Σε λίγες εβδομάδες, σύμφωνα με όσα ανέφερε χθες ο Πρωθυπουργός, μιλώντας στο 1ο Φόρουμ του Οικονομικού Ταχυδρόμου και στους δημοσιογράφους Νίκο Φιλιππίδη και Νίκη Λυμπεράκη, η “αποκάλυψη” της αλήθειας για τα “ουρανοκατέβατα κέρδη” των παραγωγών ρεύματος.
“Μιλάμε για μία κρίση η οποία ουσιαστικά ξεκίνησε τους τελευταίους μήνες του 2021, άρα τα υπερκέρδη εφόσον υπάρχουν -που κι εγώ εκτιμώ ότι υπάρχουν, δεν ξέρω σε ποιο ύψος διαμορφώνονται- αφορούν τους τελευταίους μήνες του 2021 και αφορούν σίγουρα και το 2022” τόνισε ο Πρωθυπουργός και σημείωσε ότι: “εγώ από την πρώτη στιγμή είπα -αιφνιδιάζοντας ενδεχομένως κάποιους που δεν περίμεναν να το ακούσουν αυτό από έναν κεντροδεξιό Πρωθυπουργό- ότι τα υπερκέρδη πρέπει να φορολογηθούν. Να επιστραφούν ουσιαστικά στην κοινωνία μέσω μιας έκτακτης φορολόγησης.”
Η μεθοδολογία και οι δυο κινήσεις “κλειδιά”
Σε σχέση με το πώς θα υπολογιστούν αυτά ο Πρωθυπουργός πέρα από την εμπλοκή της ΡΑΕ ανέδειξε και το ρόλο των ορκωτών λογιστών. “Το πόσα είναι τα υπερκέρδη δεν θα μας το πει η αντιπολίτευση, βγάζοντας ένα νούμερο από ένα καπέλο, το οποίο ειλικρινά δεν έχω καμία ιδέα από πού προέκυψε. Θα μας το πει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, η οποία έχει την τελική ευθύνη προσδιορισμού των κερδών αυτών.
Και, προφανώς, οι εταιρείες έχουν υποχρέωση στις οικονομικές τους καταστάσεις, οι οποίες ελέγχονται από ορκωτούς λογιστές, να αποκαλύψουν την οικονομική πραγματικότητα. Δεν κρύβει εύκολα μία μεγάλη εταιρεία κέρδη και δεν βάζει κάποιος ορκωτός την υπογραφή του σε έναν ισολογισμό που θεωρεί ότι δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Άρα, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας θα κάνει αυτή τη δουλειά, πιστεύω ότι θα ολοκληρωθεί μέσα στις επόμενες εβδομάδες, θα προσδιορίσει τα υπερκέρδη για το 2021 και για το 2022 και η κυβέρνηση θα έρθει να τα φορολογήσει με 90% και να ανακτήσει το ποσό που της αναλογεί” ανέφερε ο κ. Μητσοτάκης. .
Παράλληλα σημείωσε ότι εάν μέσα από την έρευνα φανεί ότι όλα τα υπερκέρδη έχουν περάσει σε παροχές στους πελάτες τότε δε θα υπάρξει παρέμβαση. “Αν όλο το όφελος από την παραγωγή έχει επιστραφεί στον καταναλωτή, τότε είμαστε ίσα βάρκα ίσα νερά. Δεν το ξέρω. Δεν είναι η δουλειά μου. Είναι η δουλειά των ορκωτών, της ΔΕΗ και της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας να μας πει αν αυτό είναι αλήθεια. Ότι η ΔΕΗ έχει κάνει εκπτώσεις δεν αμφισβητείται. Το αν οι εκπτώσεις αυτές έχουν απορροφήσει όλα τα κέρδη από την παραγωγή ή ένα μέρος τους, αυτό ας μας το πει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας” τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης και προσέθεσε σε σχέση με τη λειτουργίας της αγοράς ότι “η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας έχει μεγάλη εμπειρία και πολύ ικανά στελέχη και σοβαρή ηγεσία. Είναι πάρα πολύ σύνθετα τα ζητήματα της τιμολόγησης της αγοράς ενέργειας, δεν τα καταλαβαίνουν πολλοί. Γι’ αυτό και έχουμε ανεξάρτητο ελεγκτή και επόπτη της αγοράς ο οποίος έχει πλήρη γνώση της αγοράς και πλήρη πρόσβαση και σε όλα τα στοιχεία, καθώς ξέρετε ότι είναι τιμές οι οποίες διαμορφώνονται καθημερινά.”
