Οι Υπουργοί Οικονομικών κ. Χρήστος Σταϊκούρας και Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κώστας Σκρέκας έστειλαν κοινή επιστολή προς τον Πρόεδρο του Eurogroup κ. Paschal Donohoe, πριν από τη σημερινή συνεδρίαση των Υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης στο Λουξεμβούργο, σχετικά με την πρόταση της Ελληνικής Κυβέρνησης για τη σύσταση μηχανισμού στήριξης των Ευρωπαίων καταναλωτών από τις επιπτώσεις της διεθνούς ενεργειακής κρίσης.
Επί της επιστολής αυτής, τοποθετήθηκε σήμερα στη συνεδρίαση του Eurogroup ο κ. Σταϊκούρας, ενώ μεθαύριο, Τετάρτη θα τοποθετηθεί ο κ. Σκρέκας στη Σύνοδο των Υπουργών Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι Έλληνες υπουργοί αφού περιγράφουν τα στοιχεία της κρίσης [που διέρχεται η ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας σημειώνουν «ότι τέτοιες κρίσεις θα επανεμφανιστούν τα επόμενα χρόνια, και ως εκ τούτου, η ΕΕ πρέπει να υιοθετήσει νέα εργαλεία που στοχεύουν στη μείωση της έκθεσης στις διακυμάνσεις της αγοράς φυσικού αερίου, δεδομένου, μάλιστα, του γεγονότος ότι το Ταμείο Κοινωνικού Κλίματος που προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν θα δημιουργηθεί πριν από το 2025.»
«Στο πλαίσιο αυτό, καλούμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διερευνήσει πιθανά βραχυπρόθεσμα μέτρα για την αντιμετώπιση του πρόσθετου ενεργειακού κόστους, ειδικά για νοικοκυριά με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα, σε συνδυασμό με καινοτόμα μακροπρόθεσμα μέτρα για την προστασία της αγοράς ενέργειας από έντονες διακυμάνσεις τιμές φυσικού αερίου» τονίζουν στην επιστολή τους ο κ. Σκρέκας και ο κ. Σταϊκούρας. Και προσθέτουν:
«Για το σκοπό αυτό, καλούμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναπτύξει μια εργαλειοθήκη και σχέδια έκτακτης ανάγκης που θα παρέχουν στα κράτη μέλη μια ποικιλία προκαθορισμένων επιλογών και κατάλληλων διορθωτικών μέτρων σε παρόμοιες περιπτώσεις αστάθειας της αγοράς. Αυτά θα αυξήσουν τη βεβαιότητα και την προβλεψιμότητα τόσο για τις κυβερνήσεις όσο και για τους καταναλωτές, στέλνοντας ένα ισχυρό μήνυμα στις αγορές και αποθαρρύνοντας τους πιθανούς κερδοσκόπους να χειριστούν τις τιμές της ενέργειας.
Πιο συγκεκριμένα, προτείνουμε στο Συμβούλιο να αναθέσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή:
(1) Να βάλει σε εφαρμογή ένα αποτελεσματικό βραχυπρόθεσμο μέτρο, που ενδεχομένως βασίζεται σε ειδικό (πριν από το τέλος του 2021) πλειστηριασμό πρόσθετων δικαιωμάτων από το Αποθεματικό για τη Σταθερότητα της Αγοράς, έτσι ώστε να δημιουργηθούν επιπλέον έσοδα για τα κράτη μέλη μέσω του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της ΕΕ (ETS – ΣΕΔΕ), τουλάχιστον εν μέρει και να καλυφθεί η άμεση επιπλέον επιβάρυνση για τα νοικοκυριά χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Τα απαιτούμενα ποσά θα είχαν ως αποτέλεσμα μια μέση αύξηση 10% στα έσοδα του ETS. Τα κράτη μέλη θα χρησιμοποιήσουν κυρίως τα πρόσθετα έσοδα για τη χρηματοδότηση συστημάτων αντιστάθμισης των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου των καταναλωτών κατά τη διάρκεια του χειμώνα 2021-2022.
(2) Να διερευνήσει την πιθανή σύσταση ενός Ταμείου Αντιστάθμισης της ΕΕ, το οποίο θα αντισταθμίζει τις διακυμάνσεις της τιμής του φυσικού αερίου σε περίπτωση εξαιρετικά υψηλών κινήσεων της τιμής του φυσικού αερίου, που μπορεί να συμβούν ξανά στο μέλλον. Το Ταμείο θα μπορούσε να αντλήσει προκαταβολές από τα αναμενόμενα μελλοντικά έσοδα ETS της ΕΕ και θα περιοριστεί αυστηρά σε εξαιρετικές καταστάσεις αστάθειας τιμών. Η κατανομή σε κάθε κράτος μέλος θα υπολογίζεται κατ ‘αναλογία, λαμβάνοντας υπόψη την κατανάλωση θέρμανσης και ηλεκτρικής ενέργειας και το εθνικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Θα μπορούσαν, μάλιστα, να θεσπιστούν διατάξεις ενός μηχανισμού υποχρεωτικών επιστροφών που διασφαλίζουν την ανάκτηση του Αμοιβαίου Κεφαλαίου, βάσει μιας μακροπρόθεσμης και ομαλά εφαρμοζόμενης εισφοράς καταναλωτή.
Επιπλέον, η ΕΕ πρέπει να ενεργήσει στρατηγικά εκμεταλλευόμενη τη συλλογική διαπραγματευτική της δύναμη. Η τρέχουσα εξάρτησή μας και η έκθεση στις διακυμάνσεις της αγοράς υπονομεύει τη στρατηγική αυτονομία και κυριαρχία της ΕΕ, επιτρέποντας σε τρίτους φορείς να χρησιμοποιούν τις τιμές της ενέργειας ως πολιτικό όπλο ενάντια στα συμφέροντα της ΕΕ. Η ΕΕ θα πρέπει να δημιουργήσει συλλογικά στρατηγικά αποθέματα φυσικού αερίου μέσω μιας κεντρικής ευρωπαϊκής πλατφόρμας και να αναπτύξει στρατηγικές εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Βρισκόμαστε σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Η τρέχουσα κρίση θα δοκιμάσει τα αντανακλαστικά της ΕΕ και την αποφασιστικότητά της να κάνει ό, τι χρειάζεται για να επιτύχει τους φιλόδοξους κλιματικούς μας στόχους χωρίς να αγνοήσει την ανάγκη μιας δίκαιης μετάβασης για όλους τους πολίτες και τις περιφέρειες της ΕΕ, ιδιαίτερα τις πιο ευάλωτες.
Ελπίζοντας ότι αυτή η επιστολή θα συμβάλει στις τρέχουσες συζητήσεις για το ζήτημα, προσβλέπουμε σε μια γόνιμη συζήτηση στην επικείμενη συνεδρίαση του Συμβουλίου Περιβάλλοντος και του Eurogroup/ECOFIN.»
Γιώργος Αλεξάκης
