Η αντίστροφη μέτρηση για την αλλαγή του έτους έχει ξεκινήσει και αν μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε τη ναυλαγορά του ξηρού φορτίου για το 2023, αυτό θα γινόταν μόνο με μια λέξη που μαρτυρά όλη την χρονιά, «αστάθεια».
Η αγορά ξηρού φορτίου βίωσε μια αστάθεια κατά τη διάρκεια του 2023. Μετά από ένα δίμηνο με μεγάλες πιέσεις και πτώσεις, το κλίμα βελτιώθηκε καθώς κατά τη διάρκεια της άνοιξης υπήρξε μια συνεχής αύξηση στους γενικούς δείκτες όλων των μεγεθών. Στη συνέχεια υπήρξε μια πτώση κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής περιόδου, ενώ κατά τους τελευταίους τρεις μήνες του έτους παρουσιάστηκε ανάκαμψη, με τα Capesizes να βρίσκονται στο επίκεντρο.
Το πιο σημαντικό γεγονός στο κλείσιμο τους έτους αφορά τον πόλεμο στο Ισραήλ και τις επιπτώσεις που φέρει στη ναυτιλία. Λόγω των επιθέσεων των ανταρτών Χούτι της Υεμένης μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες παγκοσμίου βεληνεκούς έχουν εκτρέψει τα πλοία τους μακριά από την Ερυθρά Θάλασσα και τη Διώρυγα του Σουέζ, στέλνοντάς τα ακόμα και να πραγματοποιήσουν τον περίπλου της Αφρικής στην πορεία προς την Ευρώπη. Οι επιθέσεις έχουν επίσης επιβαρύνει περισσότερο τις εταιρείες που εξακολουθούν να παρέχουν θαλάσσιες μεταφορές στο Ισραήλ. Οι τιμές των θαλάσσιων ναύλων προς το Ισραήλ από διάφορα κινεζικά λιμάνια αυξήθηκαν σε πάνω από 2.300 δολάρια για ένα εμπορευματοκιβώτιο 40 ποδιών μέχρι τις 12 Δεκεμβρίου, από περίπου 1.975 δολάρια στα τέλη Νοεμβρίου, σύμφωνα με ανάλυση της παγκόσμιας πλατφόρμας εμπορευματικών μεταφορών Freightos.
Σαν να μην έφτανε ο πόλεμος, μέσα στην χρονιά υπήρξαν και διάφοροι άλλοι παράγοντες που ήρθαν να προστεθούν στα ήδη υπάρχοντα ζητήματα της ναυτιλίας. Παράγοντες που οφείλονται και στην κλιματική αλλαγή, όπως οι πυρκαγιές σε σημαντικά λιμάνια, αλλά και η αύξηση της συμφόρησης όπου καταγράφουν τα λιμάνια της Βραζιλίας εντός του 2023, απόρροια των υψηλών συγκομιδών σιτηρών και της χαμηλής στάθμης των υδάτων στον Αμαζόνιο, διαμορφώνουν νέα κατάσταση στην παγκόσμια ναυτιλία. Για παράδειγμα, σύμφωνα με ανάλυση της BIMCO, μεταξύ Ιανουαρίου και Νοεμβρίου, ο μέσος χρόνος αναμονής φορτοεκφόρτωσης σιτηρών στα λιμάνια της Βραζιλίας διαμορφώθηκε σε 15 ημέρες. Ο αντίστοιχος αριθμός μεταξύ 2018 και 2022 ήταν 9 ημέρες.
Επιπλέον, στο φαινόμενο El Niño και στην κλιματική αλλαγή παραδόθηκε και η διώρυγα του Παναμά, επηρεάζοντας τον αριθμό των πλοίων που διέρχονται και κατά συνέπεια διακυβεύοντας την ομαλή ροή του διεθνούς εμπορίου. Πιο συγκεκριμένα, οι περιορισμοί που έχουν θέσει σε εφαρμογή οι αρμόδιες αρχές έχουν υποχρεώσει όσους εμπλέκονται στο εισαγωγικό-εξαγωγικό εμπόριο, αλλά και τους ναυλωτές και τους πλοιοκτήτες να «καταργήσουν» τις διελεύσεις από τον Παναμά, προκειμένου να αποφύγουν πολυήμερες καθυστερήσεις.