Η ΡΑΕ
Ήδη, βέβαια, τη μεθοδολογία παρακολούθησης των όποιων κινήσεων με “άρωμα” κερδοσκοπίας στην αγορά ενέργειας δημοσιοποίησε πριν λίγες μέρες με μια αναλυτική ανακοίνωσή της η ΡΑΕ. Όπως ανέφερε στο “μικροσκόπιο” έχει βάλει από τον Οκτώβριο του 2021 τις κινήσεις στην χονδρεμπορική αγορά των παραγωγών ενέργειας ώστε να δει ένα υπάρχουν καταχρηστικές πρακτικές.
Όπως συγκεκριμένα ανέφερε η ΡΑΕ, που εδώ και καιρό με αθόρυβο τρόπο “έχει σηκώσει” μανίκια, στο πλαίσιο του Μηχανισμού της Παρακολούθησης της Χονδρεμπορικής Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, συλλέγει τα εξής:
- στοιχεία χρεοπιστώσεων των συμμετεχόντων από τη δραστηριότητά τους στην Αγορά Επόμενης Ημέρας, την Ενδοημερήσια Αγορά και την Αγορά Εξισορρόπησης,
- στοιχεία τιμολόγησης για την προμήθεια Φυσικού Αερίου ανά συμμετέχοντα-παραγωγό Ηλεκτρικής Ενέργειας,
- στοιχεία τιμολόγησης για την εισαγωγή φυσικού αερίου, δημοσιεύοντας τη μεσοσταθμική τιμή εισαγωγής φυσικού αερίου κάθε μήνα.
Για τον προσδιορισμό της έκτακτης εισφοράς επί των συγκυριακών “ουρανοκατέβατων” κερδών (windfall profits), λαμβάνονται υπόψη, μεταξύ άλλων, τα παρακάτω:
- Το τελικό ποσό που λαμβάνουν οι μονάδες παραγωγής κατόπιν διευθέτησης των χρεοπιστώσεων, που προκύπτουν στο πλαίσιο της συμμετοχής τους στην Αγορά Επόμενης Ημέρας, την Ενδοημερήσια Αγορά και την Αγορά Εξισορρόπησης.
- Το κόστος λειτουργίας των μονάδων παραγωγής βάσει του απολογιστικού μεταβλητού κόστους όπως προκύπτει κατά το πραγματικό επίπεδο φόρτισης της κάθε μονάδας, από το σύστημα Supervisory Control and Data Acquisition Systems (SCADA) του ΑΔΜΗΕ.
- Τα οικονομικά αποτελέσματα (Profits & Losses – P&L) ανά δραστηριότητα, που αποστέλλουν στην ΡΑΕ οι συμμετέχοντες στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου.
- Η ανάλυση θα πραγματοποιηθεί ανά περίοδο κατανομής (1 ώρα για την Αγορά Επόμενης Ημέρας και την Ενδοημερήσια Αγορά και 15 λεπτά για την Αγορά Εξισορρόπησης). Τα αποτελέσματα θα αθροιστούν ανά μονάδα παραγωγής και μήνα αναφοράς.
- Παρελθοντικά στοιχεία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου.
- Η περίοδος εξέτασης για την ύπαρξη συγκυριακών “ουρανοκατέβατων” κερδών (windfall profits) άρχεται από τον Οκτώβριο 2021.
Σύμφωνα πάντως με πληροφορίες, η ΡΑΕ βρίσκεται στη διαδικασία ολοκλήρωσης λήψης και επαλήθευσης των στοιχείων. Παράλληλα, η ΡΑΕ εξετάζει τη διαμόρφωση πρότασης προς τον ACER για ex-ante ρύθμιση για δυναμικό τρόπο επιστροφής “ουρανοκατέβατων” κερδών και εισαγωγής ex-ante ρύθμισης για power mitigation, στα πρότυπα των ώριμων Αμερικάνικων αγορών ηλεκτρικής ενέργειας.
Πάντως η μεθοδολογία που οριστικοποιεί η ΡΑΕ εξετάζει την ύπαρξη windfall profits μόνο υπό το πρίσμα της άμεσης επίπτωσης της αύξησης του κόστους του φυσικού αερίου στην χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρισμού, χωρίς να αξιολογείται εν προκειμένω ο βαθμός της εν γένει ανταπόκρισης των προσφορών ενέργειας σε πρακτικές υγιούς ανταγωνισμού.
