Τα οφέλη που μπορούν να εξασφαλιστούν από τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Υγείας, όπως η εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης στην κλινική ανάπτυξη νέων θεραπειών, ανέλυσε στην ομιλία της, η πρόεδρος της HACRO (Ελληνικός Σύλλογος των CROs) και πρόεδρος & διευθύνουσα σύμβουλος της CORONIS Research, Ε. Κοράκη στη διάρκεια του συνεδρίου με θέμα «Ψηφιακός Μετασχηματισμός στην Υγεία».
«H εποχή, που τα δεδομένα υγείας παράγονται μόνο εντός των δομών υγείας έχει περάσει. Οι περισσότεροι από εμάς παράγουμε συνεχώς μετρήσιμα δεδομένα που σχετίζονται με την υγεία μας, είτε σκόπιμα (π.χ. μέσω των monitors φυσικής κατάστασης και του τρόπου ζωής) είτε πιο παθητικά ( μέσω των αναζητήσεων στο διαδίκτυο)», ανέφερε χαρακτηριστικά η ίδια στο πλαίσιο του διοργάνωσε ο Σύλλογος Αντιπροσώπων Φαρμακευτικών Ειδών & Ειδικοτήτων (ΣΑΦΕΕ).
Η κυρία Κορακάκη υποστήριξε πως οι καινοτόμες τεχνολογίες είναι αυτές που επιτρέπουν την προηγμένη επεξεργασία των δεδομένων και τη μετατροπή τους σε στοιχεία, ικανά να συμβάλλουν στη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων.
Ιδιαίτερα έμφαση έδωσε στα wearables, «που φοριούνται στο σώμα και μπορούν να «αισθανθούν» το άτομο που τα φορά ή ακόμα και το περιβάλλον του. Παρά την ολοένα αυξανόμενη χρηστική αξία των wearables, αυτό που τους δίνει ζωή και ακόμα μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία είναι το Internet of Things (ΙoΤ), δηλαδή η συνδεσιμότητα των συσκευών με διάφορες εφαρμογές μέσω των οποίων οι χρήστες αποκτούν πρόσβαση στα δεδομένα».
Τα τελευταία χρόνια το ενδιαφέρον στρέφεται σε αυξανόμενες ποσότητες επιστημονικών και ερευνητικών δεδομένων από διάφορες πηγές, γνωστά ως δεδομένα πραγματικού κόσμου (Real World Data, RWD), έχουν αυξηθεί σημαντικά. Πηγές των RWD αποτελούν οι φάκελοι των ασθενών, τα αρχεία των ασφαλιστικών εταιρειών, οι ιατρικές απεικονίσεις, οι φορητές συσκευές, οι εφαρμογές υγείας, ακόμα και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Όταν τα στοιχεία αυτά αποτελούν ταυτόχρονα και Big Data, σύμφωνα με την κ. Κοράκη το «ξεκλείδωμα» μεγάλου όγκου RWD μπορεί να γίνει μόνο με τη χρήση προγνωστικών μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης (Artificial Intelligence, AI) και άλλων τεχνολογιών. «H χρήση αυτών, μπορεί όχι μόνο να επιταχύνει την κατανόηση των ασθενειών και τον εντοπισμό των κατάλληλων ασθενών για τη διεξαγωγή των κλινικών πρωτοκόλλων, αλλά επιτρέπει ουσιαστικά να εξαχθούν μοτίβα πληροφοριών και να βελτιωθεί σημαντικά ο σχεδιασμός των κλινικών δοκιμών» σημείωσε χαρακτηριστικά.
Η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο αφού διευκολύνει την ενοποίηση των δεδομένων από τα διάφορα συστήματα σε μια κοινή πλατφόρμα ανάλυσης δεδομένων, η οποία δίνει real time metrics και insights, καθιστώντας πιο εύκολη τη συνεχή προσαρμογή των παραμέτρων σε μια κλινική μελέτη αλλά και τη λήψη προληπτικών αποφάσεων. Με το τρόπο αυτό, όπως εξήγησε η κ.Κορακάκη μπορεί να εξασφαλιστεί ο έγκαιρος εντοπισμός προκλήσεων ή σφαλμάτων, συμβάλλοντας σημαντικά στην επιτυχία μιας κλινικής δοκιμής.
Μεταμορφωτική διάσταση μπορεί να έχει η εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης στην κλινική ανάπτυξη νέων θεραπειών, αφού θα οδηγήσουν σε ταχύτερες, ασφαλέστερες και σημαντικά λιγότερο δαπανηρές κλινικές μελέτες.
Παραδείγματα εφαρμογής από εταιρείες:
-Η Novartis μαζί με την Quantum Black, γνωστή εταιρεία συλλογής δεδομένων στους αγώνες της Formula 1, αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν την πλατφόρμα της για να αναλύουν τα δεδομένα 550 κλινικών μελετών που διενεργούσε σε εκείνο το χρονικό σημείο η Novartis, με σκοπό να προβλέψουν πιθανά προβλήματα στην εκτέλεση μελλοντικών κλινικών μελετών, πριν αυτά ακόμα προκύψουν.
-Η Abbvie σε συνεργασία με τη Philips, χρησιμοποίησαν το Actigraphy ρολόι της Philips σε κλινική έρευνα, με σκοπό να μετρούν την ποιότητα του ύπνου καθώς και τα «περιστατικά» κνησμού των συμμετεχόντων στη μελέτη, σε ασθενείς με ατοπική δερματίτιδα.
-Η αδερφή εταιρεία της Google, Verily, κατέληξε σε συνεργασία με τις Pfizer, Sanofi, Novartis, Otsuka, καθώς και δύο πανεπιστήμια (Duke και Stanford) ώστε με τη χρήση της πλατφόρμας της Verily να καθορίσουν το baseline ανθρώπινης υγείας μέσα από τη συλλογή δεδομένων από 10.000 συμμετέχοντες σε 4 χρόνια.
-Η Janssen σε συνεργασία με την Apple, πραγματοποίησε κλινική μελέτη χρησιμοποιώντας το apple watch με σκοπό να βελτιώσει την πρόωρη διάγνωση και τα αποτελέσματα της κολπικής μαρμαρυγής, ενώ η μητρική Johnson & Johnson έκανε μια εντελώς virtual μελέτη για να δει αν το apple watch σε συνδυασμό με ένα iphone application θα μπορούσαν να μειώσουν τον κίνδυνο ισχαιμικού επεισοδίου.
Τον Φεβρουάριο του 2020, το clinicaltrials.gov έδειχνε πως περίπου ~460 μελέτες με wearables ήταν υπό εξέλιξη, ενώ σύμφωνα με κάποια έρευνα της Intel εκτιμάται πως περίπου το 70% των κλινικών μελετών θα ενσωματώσουν κάποιο wearable μέχρι το 2025.
Παρά την χρονική απόσταση από την καθολική υιοθέτηση της εν λόγω τεχνολογίας η κ. Κοράκη ισχυρίστηκε ότι η προηγούμενη χρονιά απέδειξε πως με τα κατάλληλα κίνητρα μπορούν και θα γίνουν τεράστια βήματα σε πολύ σύντομο χρόνο.
