Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε η υβριδική ενημερωτική ημερίδα με θέμα «Η σημασία των Εμβολίων και της Ορθολογικής Χρήσης των Αντιβιοτικών» στις 19 Μαρτίου 2024. Η εκδήλωση συνδιοργανώθηκε από το Ελληνικό Διαδημοτικό Δίκτυο Υγιών Πόλεων του Π.Ο.Υ., την Ελληνική Εταιρεία Χημειοθεραπείας, τον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών και τον ΕΔΟΕΑΠ και πραγματοποιήθηκε στο κτήριο του Οργανισμού.
Η Ημερίδα εντάσσεται στο πλαίσιο της Πανελλήνιας Εκστρατείας Ενημέρωσης «Μύθοι και Αλήθειες για τα Αντιβιοτικά και τα Εμβόλια», που διενεργεί, για ενδέκατη συνεχή χρονιά, το ΕΔΔΥΠΠΥ σε συνεργασία με τον ΙΣΑ και την Ελληνική Εταιρεία Χημειοθεραπείας, με στόχο την ενημέρωση, και αφύπνιση των πολιτών για τη σωστή χρήση των αντιβιοτικών και τη σημασία των εμβολίων, καθώς η χώρα μας παραμένει από το 2011 πανευρωπαϊκά πρώτη στην άσκοπη κατανάλωση αντιβιοτικών με αποτέλεσμα τη δημιουργία υψηλού ποσοστού ανθεκτικών μικροβίων.Το γεγονός επίσης ότι δεν αναμένεται να κυκλοφορήσουν στο κοντινό μέλλον νέα αντιβιοτικά, δραστικά στα ανθεκτικά μικρόβια, καθιστά αδήριτη την ανάγκη να διασωθούν αυτά τα πολύτιμα φάρμακα.
Ομιλητές ήταν οι κ.κ. Ελένη Γιαμαρέλλου, Καθηγήτρια Παθολογίας- Λοιμώξεων ΕΚΠΑ, συντονίστρια της Ομάδας Μελέτης της Ελληνικής Εταιρείας Χημειοθεραπείας και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας, Κυριακή Κανελλακοπούλου, Καθηγήτρια Παθολογίας-Λοιμώξεων ΕΚΠΑ, μέλος της Ομάδας της Ελληνικής Εταιρείας Χημειοθεραπείας, Μαρία Τσολιά, Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Λοιμώξεων, Διευθύντρια στη Β’ Παιδιατρική Κλινική του ΕΚΠΑ και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας και της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, Συμεών Μεταλλίδης, Καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων του ΑΠΘ, Διευθυντής Α’ Παθολογικής Κλινικής Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ Θεσσαλονίκης, Βησσαρία Σακκά, Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος, Διευθύντρια, Γ’ Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, ΓΝΝΘΑ “Η Σωτηρία”. Χαιρετισμό απηύθυναν ο Πρόεδρος του ΕΔΔΥΠΠΥ και του ΙΣΑ, κ. Γιώργος Πατούλης, ο πρόεδρος ΔΣ του ΕΔΟΕΑΠ κ. Σταύρος Καπάκος, η πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ κα Μαρία Αντωνιάδου, ο αρχίατρος του ΕΔΟΕΑΠ, Δρ. Εμμανουήλ Ανδρεάδης ενώ την εκδήλωση συντόνισε ο κ. Πάνος Σαμαράς, μέλος ΔΣ ΕΔΟΕΑΠ.
Θλιβερή πρωτιά της Ελλάδας στην υπερκατανάλωση των αντιβιοτικών
Οι ομιλητές αναφέρθηκαν στη θλιβερή πρωτιά της χώρας μας και τις συνέπειες από την υπερκατανάλωση των αντιβιοτικών, καθώς επίσης την ανάγκη συνεχιζόμενης εκπαίδευσης του Έλληνα πολίτη για τα εμβόλια, τη γρίπη, τον Covid-19, τον πνευμονιόκοκκο, τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV), νόσους, όπως η ιλαρά, που επανεμφανίζονται λόγω ελλιπούς εμβολιασμού.
