ, σε τιμές από 50-120 ευρώ/ μεγαβατώρα. Με τις σχεδόν μηδενικές τιμές, παρά τις όποιες περικοπές, ο ΕΛΑΠΕ αναγκάζεται έτσι να καταβάλει στους παραγωγούς των ΑΠΕ που έχουν εξασφαλίσει ταρίφες, μεγαλύτερα ποσά από αυτά που εισπράττει. Στην Ελλάδα, μάλιστα, πέρυσι οι περικοπές ενέργειας έφτασαν τις 230 MWh. Το 2024 αναμένεται να φτάσουν τις 600 MWh και το 2025 τις 1.500 MWh.
Υπενθυμίζεται ότι όταν οι τιμές της χονδρεμπορικής είναι πτωτικές περιορίζονται τα έσοδα των παραγωγών. Όμως καθώς έχουν εγγυημένες τιμές, καλύπτουν τις απώλειες των εσόδων τους από το λογαριασμό του ΕΛΑΠΕ. Μάλιστα με μηδενικές ή σχεδόν μηδενικές τιμές στις ΑΠΕ (π.χ 0,03 ευρώ ανά μεγαβατώρα) η λειτουργική ενίσχυση δεν καταργείται (όπως συμβαίνει με τις αρνητικές τιμές για τουλάχιστον 2 ώρες) κι έτσι το όλο σχήμα οδηγεί σε επιβαρύνσεις τον λογαριασμό του ΕΛΑΠΕ.
Οι απώλειες δικτύου και οι ρευματοκλοπές
Επίσης και οι λεγόμενοι συντελεστές κανονικοποίησης που ενσωματώνονται στο κόστος της προμήθειας και μετακυλίονται στους καταναλωτές αποτελούν παράγοντα; διαμόρφωσης των τελικών χρεώσεων. Οι συντελεστές αυτοί περιλαμβάνουν τις τεχνικές απώλειες του δικτύου (δηλαδή τις απώλειες που υπάρχουν στο ρεύμα κατά την μεταφορά του από τα εργοστάσια στο δίκτυο διανομής) και τις ρευματοκλοπές, που βέβαια, όπως έχει αναφερθεί μεπιτάσεως και από τον αρμόδιο υπουργό Θ. Σκυλακάκη πληρώνουν οι καταναλωτές. Για τις απώλειες αυτές η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (κατόπιν μελέτης του ΔΕΔΔΗΕ) έχει καθορίσει ένα συντελεστή 3,67% για την μέση τάση (εμπορικές επιχειρήσεις κ.α) και 13,57% για την χαμηλή τάση (νοικοκυριά και μικρούς επαγγελματίες) τον οποίο πληρώνουν οι εταιρείες προμήθειας.
Σύμφωνα, δε, με τα στοιχεία που ανακοίνωσε πρόσφατα ο ΔΕΔΔΗΕ, τους πρώτους πέντε μήνες του 2024, συγκριτικά με το μέσο όρο για το αντίστοιχο διάστημα πέρσι αλλά και το 2022, οι έλεγχοι ρευματοκλοπών που διενεργήθηκαν ανέρχονται σε 13.000 έναντι 8.000, καταγράφοντας αύξηση 65%. Κάτι που εάν δεν υπάρξει ρύθμιση “τροφοδοτεί” με επιχειρήματα τους παρόχους να “φρενάρουν” πιθανές μειώσεις στους λογαριασμούς, εάν και εφόσον η συγκυρία το ευνοεί.
Σημειώνεται ότι τα κόστη κανονικοποίησης χρεώνονται ετεροχρονισμένα στους προμηθευτές. Χαρακτηριστικό είναι ότι στις αρχές του έτους πήραν τα ποσά για το συντελεστή κανονικότητας του α΄ εξαμήνου του 2022, ο οποίος έχει αποκλίσεις κατά 3,28% από τον αντίστοιχο εξάμηνο του 2021 που ήταν 1,72%. Και αυτό όπως τονίζουν οι εταιρείες δημιουργεί μεγάλες στρεβλώσεις γιατί ο συντελεστής κανονικότητας του 2022 που θα χρεωθεί 2,5 και πλέον χρόνια μετά θα αυξήσει σε μεγάλο βαθμό το κόστος για τους προμηθευτές. Όπως αναφέρουν στελέχη της αγοράς ο λόγος γιαυτήν την κατάσταση είναι ότι το 2022 υπήρχαν μήνες που το ρεύμα έφτασε τα 450 ευρώ η μεγαβατώρα, με αποτέλεσμα οι εκκαθαρίσεις του ΔΕΔΔΗΕ να βασίζονται σε αυτές τις τιμές. “Το πρόβλημα θα λυνόταν αν κάθε χρόνο η ΡΑΑΕΥ ανακοίνωσε νέους συντελεστές απωλειών. Με τον τρόπο που γίνεται σήμερα, το κόστος μετακυλίεται στους προμηθευτές κατόπιν εορτής και είναι δεδομένο ότι θα συνεχίσει να περνά στους υφιστάμενους και μελλοντικούς καταναλωτές υπό τη μορφή αυξημένων εμπορικών περιθωρίων» αναφέρουν αρμόδια στελέχη των παρόχων.
