Το 2022 επιβλήθηκαν περισσότερα από 32 εκατ. ευρώ πρόστιμα από την Επιτροπή Ανταγωνισμού σχετικά με την εφαρμογή του δικαίου ανταγωνισμού καθώς, υπό το πρίσμα της ενεργειακής κρίσης της εισβολής στην Ουκρανία, αλλά και των αυξήσεων των τιμών στα είδη διατροφής, προέβη σε σειρά αιφνίδιων επιτόπιων ελέγχων και εντάθηκαν οι δράσεις της, για τυχόν αντι- ανταγωνιστικές πρακτικές από την πλευρά των επιχειρήσεων σε διάφορους τομείς της οικονομίας, διατηρώντας περίπου το ίδιο επίπεδο σε αριθμό επιτόπιων ελέγχων με το 2021. Επιπλέον, εκδόθηκαν περισσότερες αποφάσεις, κατά ποσοστό 75% σε σχέση με το 2019, ενώ τα τελευταία έτη χρησιμοποιείται όλη η εργαλειοθήκη της για να ελέγχονται και να ολοκληρώνονται ταχύτερα οι υποθέσεις.
Για το μέλλον υπογραμμίζεται ότι είναι απαραίτητο, για την εξοικονόμηση πόρων, και χωρίς καμία έκπτωση ως προς την ανάλυση που θα πρέπει να πραγματοποιείται για κάθε συγκέντρωση, να προχωρήσει η επιτροπή σε μία περαιτέρω απλοποίηση και τυποποίηση της διαδικασίας για να ενισχυθεί η αποδοτικότητά της και η γενική αποτροπή αντι-ανταγωνιστικών πρακτικών «μέσω ενδεχομένως και μίας μερικής εσωτερικής αναδιοργάνωσης της επιτροπής με σκοπό να αφιερωθεί μεγαλύτερο μέρος του προσωπικού στην συστηματική εφαρμογή των κανόνων ανταγωνισμού στις αντι-ανταγωνιστικές συμπράξεις και καταχρήσεις δεσπόζουσας θέσης».
Αυτά αναφέρονται, μεταξύ άλλων, στην έκθεση πεπραγμένων της Επιτροπής Ανταγωνισμού για το 2022 ενώ στο μήνυμα του ο πρόεδρος της Επιτροπής Γιάννης Λιανός χαρακτηρίζει ως «έτος καμπή για το εθνικό δίκαιο ανταγωνισμού» τη συγκεκριμένη χρονιά και αναφέρεται στις νομοθετικές αλλαγές και στα σύνθετα εργαλεία (ψηφιακά και μη) που αξιοποιεί, πλέον, η επιτροπή ενώ υπογραμμίζει την σημασία συνέχισης της προσπάθειας εκπαίδευσης του ανθρωπίνου δυναμικού της επιτροπής αλλά και της αύξησης στελέχωσής της. Όπως αναφέρεται καλύπτεται μόλις το 39,5% των οργανικών θέσεων και περίπου 35% για ειδικούς επιστήμονες νομικούς και οικονομολόγους, ακόμη και ύστερα από την αύξηση του προσωπικού το 2022.
Στο ειδικό θέμα της Έκθεση Πεπραγμένων 2022: «Πληθωρισμός και ∆ίκαιο Ανταγωνισμού» που γράφει ο κ. Λιανός αναφέρει μεταξύ άλλων ότι: «…είναι πλέον αποδεκτό ότι οι Αρχές Ανταγωνισμού θα πρέπει να συνεισφέρουν, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, στη συλλογική προσπάθεια συγκράτησης του πληθωρισμού σε περίπτωση που υπάρχουν επιπτώσεις διανεμητικής δικαιοσύνης (απώλεια πλεονάσματος καταναλωτή και μεταφορά πλούτου στους πωλητές/προμηθευτές από τους τελικούς καταναλωτές ή τους παραγωγούς εισροών), ακόμη και μεσοπρόθεσμα, μια και αυτές ενδέχεται να έχουν οικονομικές ή κοινωνικές επιπτώσεις».
Όπως αναφέρει ο πρόεδρος οι εξελίξεις απασχόλησαν την επιτροπή που έδρασε και με στοχευμένους ελέγχους και με αυτεπάγγελτες έρευνες μάλιστα σημειώνει ότι: «Σύμφωνα με τις στατιστικές διεθνούς δικηγορικής εταιρείας, η Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού ήταν η πιο δραστήρια σε ελέγχους στην αγορά Αρχή Ανταγωνισμού στην Ευρώπη την περίοδο 2018-2023 (με σημαντική αύξηση των ελέγχων από τα τέλη του 2019), ενώ το 2023 η ΕΑ είναι πρώτη σε αριθμό ελέγχων επιχειρήσεων στην Ευρώπη».