Ειδικότερα, ο Πρόεδρος του ΙΣΑ και του ΕΔΔΥΠΠΥ Γ. Πατούλης, τόνισε τα εξής:
« Η αλόγιστη χρησιμοποίηση αντιβιοτικών κάνει τον άνθρωπο ευάλωτο, ανοχύρωτο και ίσως αποτελέσει και αιτία να χάσει τη ζωή του από την αυξανόμενη μικροβιακή αντοχή. Το αντιβιοτικό, από όπλο στα χέρια της επιστήμης, μπορεί να αποβεί και μοιραίο όταν χρησιμοποιείται αλόγιστα. Γι΄ αυτό θα πρέπει να γίνεται σωστή χρήση των επιστημονικών όπλων, για το καλό των πολιτών. Τα αρνητικά πρωτεία που κατέχει η χώρα μας, μεταξύ των άλλων Ευρωπαϊκών χωρών, τόσο στην κατανάλωση όσο και στην ανάπτυξη αντοχής, σχετίζονται με τις ζωές των παιδιών μας και όλων μας. Γι’ αυτό και δεν μπορεί να μιλά ο καθένας μη ειδικός».
Η καθηγήτρια κα Ελένη Γιαμαρέλλου παρουσίασε τη στατιστική εικόνα της Ελλάδας μεταξύ των χωρών της Ευρώπης, που την καθιστούν σταθερά πρώτη στην υπερκατανάλωση αντιβιοτικών, με συνέπεια την ανάπτυξη μικροβιακής αντοχής στην κοινότητα, από το 2011 έως σήμερα και υπογράμμισε τις βασικές αρχές που πρέπει να ακολουθούν οι γιατροί για τη συνταγογράφηση, ώστε να σταματήσει η κατάχρηση των αντιβιοτικών. Αναφερόμενη στις συνέπειες της υπερκατανάλωσης των αντιβιοτικών, επισήμανε τις παρενέργειες, όπως οι αλλεργικές αντιδράσεις αλλά και σε ζωτικά τμήματα του οργανισμού όπως οι νεφροί, καθώς και στη δημιουργία ανθεκτικών μικροβίων που «πολεμούν-αντιστέκονται» στα αντιβιοτικά όταν τα χρειαστεί ο ασθενής. Χαρακτηριστικά, το 2020 η Ελλάδα ήταν πρώτη, με 2.000 θανάτους, από πολυανθεκτικά μικρόβια στην Ε.Ε. ενώ ήταν μόνο 100 στη Νορβηγία και 300 στη Σουηδία!
Η κα Γιαμαρέλλου υπογράμμισε τις ευθύνες όσων εμπλέκονται (ιατρών, φαρμακοποιών, πολιτών) και τόνισε ότι ο μόνος τρόπος για να σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος είναι να σταματήσει η άσκοπη κατανάλωση αντιβιοτικών.
Τι έδειξαν οι δημοσκοπήσεις
Την κακή εικόνα της χώρας μας επιβεβαιώνουν και οι δημοσκοπήσεις για την κατανάλωση αντιβιοτικών στην Ελλάδα τη δεκαετία 2013-2023, που παρουσίασε η καθηγήτρια κα Κυριακή Κανελλακοπούλου. Συγκεκριμένα, το ποσοστό των Ελλήνων που έχει πάρει κάποιο αντιβιοτικό στη διάρκεια του χρόνου αυξήθηκε από το 50% (2013) στο 75% (2023). Το 16% δήλωσε ότι το προμηθεύτηκε χωρίς συνταγή, ενώ σταθερά την τελευταία δεκαετία, ένας στους τρεις (32%) διατηρεί στο σπίτι κάποιο αντιβιοτικό για ώρα ανάγκης. Το 50% των ερωτηθέντων απάντησε ότι, εάν κρυολογήσει θα πάρει αντιβιοτικό, αν και γνωρίζει ότι υπάρχει υπερκατανάλωση (55%) ή ότι τα φάρμακα αυτά πρέπει να χορηγούνται μόνο με ιατρική συνταγή (32%).
