Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου πραγματοποιεί επίσκεψη στα ελληνόφωνα χωριά της Απουλίας στην περιοχή Σαλέντοτης Κάτω Ιταλίας, μετά από πρόσκληση του Προέδρου της Ένωσης Ελληνόφωνων Δήμων της Grecia SalentinaRoberto Casaluci, στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων για την 20η επέτειο από την ίδρυση της Ένωσης.
Η κυρία Σακελλαροπούλου, σε ειδική τελετή που έγινε στο Δήμο Calimera, ανακηρύχθηκε επίτιμη δημότης της Grecia Salentina.
Ακολουθεί η αντιφώνηση της Προέδρου της Δημοκρατίας:
«Είναι δύσκολο να βάλω σε λόγια τη συγκίνησή μου που βρίσκομαι σήμερα εδώ, σ’ έναν τόπο όπου το κοινό μας παρελθόν γίνεται ζωντανό παρόν, παρόν μνήμης και ακατάλυτων δεσμών. Βλέπω τις πινακίδες στους δρόμους· ακούω από το στόμα των ηλικιωμένων αλλά και των νέων που τα ξαναμαθαίνουν και τα αγαπούν, τα γκρίκο, αυτό το μουσικό γλωσσικό ιδίωμα που μεταφέρει τον απόηχο της λαλιάς του Ομήρου στα χώματα της Κάτω Ιταλίας, εδώ όπου άκμασαν οι αρχαίες ελληνικές αποικίες της Magna Grecia· έχω ακόμη στ’ αυτιά μου τις μελωδίες που ξεπήδησαν από τη θαυμαστή μουσική παράδοση της περιοχής, τα νανουρίσματα, τα μοιρολόγια, τα τραγούδια της δουλειάς που γνωρίσαμε στην Ελλάδα από τις ηχογραφήσεις του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος, και βέβαια το σπαρακτικό “Άντρα μου πάει”, τραγούδι της ξενιτιάς και του αποχωρισμού που έγραψε ο καλημερίτης ποιητής και μουσικός Φράνκο Κορλιανό. Μέσα από όλα αυτά, αλλά κυρίως μέσα από τα βλέμματα και τα χαμόγελα των ανθρώπων, μέσα από το σπάνιο ήθος τους, ένα μείγμα σεμνότητας και αρχοντιάς, αξιοπρέπειας και προσήνειας, βλέπω έναν γοητευτικό θρύλο ενσαρκωμένο, βλέπω ολοζώντανη τη συνέχεια της ελληνικής παρουσίας στην Απουλία.
Συνέχεια γλωσσική, που την επιβεβαιώνει ο πλούτος των σωζόμενων σπάνιων λεξιλογικών, σημασιολογικών, συντακτικών και φωνητικών στοιχείων αυτής της ωραίας διαλέκτου, τον οποίο μπορούμε να γευτούμε αν ανατρέξουμε στο μνημειώδες Ιστορικό Λεξικό του γλωσσολόγου ερευνητή Αναστάσιου Καραναστάση, που με μοναδική επιμέλεια αποθησαύρισε το πολύτιμο αυτό υλικό. Συνέχεια ιστορική, που σύμφωνα με τον μύθο ξεκινάει από τους Κρήτες και τον εγγονό του Μίνωα, τον “δουρικλυτόν”, ξακουστό στο δόρυ, όπως τον ονομάζει ο Όμηρος, Ιδομενέα, που κατέφυγε εδώ εξόριστος από τον τόπο του μετά τον πόλεμο της Τροίας, και φτάνει ως τα μεταβυζαντινά χρόνια. Δωριείς, Αχαιοί, Χαλκιδείς, Κορίνθιοι χτίζουν αποικίες και δημιουργούν το θαύμα της “Μεγάλης Ελλάδας”. Μέσα στους αιώνες, το αρχαιοελληνικό κλέος συναντιέται με τη βυζαντινή μεγαλοπρέπεια. Και η ελληνικότητα παραμένει κραταιή, παρά το πέρασμα Αράβων, Σλάβων και Νορμανδών επιδρομέων, παρά την αναπόφευκτη επίδραση της Ρώμης, παρά την πλήρη απομόνωση της περιοχής από τον ελλαδικό κόσμο από τα μέσα του 15ου ως τα μέσα του 19ου αιώνα, όταν η Ελλάδα ήταν υπόδουλη στους Τούρκους. Τέλος, συνέχεια πολιτισμική, που υπογραμμίζεται από την γύρω φύση, μια φύση γλυκύτατη, μεσογειακή, οικεία, με τις ελιές, τις φραγκοσυκιές, τα αμπελάκια της.