Με δεδομένο ότι οι αναλυτές προβλέπουν «διατάραξη» του εμπορίου σιτηρών, τουλάχιστον έως τα μέσα του επόμενου έτους, ήδη έχουν εκτραπεί τα ταξίδια ακολουθώντας εναλλακτικές διαδρομές. Μία εξ αυτών είναι η πλεύση προς τα νότια, κάνοντας τον διάπλου της Νότιας Αμερικής ή της Αφρικής, ώστε να φτάσει το πλοίο στις αγορές της Ασίας. Ασφαλώς, οι εν λόγω διαδρομές αυξάνουν τον χρόνο του ταξιδιού έως και δύο εβδομάδες, αυξάνοντας τα λειτουργικά έξοδα σε καύσιμα, πληρώματα κτλ., κάτι που έχει ήδη αρχίσει να αποτυπώνεται και στην ναυλαγορά ξηρού φορτίου, που ενισχύθηκε σημαντικά τις προηγούμενες εβδομάδες, φτάνοντας σε υψηλό 18 μηνών στις αρχές Δεκεμβρίου.
Όσον αφορά το εμπόριο άνθρακα, τόσο η Κίνα όσο και η Ινδία είδαν αύξηση στις εισαγωγές, με την Κίνα να σημειώνει ιστορικό υψηλό λόγω ζητημάτων που σχετίζονται με την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας που επηρεάζουν την ανάγκη για περισσότερη καύση άνθρακα. Επίσης, το εμπόριο σιδήρου ήταν επίσης σε θετική τροχιά κατά τη διάρκεια αυτού του έτους, με την παραγωγή ατσαλιού της Κίνας να αναμένεται να αυξηθεί για πρώτη φορά μετά από τρία χρόνια.
Τέλος, οι εξαγωγές βωξίτη από τη Γουινέα προς την Κίνα αυξήθηκαν επίσης, ακολουθώντας το απαγορευτικό εξαγωγής από την Ινδονησία, με την Γουινέα να αυξάνει το μερίδιο της. Σημειωτέον πως η Ινδονησία έχει τεράστια φυσικά αποθέματα κασσίτερου, νικελίου, κοβαλτίου και βωξίτη, ορισμένα από τα οποία αποτελούν ορυκτά αναγκαία για την ενεργειακή μετάβαση και την κατασκευή ηλεκτρικών οχημάτων.
Οι προκλήσεις του 2024
Όσον αφορά το 2024, αναλυτές, αλλά και πλοιοκτήτες-ναυλωτές εκτιμούν πως θα συνεχιστεί η αστάθεια. «Γεωπολιτικοί λόγοι, νέοι κανονισμοί για πιο καθαρά καύσιμα, συμφόρηση και καθυστερήσεις σε λιμάνια, οικονομικοί παράγοντες (πχ Κίνα), αλλά και οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής αναμένεται να έχουν τον δικό τους ρόλο ενόψει του νέου έτους», εκτιμούν οι αναλυτές.
Ιδιαίτερα ευνοϊκές για την επόμενη διετία βλέπει για τη ναυλαγορά ξηρού χύδην φορτηγών πλοίων η BIMCO, καθώς όπως σημειώνει, το ισοζύγιο προσφοράς και ζήτησης, θα συνεχίσει να παραμένει υπέρ των πλοιοκτητών. Κατά την BIMCO, ειδικά τα μικρότερα πλοία (supramax, handysize) αναμένεται να επωφεληθούν από την ισχυρή ζήτηση σιτηρών και άλλων χύδην φορτίων, ωστόσο δεν «βλέπει» το ίδιο και για τα capesize. Καθώς οι μεταφορές άνθρακα και σιδηρομεταλλεύματος αποτελούσαν πρωταρχικό παράγοντα της ζήτησης capesize, η πιθανή μείωση του εμπορίου τους μπορεί να επηρεάσει τους ναύλους στο μέλλον.
Οι ανησυχίες των πλοιοκτητών για τη μελλοντική ζήτηση των Capesize, μπορεί ήδη να αντικατοπτρίζονται στο βιβλίο παραγγελιών χύδην ξηρού φορτίου, καθώς η αναλογία του βιβλίου παραγγελιών προς τον στόλο των Capesize/ Newcastlemaxes είναι μόλις 6%.
Τέλος, όπως σημειώθηκε, η κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα αναμένεται να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία, καθώς αν συνεχιστούν οι επιθέσεις στα πλοία στην συγκεκριμένη περιοχή, θα επηρεαστεί η αγορά του ξηρού φορτίου.
Όπως τονίζουν ναυτιλιακοί αναλυτές, οι αλλαγές των δρομολογίων θα αυξήσουν το μεταφορικό κόστος, εξαιτίας του μεγαλύτερου χρόνου και άρα και δαπανών που θα απαιτεί το κάθε δρομολόγιο. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυξήσεις έχουν επιβληθεί ήδη από τις φορτωτικές εταιρείες. Για παράδειγμα, ένα εμπορευματοκιβώτιο που κατευθύνεται προς την Μέση Ανατολή, συνοδεύεται πλέον από επίναυλο 100 δολαρίων/TEU. Το μέγεθος της διατάραξης του εμπορίου και συνάμα της αύξησης των ναύλων, θα εξαρτηθεί από το πόσο διάστημα θα διαρκέσει η κρίση αυτή.