Γρίπη
Η κα Κυριακή Κανελλακοπούλου μίλησε επίσης για τη γρίπη, η οποία κατά κανόνα κάνει την εμφάνισή της κάθε Νοέμβριο και διαρκεί ως τα τέλη Απριλίου και προκαλεί στους ενήλικες και στα παιδιά υψηλό πυρετό, κεφαλαλγία, έντονες μυαλγίες και κόπωση. Τα μέτρα πρόληψης, όπως ο συχνός αερισμός των χώρων, το σχολαστικό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό, όπως και η επάλειψη των χεριών με αλκοολούχο αντισηπτικό 70%, η χρήση μάσκας σε κλειστούς χώρους, ειδικά από άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες και ασφαλώς ο εμβολιασμός, είναι τα βασικά όπλα για την αντιμετώπιση της γρίπης.
Ποιοι πρέπει να εμβολιαστούν για τη γρίπη:
- Όλα τα άτομα ηλικίας ≥ 65 ετών
- Άτομα με χρόνιες παθήσεις των πνευμόνων(ΧΑΠ)-καρδιάς
- Άτομα με Σακχαρώδη διαβήτη
- Άτομα με χρόνια νεφροπάθεια και ηπατοπάθεια
- Άτομα με Δρεπανοκυτταρική νόσο (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες)
- Άτομα σε Ανοσοκαταστολή (χημειοθεραπεία –κακοήθη νοσήματα )
- Άτομα με Παχυσαρκία
- Άτομα με σύνδρομο Down
- Εγκυμονούσες
- Επαγγελματίες σε χώρουs υπηρεσιών υγείας
- Άτομα με Νευρολογικές παθήσεις
- Ανεξαρτήτως ηλικίας άτομα που συμβιώνουν με βρέφη <6 μηνών ή ανοσοκατεσταλμένα
- Όλοι οι Καπνιστές!
Φέτος κυκλοφόρησε και ειδικό εμβόλιο για τα άτομα άνω των 65 ετών, το οποίο έχει τέσσερις φορές μεγαλύτερη ισχύ από τα παλαιότερα εμβόλια, δεδομένου ότι στις μεγάλες ηλικίες το ανοσοποιητικό σύστημα δεν ανταποκρίνεται ικανοποιητικά όπως στα νεότερα άτομα. Το εμβόλιο έχει 6μηνη ισχύ και πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο.
Θεραπευτικά, το αντιϊκό φάρμακο οσελταμιβίρη τόσο για ενήλικες άνω των 65 ετών, όσο και για τα παιδιά όπως και τα άτομα υψηλού κινδύνου (με υποκείμενα νοσήματα) όταν χορηγείται τα πρώτα δύο 24ωρα, μειώνει τη διάρκεια της νόσου κατά μία περίπου ημέρα και βοηθά ώστε να μην εξελιχθεί σε βαριά μορφή, ιδιαίτερα στα άτομα άνω των 65 ετών. Σημειωτέον, ότι το φάρμακο αυτό μπορεί να χορηγηθεί, με διαφορετική δοσολογία και προληπτικά, σε άτομα υψηλού κινδύνου που ήρθαν σε επαφή με πάσχοντες από γρίπη, πάντοτε έπειτα από συνεννόηση με τον ιατρό τους.
Αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV)
Η καθηγήτρια παιδιατρικής ΕΚΠΑ κα Μ. Τσολιά τόνισε ότι ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV), έχει εμφανίσει έκρηξη κρουσμάτων κυρίως στα πολύ μικρά παιδιά και προκαλεί βρογχιολίτιδα με έντονη δύσπνοια, η οποία συχνά απαιτεί νοσηλεία. Η θεραπεία είναι συμπτωματική, καθώς δεν υπάρχουν ακόμα ειδικά φάρμακα. Πρόσφατα χορηγείται έτοιμο μονοκλωνικό αντίσωμα με ικανοποιητικά αποτελέσματα. Ο ιός μεταδίδεται κυρίως σε κλειστό περιβάλλον, όπως βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς. Για το λόγο αυτό η σύσταση των επιστημόνων είναι οι χώροι να αερίζονται επαρκώς, να πλένονται τακτικά τα κοινά παιχνίδια και οι γονείς να μη στέλνουν τα παιδιά τους με πυρετό στο σχολείο. Φέτος για πρώτη φορά έχουν παρουσιαστεί κρούσματα στους ευπαθείς ανοσοκατεσταλμένους ενήλικες, όπως και στους ηλικιωμένους τόσο στη χώρα μας όσο και παγκοσμίως.
