Κ. Χατζηδάκης: Σε ισχύ τα νέα ψηφιακά εργαλεία της ΔΥΠΑ για στήριξη των πραγματικών ανέργων

Τα νέα ψηφιακά εργαλεία που εκσυγχρονίζουν το σύστημα για τα επιδόματα που παρέχει η ΔΥΠΑ, το καθιστούν πιο διαφανές και πιο αποδοτικό διασφαλίζοντας ότι οι παροχές θα κατευθύνονται σε εκείνους που έχουν πραγματικά ανάγκη και διευκολύνουν παράλληλα τους ανέργους στην αναζήτηση και εύρεση εργασίας, τίθενται σε εφαρμογή με την έκδοση των Υπουργικών Αποφάσεων που ενεργοποιούν τις σχετικές προβλέψεις του νόμου 4921/2022 («Δουλειές Ξανά-Αναδιοργάνωση της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης»).

Ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Κωστής Χατζηδάκης, δήλωσε σχετικά: «Η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης περνάει σε μία νέα εποχή. Όχι μόνο με ψηφιακό εκσυγχρονισμό, αλλά και με φροντίδα για τους πραγματικούς ανέργους. Εκεί πρέπει να στραφεί η προσοχή μας. Και όχι σε αυτούς που ενώ δήλωναν ατομικό εισόδημα 30.000 και 40.000 ευρώ το χρόνο, παρίσταναν τους ανέργους για να παίρνουν παροχές».

Ο διοικητής της ΔΥΠΑ, Σπύρος Πρωτοψάλτης, υπογράμμισε: «Η υλοποίηση του νόμου “Δουλειές Ξανά” σηματοδοτεί τη μετεξέλιξη του τέως ΟΑΕΔ σε μια σύγχρονη, ευρωπαϊκή Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης, όπου στο επίκεντρο όλων των δράσεων της βρίσκεται η ταχύτερη δυνατή επανένταξη των ανέργων στην αγορά εργασίας. Με νέα εργαλεία και με έμφαση στις ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης και αναβάθμισης δεξιοτήτων, θέλουμε να βοηθήσουμε όσους αναζητούν εργασία να βρουν δουλειά και βέβαια τις επιχειρήσεις να βρουν το κατάλληλο προσωπικό».

Τα προβλήματα που επιχειρείται να αντιμετωπιστούν με τις νέες ρυθμίσεις είναι:

1. Η έλλειψη ψηφιακής οργάνωσης, με αποτέλεσμα να μην αντιμετωπίζονται με σύγχρονες μεθόδους οι άνεργοι και οι ανάγκες τους.
2. Η έλλειψη οποιουδήποτε εισοδηματικού κριτηρίου για τα ωφελήματα που παρέχονται στους εγγεγραμμένους στα μητρώα της ΔΥΠΑ, με αποτέλεσμα όπως έχει διαπιστωθεί, να υπάρχουν άτομα με υψηλά εισοδήματα που εξακολουθούν να επωφελούνται από τις παροχές αυτές.
3. Το γεγονός ότι σε αντίθεση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, ο άνεργος μπορεί να αρνείται εσαεί, κατάλληλες θέσεις εργασίας που προτείνονται από τη ΔΥΠΑ.
4. Το γεγονός ότι δεν ενθαρρύνονται οι άνεργοι να αναζητούν ενεργά εργασία.
5. Η αποξένωση της ΔΥΠΑ από τους μακροχρόνια ανέργους και η έλλειψη επαφής ώστε να διαπιστωθεί αν πράγματι παραμένουν άνεργοι και επομένως χρειάζονται πιο ενεργή υποστήριξη κατά προτεραιότητα από τη ΔΥΠΑ, ή ενδεχομένως έχουν βρει εν τω μεταξύ δουλειά.

Αντίστοιχα, οι ρυθμίσεις που εισάγονται για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων είναι:

1. Ψηφιακά Εργαλεία

Πρόκειται για την Ψηφιακή Κάρτα ΔΥΠΑ και το Ψηφιακό Ατομικό Σχέδιο Δράσης, που τίθενται στη διάθεση των ανέργων μέσω του Ψηφιακού Μητρώου ΔΥΠΑ και  περιορίζουν τις γραφειοκρατικές διαδικασίες, διευκολύνοντας την αναζήτηση και εύρεση εργασίας που ανταποκρίνεται στην προϋπηρεσία, τις δεξιότητες, τις ανάγκες και τους στόχους τους.