Σε ό,τι αφορά στις αυτεπάγγελτες έρευνες το 2021 εκκινήθηκαν 27, ενώ κατά το 2022 εκκινήθηκαν 30, κυρίως σε τομείς ιδιαίτερης σημασίας για τους καταναλωτές, όπως η ενέργεια, τα τρόφιμα, τα καταναλωτικά προϊόντα, ο τραπεζικός τομέας.
Σχετικά με το χρόνο ολοκλήρωσης μίας υπόθεσης όπως αναφέρεται: «Παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει επιτευχθεί τα τελευταία 3 έτη σχετικά με την ταχύτητα διερεύνησης και ολοκλήρωσης υποθέσεων από την ΕΑ (από 8 έτη μέσο όρο ηλικίας υποθέσεων ο μέσος όρος ηλικίας υποθέσεων έχει μειωθεί στα 1,8 έτη τον ∆εκέμβριο 2022), οι αυτεπάγγελτες έρευνες και η εξέταση καταγγελιών είναι, λόγω των διαδικαστικών δικαιωμάτων των μερών και της ιδιαίτερης διαδικασίας εξέτασης στοιχείων και μεθοδολογίας του δικαίου ανταγωνισμού, τόσο εθνικού όσο και ενωσιακού, ιδιαίτερα απαιτητικές και χρονοβόρες και οι υποθέσεις δεν δύνανται να ολοκληρωθούν σε λιγότερο από 1,5-2 έτη ή και πολύ περισσότερο σε περίπτωση που η υπόθεση παρουσιάζει πολυπλοκότητα (σημειώνεται εδώ ότι σε υποθέσεις καρτέλ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος ολοκλήρωσης υποθέσεων είναι 50 μήνες). Συνεπώς, πέραν του αποτρεπτικού αποτελέσματος από την έναρξη αυτεπάγγελτων ερευνών, οι άμεσες επιπτώσεις των παραδοσιακών εργαλείων δράσης της ΕΑ, είναι περιορισμένες μεσοπρόθεσμα.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, η διοίκηση της ΕΑ προχώρησε σε ένα σύνθετο στρατηγικό σχεδιασμό, ο οποίος συμπεριλαμβάνει διάφορες μορφές δράσης. Τόσο την έναρξη αυτεπάγγελτων ερευνών όσο και τη χρήση άλλων εναλλακτικών εργαλείων με σκοπό να συνδράμει στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, στην προσπάθεια περιορισμού της αύξησης των πληθωριστικών πιέσεων και του φαινομένου της ακρίβειας, το οποίο δεν οφείλεται μόνο στις πληθωριστικές πιέσεις τους τελευταίους 18 μήνες, αλλά και στο υψηλό επίπεδο των τιμών στην Ελλάδα σε ορισμένες κατηγορίες προϊόντων σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, το οποίο αποτελεί διαχρονικό πρόβλημα».
Ο κ. Λιανός καταλήγει αναφέροντας τα εξής: «…Το φαινόμενο της ακρίβειας εμμέσως απασχολεί τις αρχές ανταγωνισμού όταν οι αυξήσεις τιμών είναι σημαντικές και οφείλονται σε κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης σε μία αγορά ή σε καρτέλ. Η κατάσταση “πολυκρίσης” που αντιμετωπίζουμε έχει αρχίσει να αλλάζει αυτή την θεώρηση του ρόλου μίας αρχής ανταγωνισμού. Η Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού έχει νωρίτερα από όλες τις άλλες Αρχές Ανταγωνισμού τόσο στην Ευρώπη όσο και παγκοσμίως έχει εστιάσει με το έργο της και στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων και δυνατοτήτων της σε μία σειρά ενεργειών και συνεργασιών με δημόσιους και ερευνητικούς φορείς με σκοπό την ενίσχυση της συλλογικής μας προσπάθειας έναντι στο φαινόμενο της ακρίβειας και των πληθωριστικών πιέσεων, ενώ έχει θέσει ως προτεραιότητα τη δραστηριότητά της σε τομείς με σημαντικές κοινωνικές επιπτώσεις».