Ιλαρά
Η κα Τσολιά ανέφερε ότι η ιλαρά δεν αποτελεί πια μια περασμένη παιδική ασθένεια, καθώς έχει εκδηλώσει μεγάλη αύξηση στην Ευρώπη, λόγω μείωσης των ποσοστών εμβολιασμού. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν είναι μια ήπια παιδική αρρώστια αλλά σοβαρή νόσος με επιπλοκές και σημαντική θνητότητα. Στόχος για να ελεγχθεί η νόσος, είναι ο εμβολιασμός του 95% του πληθυσμού με δύο δόσεις. Στην Ελλάδα έχουν αναφερθεί περίπου 20 κρούσματα κυρίως σε ενήλικες ανεμβολίαστους ή μερικώς εμβολιασμένους
Covid-19
Για τη παρουσία του Covid-19 στη χώρα μας, μίλησε η κα Β. Σακκά, η οποία ανέφερε ότι παραμένει στην Ελλάδα με κυρίαρχο στέλεχος το XBB 1.5, το οποίο περιλαμβάνεται στο νέο επικαιροποιημένο μονοδύναμο εμβόλιο που κυκλοφορεί. Τα επιδημιολογικά στοιχεία για τον εμβολιασμό στη χώρα μας αναφέρουν ότι μέχρι σήμερα 8 εκατομμύρια άτομα έχουν κάνει την πρώτη δόση, περίπου 7,5 εκατομμύρια τις δύο αρχικές δόσεις και μόνον 320.000 άτομα άνω των 65 ετών, έχουν κάνει το διδύναμο επικαιροποιημένο εμβόλιο Β4/Β5. Το νέο μονοδύναμο επικαιροποιημένο εμβόλιο XBB 1.5 είναι δραστικό σε όλη τη σειρά των «Ο» στελεχών που έχει επικρατήσει στο 98% των περιστατικών. Σοβαρή ένδειξη χορηγήσεως, έχουν τα άτομα με αυξημένο κίνδυνο λόγω ηλικίας και υποκείμενων νοσημάτων όπως > 60 ετών, από 6μηνών έως 59 ετών με υποκείμενα νοσήματα, τα ανοσοκατεσταλμένα άτομα, οι έγκυες (από το Α΄τρίμηνο) και οι Επαγγελματίες Υγείας. Επομένως, η ενημερωτική εκστρατεία για τη σημασία του εμβολιασμού με επικαιροποιημένο εμβόλιο πρέπει να συνεχιστεί.
Πνευμονιόκοκκος
Σε υβριδική σύνδεση από το ΑΠΘ, ο καθηγητής Σ. Μεταλλίδης μίλησε για τη σημασία του εμβολιασμού για τον πνευμονιόκοκκο, ο οποίος προκαλεί συχνά προβλήματα σε μικρούς και μεγάλους. Πάνω από το 80% των περιστατικών ΔΠΝ στους ενήλικες άνω των 65 ετών είναι περιστατικά βακτηριαιμικής πνευμονίας. Στα χέρια μας έχουμε ένα μοναδικό όπλο για την αντιμετώπιση αυτών των περιστατικών και είναι το εμβόλιο. Συνιστάται να χορηγηθεί 1 δόση του συζευγμένου πνευμονιοκοκκικού εμβολίου PCV20 σε όλους τους ενήλικες άνω των 65 ετών. Ο εμβολιασμός είτε συνηπάρχουν άλλα νοσήματα είτε όχι είναι εξαιρετικής σημασίας να πραγματοποιηθεί σε όλους τους ενήλικες άνω των 65 ετών.
‘Εγκυες
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσαν οι ομιλητές στην αναγκαιότητα του αντιγριπικού εμβολιασμού σε όλα τα τρίμηνα της εγκυμοσύνης, όπως και στις γυναίκες που βρίσκονται στην περίοδο της λοχείας και του θηλασμού. Καθώς οι έγκυες είναι πιο ευάλωτες να παρουσιάσουν βαρύτερη επιπλοκή και να νοσηλευτούν, όπως και να αποβάλουν. Το εμβόλιο της γρίπης προστατεύει τη μητέρα και το νεογέννητο για τουλάχιστον έξι μήνες. Είναι ασφαλές εμβόλιο μακράς πείρας και συνιστάται και από τις μαιευτικές εταιρείες της χώρας μας.