Ψηφιακό Μητρώο ΔΥΠΑ: Το υφιστάμενο μητρώο του τέως ΟΑΕΔ αποκτά νέες ψηφιακές δυνατότητες. Με την απόφαση των υπουργών Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Κωστή Χατζηδάκη, και Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκου Πιερρακάκη, διαπιστώνεται η μετάπτωση των υφιστάμενων μητρώων στο νέο Ψηφιακό περιβάλλον από 1^ης Ιανουαρίου 2023. Οι εγγεγραμμένοι στα μητρώα θα μεταφερθούν αυτόματα στο Ψηφιακό Μητρώο χωρίς καμία δική τους ενέργεια. Στο εξής οι αναζητούντες εργασία θα εγγράφονται στο Ψηφιακό Μητρώο, κατόπιν αίτησής τους στο Πληροφοριακό Σύστημα της ΔΥΠΑ, μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (ΕΨΠ – gov.gr). Το Ψηφιακό Μητρώο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, στοιχεία ταυτοποίησης και επικοινωνίας, προϋπηρεσία, βιογραφικό σημείωμα και επάγγελμα ή επαγγέλματα που αναζητούνται, πληροφορίες για το αν οι εγγεγραμμένοι δικαιούνται  και λαμβάνουν επίδομα ανεργίας ή άλλες παροχές και διευκολύνσεις, για την ύπαρξη ή μη ατομικού σχεδίου δράσης, καθώς και για τις προτάσεις που έγιναν από τη ΔΥΠΑ για κατάλληλες θέσεις εργασίας, για συμμετοχή σε προγράμματα απασχόλησης και δράσεις συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης.

Όπως σημειώνεται στην Απόφαση: «Το ψηφιακό προφίλ του εκάστοτε εγγεγραμμένου αναζητούντα εργασία στο Ψηφιακό Μητρώο Δ.ΥΠ.Α. λειτουργεί ως ο προσωπικός του λογαριασμός, στον οποίο συλλέγονται όλα τα ανωτέρω στοιχεία και πληροφορίες, αποτελώντας κατ’ ουσίαν ένα «βιογραφικό» του κατόχου του, που έχει ως απώτερο σκοπό να διευκολύνει την πρόσβασή του στην αγορά εργασίας και την ομαλή ένταξή του σε αυτή, προκειμένου να τελεσφορήσει η σύζευξη της προσφοράς και της ζήτησης στην αγορά εργασίας».

Ψηφιακή Κάρτα ΔΥΠΑ: Η κάρτα ανεργίας που υφίσταται σήμερα σε έντυπη μορφή καταργείται και αντικαθίσταται από την Ψηφιακή Κάρτα ΔΥΠΑ. Μέχρι το τέλος του έτους η Ψηφιακή Κάρτα ΔΥΠΑ θα είναι διαθέσιμη για ενεργοποίηση στο «πορτοφόλι» (wallet) του gov.gr (όπως η ταυτότητα και η άδεια οδήγησης). Η Κάρτα θα είναι διασυνδεδεμένη με το Ψηφιακό Μητρώο, ούτως ώστε οι κάτοχοι της Κάρτας με την επίδειξή της να αποδεικνύουν στους επιμέρους φορείς του Δημόσιου ή του ιδιωτικού τομέα ότι είναι δικαιούχοι των παροχών, επιδομάτων κ.λπ. που προβλέπονται κατά περίπτωση.

Ψηφιακό Ατομικό Σχέδιο Δράσης: Το Ψηφιακό Ατομικό Σχέδιο Δράσης καταρτίζεται από τον εργασιακό σύμβουλο της Δ.ΥΠ.Α. σε συνεργασία με τον αναζητούντα εργασία που είναι εγγεγραμμένος στο Ψηφιακό Μητρώο Δ.ΥΠ.Α. και συναποφασίζεται από αυτούς. Περιλαμβάνει τα προσωπικά χαρακτηριστικά, το επαγγελματικό προφίλ και τους επαγγελματικούς στόχους, καθώς και τις ενέργειες που πρέπει να κάνει ο αναζητών εργασία για να βρει δουλειά ενώ θα αναθεωρείται ανά εξάμηνο (στους 6,12 και 18 μήνες) εφόσον ο άνεργος δεν βρίσκει δουλειά. Με την σχετική Υπουργική Απόφαση προσδιορίζεται το πρότυπο Ψηφιακό ΑΣΔ, το οποίο επισυνάπτεται.