Αυτό, ωστόσο, που ιδιαίτερα συγκινεί στον όμορφο τόπο σας, πέρα από τον άθραυστο μίτο της ιστορίας κομμάτια του οποίου αναδύονται μέσα από τα τοπωνύμια, τα επίθετα των κατοίκων, τα παρατσούκλια τους, είναι η επιμονή σας, όλων των ανθρώπων της ΓκρετσίαΣαλεντίνα, Ιταλών στα χαρτιά και Ελλήνων στην καρδιά, όπως υπογραμμίζετε οι ίδιοι, να διατηρήσετε το γλωσσικό σας ιδίωμα και τον πολιτισμικό πλούτο σας. Είναι αλήθεια πως αυτή η μελωδική γλώσσα εξέφραζε το ήθος και τις αξίες ενός κόσμου που χάθηκε, κόσμου της αγροτιάς και της ανάγκης, ο οποίος σιγά σιγά σαρώθηκε από τα μέσα του 20ου αιώνα ως σήμερα από τις τεκτονικές οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές της σύγχρονης εποχής. Οι ομιλητές των γκρίκο λιγοστεύουν, καθώς φεύγουν από τη ζωή οι παλαιότερες γενιές. Όμως όπως έχει πει και ο σπουδαίος Ευρωπαίος στοχαστής του πολιτισμού Τζωρτζ Στάινερ, όταν μια γλώσσα πεθαίνει, ένας τρόπος πρόσληψης και κατανόησης του κόσμου πεθαίνει μαζί της. Και τον χρειαζόμαστε τον τρόπο που επικοινωνούσαν με τη φύση, τον τρόπο με τον οποίον εξέφραζαν το καθημερινό βίωμα, τον τρόπο με τον οποίον ανακαλούσαν τη σύνδεσή τους με την Ελλάδα οι παλαιότατοι Έλληνες της Κάτω Ιταλίας. Γιατί ένα παρελθόν σβησμένο είναι ένα μέλλον φτωχότερο. Η επιβίωση των ποιητικών, εύηχων γκρίκο, ή μάλλον η αναζωογόνησή τους, ενδυναμώνει την αίσθηση της ταυτότητας, του ανήκειν, και ταυτόχρονα στερεώνει τους δεσμούς με την Ελλάδα που πάντα έχετε στην καρδιά σας αγαπητά μας αδέλφια – το είδα από την πρώτη στιγμή που ήρθα εδώ – σαν ένα λίκνο ιερό, μια κοιτίδα ζωντανή, μια ψυχή, ένα πνεύμα.
Κυρίες και Κύριοι,
Ελλάδα και Ιταλία αποτελούν δύο ιστορικά μέλη της ευρωπαϊκής μας οικογένειας, που συνδέονται με ισχυρούς και πολύχρονους δεσμούς φιλίας. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι σε αυτή την οδυνηρή συγκυρία που βιώνει η Ευρώπη, έπειτα από την απρόκλητη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι χώρες μας, προσηλωμένες σε κοινές δημοκρατικές αρχές και αξίες και με σεβασμό στο διεθνές δίκαιο, παραμένουν εγγυητές σταθερότητας και καλής γειτονίας στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, μιας γέφυρας φιλίας, ειρήνης και πολιτισμού, που ενώνει τους ανθρώπους από αρχαιοτάτων χρόνων.
Χαίρομαι λοιπόν και αισιοδοξώ, βλέποντας τις εικοσάχρονες προσπάθειες της Ένωσης των Δήμων Γκρετσία Σαλεντίνα να διαφυλάξει τις παραδόσεις, την ιστορία, την τοπική διάλεκτο· όταν παρακολουθώ νέους μουσικούς να γράφουν τα τραγούδια τους στα γκρίκο· όταν ακούω μικρά παιδιά να μιλούν ελληνικά. Αγαπητέ κύριε Casaluci, με το έργο σας αποδεικνύετε ότι η Ελλάδα δεν είναι απλώς μια γεωγραφική περιοχή, μια φυσική επικράτεια. Είναι μια cosa mentale, μια πνευματική κατάσταση. Υπάρχει, ζει, φωτίζει, όσο την τρέφουμε και τη διατηρούμε. Όπως την τρέφετε και τη διατηρείτε όλοι εσείς οι συνδημότες μου. Με ιδιαίτερη περηφάνια για την αντοχή, την επιμονή, την αγάπη με τις οποίες ποτίζετε τις ελληνικές σας ρίζες, δέχομαι τη μεγάλη τιμή να γίνω κι εγώ μια από σας. Σας ευχαριστώ με όλη μου την καρδιά».
Η κυρία Σακελλαροπούλου παρακολούθησε πολιτιστικές εκδηλώσεις, ξεναγήθηκε σε μουσεία, επισκέφθηκε βιβλιοθήκες, παρέστη στα εγκαίνια αναμνηστικής στήλης για την 20η επέτειο της Ένωσης Δήμων της Grecia Salentina και συνομίλησε με τους κατοίκους των ελληνόφωνων Δήμων.
H Πρόεδρος της Δημοκρατίας επισκέφθηκε ακόμη τους Δήμους Castrignano dei Greci, Carpignano Salentino, Melpignano, Zollino, Martignano και Sternatia.
Κατά την άφιξή της στο Μπρίντιζι, η κυρία Σακελλαροπούλου είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πρόεδρο της Ιταλικής Δημοκρατίας Sergio Mattarella, στον οποίο, αφού εξέφρασε τις ευχαριστίες της για την φιλοξενία, υπογράμμισε τη συγκίνησή της που επισκέπτεται τα ελληνόφωνα χωριά της Απουλίας.
Την Πρόεδρο της Δημοκρατίας συνοδεύει η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη.