Εξίσου σημαντικός είναι ο εμβολιασμός κατά του Covid- 19 σε όλες τις φάσεις της εγκυμοσύνης. Δε βλάπτει το έμβρυο και δεν προκαλεί προβλήματα γονιμότητας στη γυναίκα και τον άνδρα. Αντιθέτως, η νόσηση της εγκύου από κορωνοϊό μπορεί να προκαλέσει πρόωρο τοκετό, ελλιποβαρή ή και θνησιγενή παιδιά και να κινδυνεύσει και η ζωή ακόμα και της ίδιας της εγκύου.
Ως προς τα μέτρα προφύλαξης, εκτός από τους κανόνες υγιεινής, τονίζεται για άλλη μία φορά η ανάγκη χρήση της μάσκας σε όλους τους χώρους των υπηρεσιών υγείας και σε πολυσύχναστους εσωτερικούς χώρους.
Από την πλευρά του ο πρόεδρος του ΕΔΟΕΑΠ, κ. Σ. Καπάκος υπογράμμισε ότι ο ΕΔΟΕΑΠ, ως πρότυπος ασφαλιστικός οργανισμός, που διαχειρίζεται την καθημερινότητα, δηλαδή οι άνθρωποι της ενημέρωσης σε συνδυασμό με τους επιστήμονες, αποτελούν ένα ισχυρό δίδυμο για την αξιόπιστη ενημέρωση των πολιτών. Ο αρχίατρος του ΕΔΟΕΑΠ, Δρ Εμ. Ανδρεάδης επισήμανε ότι η αλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών οδήγησε στην αύξηση του κόστους και στη δημιουργία ανθεκτικών μικροβίων, ενώ οι φαρμακοβιομηχανίες μείωσαν το ρυθμό ανάπτυξης νέων αντιβιοτικών.
Με την παρουσία τους τίμησαν την εκδήλωση και απηύθυναν χαιρετισμό, η πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ, κα Μαρία Αντωνιάδου η οποία τόνισε ότι οι δημοσιογράφοι μαζί με τους γιατρούς, έδωσαν τη δική τους μάχη για την ενημέρωση του κόσμου κατά τη διάρκεια της πανδημίας, χωρίς να ακολουθούν τα fake news. Επίσης, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Συντακτών, κ. Σωτήρης Τριανταφύλλου εξήρε την πρωτοβουλία ενημέρωσης που στηρίζει ο ΕΔΟΕΑΠ γι΄ αυτό το καίριο θέμα.
Η συντονίστρια του Ελληνικού Διαδημοτικού Δικτύου Υγιών Πόλεων του Π.Ο.Υ. κα Νταίζη Παπαθανασοπούλου παρουσίασε τις δράσεις της Εκστρατείας του Δικτύου που υλοποιείται από το 2014 μέχρι σήμερα, σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Χημειοθεραπείας και τον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών, με στόχο την ευαισθητοποίηση του πληθυσμού, αλλά και των εκπαιδευτικών, στην ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών και την καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής. Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί συνολικά 161 ενημερωτικές ομιλίες δια ζώσης ή διαδικτυακά σε ευρύ κοινό, σε 115 Δήμους όλης της χώρας και έχει διανεμηθεί ειδικό ενημερωτικό υλικό, 528.000 έντυπα και βιβλία.
Ακολούθησε σύντομη παρουσίαση δράσεων του Δήμου Ξηρομέρου Αιτωλοακαρνανίας απο την συνοντονιστρια τ, που συμμετέχει στο πρόγραμμα ως μέλος του Δικτύου, από τη συντονίστρια του προγράμματος «Υγιείς Πόλεις», κα Μαρία Σακουφάκη.
Όλοι όσοι συμμετείχαν στην εκδήλωση έλαβαν ενδεικτικό υλικό της εκστρατείας, το παιδικό παραμύθι, με τίτλο «Ποιος παγίδεψε την Πένυ Κιλλίνη» που διανέμεται δωρεάν στα δημοτικά σχολεία της χώρας, καθώς και ενημερωτικά φυλλάδια για τα αντιβιοτικά και τα εμβόλια.