2. Εισοδηματικά κριτήρια

Για όσους είναι εγγεγραμμένοι στο Ψηφιακό Μητρώο ΔΥΠΑ για χρονικό διάστημα άνω των 12 μηνών, τα βοηθήματα, παροχές και διευκολύνσεις που έχει θεσπίσει η Πολιτεία θα καταβάλλονται με τα εκάστοτε εισοδηματικά (όχι τα περιουσιακά) κριτήρια που εφαρμόζονται για την χορήγηση του επιδόματος θέρμανσης τα οποία είναι:

• οικογενειακό εισόδημα έως 16.000 ευρώ για άγαμους, σε κατάσταση χηρείας, εν διαστάσει,
• οικογενειακό εισόδημα έως 24.000 ευρώ για έγγαμους ή μέρη συμφώνου συμβίωσης προσαυξανόμενο κατά 3.000 ευρώ για κάθε παιδί
• οικογενειακό εισόδημα έως 27.000 ευρώ για μονογονείς, συν επιπλέον 3.000€ για κάθε παιδί μετά το πρώτο

Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν παρουσιαστεί, ένας στους τρεις μακροχρόνια ανέργους είναι εγγεγραμμένοι στα μητρώα της ΔΥΠΑ για περισσότερα από 5 χρόνια ενώ 40.000 άτομα που είναι εγγεγραμμένα στο μητρώο για περισσότερο από ένα χρόνο, έχουν ετήσιο εισόδημα πάνω από 20.000 ευρώ. Από αυτούς:

– οι 13.000 έχουν εισόδημα πάνω από 30.000 ευρώ

– περισσότεροι από 15.000 είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο για πάνω από 5 χρόνια

– 1.232 με εισόδημα πάνω από 30.000 ευρώ είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο για πάνω από 10 χρόνια.

Επιπλέον, υπάρχουν περιπτώσεις ατόμων που παραμένουν ακόμα και 20 χρόνια εγγεγραμμένοι, ενώ δηλώνουν εισοδήματα 50.000, 60.000 ή ακόμα και 100.000 ευρώ ετησίως και διαμένουν σε ακριβές περιοχές. Εξάλλου είναι γεγονός ότι ενώ μειώνεται σταθερά η ανεργία, δεν μειώνονται αντίστοιχα οι εγγεγραμμένοι στο μητρώο της ΔΥΠΑ.

Οι παροχές και τα ωφελήματα στα οποία θα  εφαρμόζονται στο εξής τα νέα εισοδηματικά κριτήρια για τους άνω των 12 μηνών ανέργους, καθώς και εκείνα που θα συνεχίσουν αν αποδίδονται χωρίς εισοδηματικά κριτήρια είναι τα εξής:

Η διασταύρωση του εισοδήματος και της οικογενειακής κατάστασης θα γίνεται από την ΔΥΠΑ αυτεπάγγελτα κάθε χρόνο. Η διασταύρωση γίνεται αυτόματα από την ΔΥΠΑ με διασύνδεση του Ψηφιακού Μητρώου με την Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης.

Ο νόμος 4921/2022 προβλέπει ρητά ότι οι πόροι που εξοικονομούνται από την εφαρμογή των εισοδηματικών κριτηρίων κατευθύνονται υποχρεωτικά σε άλλες δράσεις προστασίας των αναζητούντων εργασία.

Επισημαίνεται ότι η εξαίρεση από τις παροχές δεν σημαίνει διαγραφή από το Ψηφιακό Μητρώο ΔΥΠΑ ούτε εξαίρεση από τις λοιπές υπηρεσίες (συμβουλευτικής, κατάρτισης, επιδοτούμενες θέσεις εργασίας κ.λπ.) που παρέχει η ΔΥΠΑ στους αναζητούντες εργασία.

Σημειώνεται ακόμη ότι για παροχές από άλλους φορείς του Δημοσίου ή ιδιωτικού τομέα σε εγγεγραμμένους στο Ψηφιακό Μητρώο της ΔΥΠΑ (όπως το Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο ρεύματος, η έκπτωση/απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ, το επίδομα θέρμανσης) εξακολουθεί να ισχύει το κατά περίπτωση πλαίσιο. Η υπαγωγή στη νομοθεσία για ρυθμίσεις δανείων, προβλέπεται ήδη από τη νομοθεσία ότι κρίνεται από τα Δικαστήρια ενώ παροχές από Δήμους, επιχειρήσεις κ.λπ., που δεν ρυθμίζονται από τη νομοθεσία, δεν επηρεάζονται.

3. Διαγραφή από το μητρώο μετά από 3 αρνήσεις κατάλληλων θέσεων εργασίας

Η εγγραφή στο Ψηφιακό Μητρώο συνεπάγεται αμοιβαίες υποχρεώσεις για την ΔΥΠΑ και τους εγγεγραμμένους σε αυτό. Η μεν ΔΥΠΑ καταβάλλει τα επιδόματα που δικαιούνται, προτείνει θέσεις εργασίας και προγράμματα κατάρτισης, παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες, συνδράμει στη σύνταξη του Ψηφιακού Ατομικού Σχεδίου Δράσης, κ.α., ο δε εγγεγραμμένος στο Ψηφιακό Μητρώο οφείλει να αναζητά ενεργά εργασία, να συμμετέχει στα προγράμματα κατάρτισης που του υποδεικνύει η ΔΥΠΑ, να αποδέχεται τις θέσεις εργασίας που του προτείνονται και να συνεργάζεται με τον εργασιακό σύμβουλο. Σύμφωνα με τον νόμο, η άρνηση τριών κατάλληλων θέσεων εργασίας (ως κατάλληλη ορίζεται η θέση που αντιστοιχεί στην επαγγελματική ειδικότητα, στις γνώσεις, δεξιότητες, ικανότητες, στα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα, στους επαγγελματικούς στόχους και στον τόπο μόνιμης κατοικίας του αναζητούντος εργασία) συνεπάγεται διαγραφή από το Ψηφιακό Μητρώο για δύο χρόνια, ενώ η άρνηση συμμετοχής σε δράση κατάρτισης συνεπάγεται διαγραφή από το Ψηφιακό Μητρώο για έξι μήνες, παράλληλα με τη  διακοπή  καταβολής παροχών και για τις δύο περιπτώσεις. Οι ρυθμίσεις αυτές βασίζονται στις αντίστοιχες πρακτικές των υπηρεσιών Απασχόλησης ευρωπαϊκών χωρών (όπως η Αυστρία, το Βέλγιο, η Δανία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιρλανδία, η Νορβηγία, η Σουηδία), ενεργοποιούν υφιστάμενη παλαιότερη νομοθεσία και αποσκοπούν στην πρόληψη φαινομένων κατάχρησης από όσους επωφελούνται από τις παροχές της ΔΥΠΑ χωρίς να αναζητούν εργασία.

4. Επίδομα εργασίας

Ο νόμος «Δουλειές ξανά» καθιέρωσε για πρώτη φορά επίδομα εργασίας για τους ανέργους που βρίσκουν εργασία, ενόσω εισπράττουν το επίδομα ανεργίας ή το βοήθημα ανεργίας  αυτοαπασχολούμενων. Η ρύθμιση αυτή εισάγει ένα ισχυρό κίνητρο και επιβράβευση για την εύρεση εργασίας σε μικρό χρονικό διάστημα, (εντός του διαστήματος που καταβάλλεται το επίδομα ανεργίας) και παράλληλα επιβραβεύει τους επιδοτούμενους ανέργους αναζητούν ενεργά και βρίσκουν εργασία. Το επίδομα εργασίας ισούται με το 50 % του επιδόματος/βοηθήματος ανεργίας και καταβάλλεται για όσο διάστημα απομένει μέχρι τη λήξη του επιδόματος/βοηθήματος. Για παράδειγμα αν ο άνεργος βρει δουλειά 5 μήνες μετά την έναρξη της επιδότησής του, που του έχει εγκριθεί για 12 μήνες, θα συνεχίσει να εισπράττει το 50% του επιδόματος ανεργίας για άλλους 7 μήνες, επιπλέον του μισθού του.

5. Μπόνους για τους μακροχρόνια ανέργους

Με τις Υπουργικές Αποφάσεις ενεργοποιείται η πρόβλεψη του νόμου για την χορήγηση εφάπαξ χρηματικής παροχής ύψους 300 ευρώ στους μακροχρόνια ανέργους (εγγεγραμμένους για 5+ έτη) που καταρτίζουν Ψηφιακό Ατομικό Σχέδιο Δράσης, ενεργοποιώντας έτσι έμπρακτα την αναζήτηση εργασίας. Το μπόνους θεσπίστηκε προκειμένου να αντιμετωπιστεί η αποξένωση μεταξύ ΔΥΠΑ και μακροχρόνια ανέργων. Στόχος, με το κίνητρο που παρέχεται, είναι η επανενεργοποίηση στην αναζήτηση εργασίας όσων είναι αποκομμένοι για μεγάλο διάστημα από την αγορά εργασίας αλλά και να διαπιστωθεί ποιοι παραμένουν όντως μακροχρόνια άνεργοι και ενδιαφέρονται πραγματικά για μια θέση εργασίας.

Η διάταξη αφορά σε όσους ήταν εγγεγραμμένοι στο  μητρώο ανεργίας για τουλάχιστον πέντε χρόνια πριν  από τη δημοσίευση του νόμου «Δουλειές Ξανά» στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, δηλαδή τις 18 Απριλίου 2022. Οι υπηρεσίες της ΔΥΠΑ έχουν ήδη ξεκινήσει την προεργασία για την προσέγγιση των εν λόγω αναζητούντων εργασία, οι οποίοι θα πρέπει το επόμενο διάστημα να κλείσουν ραντεβού στην ψηφιακή πλατφόρμα της ΔΥΠΑ myDYPAlive ή στο τοπικό Κέντρο Προώθησης Απασχόλησης με τον εργασιακό τους σύμβουλο.