Η αύξηση του υπολοίπου των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα στα εγχώρια νομισματικά και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα συνεχίστηκε τον Αύγουστο 2021. Το προαναφερθέν μέγεθος διαμορφώθηκε στα €173,1 δισεκ. ενισχυμένο κατά €1,5 δισεκ. ή 0,9% σε σύγκριση με τον Ιούλιο 2021 και κατά €21,3 δισεκ. ή 14,0% σε σχέση με τον Αύγουστο 2020.
Ειδικότερα και όπως επισημαίνει η Eurobank Research στο τελευταίο τεύχος του «7 Ημέρες Οικονομία», από την αρχή της υγειονομικής κρίσης, η συνολική αύξηση των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα ανέρχεται σε €30,0 δισεκ. ή 21,0%. Το εν λόγω ποσό κατανέμεται σχεδόν ισομερώς στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Αναλυτικά, οι καταθέσεις των νοικοκυριών ενισχύθηκαν κατά €14,8 δισεκ. ή 12,7% και των επιχειρήσεων κατά €15,2 δισεκ. ή 57,5%.
Η ποσοτικοποίηση της συνεισφοράς των παραγόντων που δύνανται να εξηγήσουν την αύξηση των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα τον καιρό της πανδημίας ξεφεύγει από τα πλαίσια ανάλυσης του παρόντος δελτίου, σημειώνει η τράπεζα. Επιπρόσθετα, οι σχετικοί υπολογισμοί υφίστανται περιορισμούς, λόγω των μεθοδολογικών και εννοιολογικών διαφορών ανάμεσα στη ροή της αποταμίευσης (στοιχεία εθνικών λογαριασμών της ΕΛΣΤΑΤ, μη χρηματοοικονομικοί λογαριασμοί) και της μεταβολής των καταθέσεων ως χρηματοοικονομικού περιουσιακού στοιχείου (στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος).
Σε γενικές γραμμές, οι ερμηνευτικοί παράγοντες της ενίσχυσης των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα εστιάζονται στην εκούσια και στην ακούσια αποταμίευση των νοικοκυριών, η οποία βασίστηκε σε έναν βαθμό στα μέτρα στήριξης τους διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, καθώς και στα μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας των επιχειρήσεων. Τα εν λόγω κεφάλαια δύναται να αποτελέσουν πηγή χρηματοδότησης των δαπανών κατανάλωσης των νοικοκυριών και επένδυσης των επιχειρήσεων αντίστοιχα στο κοντινό μέλλον. Παρά ταύτα, σε κάθε πιθανό υπολογισμό για το μέγεθος των προαναφερθέντων δαπανών, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν η συνιστώσα της αναστολής των τρεχουσών υποχρεώσεων καθώς είναι ισοδύναμη με τη δημιουργία υποχρεώσεων στο μέλλον.
Ολοκληρώνοντας την αναφορά στην πορεία των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα την περίοδο Δεκεμβρίου 2019 – Αυγούστου 2021, αξίζει να αναφερθεί ότι η ενίσχυσή τους συνοδεύτηκε και από αλλαγή της σύνθεσής τους. Αναλυτικά, οι καταθέσεις όψεως και ταμιευτηρίου αυξήθηκαν κατά €24,7 δισεκ. (67,5%) και €17,9 δισεκ. (31,2%) αντίστοιχα, ενώ οι προθεσμιακές καταθέσεις συρρικνώθηκαν κατά €12,8 δισεκ (26,3%). Η μείωση του κόστους ευκαιρίας από τη διακράτηση ρευστών διαθεσίμων υπό τη μορφή καταθέσεων όψεως και ταμιευτηρίου και οι ανάγκες για άμεση ρευστότητα που δημιούργησε η πανδημία εξηγούν εν μέρει τις παραπάνω μεταβολές.
Μικρότερο του Στόχου το Δημοσιονομικό Έλλειμμα στο 8μηνο Ιανουαρίου – Αυγούστου 2021
Σύμφωνα με τα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού (ΚΠ), σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, για την περίοδο Ιανουαρίου – Αυγούστου 2021, το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε έλλειμμα ύψους €6.381 εκατ., έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα €9.405 εκατ. (που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2021 στην επεξηγηματική έκθεση του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2022-2025) και πρωτογενούς ελλείμματος €5.484 εκατ. την ίδια περίοδο του 2020. Το ισοζύγιο ΚΠ παρουσίασε έλλειμμα ύψους €10.519 εκατ. έναντι στόχου για έλλειμμα €13.487 εκατ. (ήτοι χαμηλότερο έλλειμμα κατά €2.968 εκατ.) και έναντι ελλείμματος €9.681 εκατ. για το αντίστοιχο διάστημα του 2020.
Αναλυτικότερα, για το πρώτο 8μηνο του 2021, τα καθαρά έσοδα ΚΠ διαμορφώθηκαν σε €34.686 εκατ., παρουσιάζοντας υπέρβαση σε σχέση με τον στόχο κατά €2.454 εκατ. (ή κατά 7,6%), ενώ συγκριτικά με το αντίστοιχο διάστημα του 2020 παρουσίασαν υπέρβαση κατά 15,4%. Ωστόσο, η καλύτερη του στόχου εικόνα οφείλεται κυρίως: (α) στην είσπραξη της προκαταβολής από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) ποσού €2.310 εκατ. που ενώ είχε προβλεφθεί ότι θα εισπραχθεί τον μήνα Σεπτέμβριο 2021, τελικά εισπράχθηκε τον Αύγουστο 2021 καθώς και (β) στα έσοδα από ANFA’s, ποσού €644 εκατ., που εισπράχτηκαν τον Ιούλιο 2021 και τα οποία δεν είχαν προβλεφθεί στο ΜΠΔΣ 2022-2025. Συνεπώς, μη συμπεριλαμβανομένων των ανωτέρω ποσών, τα καθαρά έσοδα παρουσίασαν υστέρηση σε σχέση με τον στόχο κατά €500 εκατ. (ή κατά 1,6%), εξαιτίας κυρίως των μειωμένων φορολογικών εσόδων κατά €183 εκατ. (ή κατά 0,6%) και των μειωμένων εσόδων από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) κατά €292 εκατ. (ή κατά 7,9%).
Από την πλευρά των δαπανών, καταγράφηκε συγκράτηση έναντι του στόχου της τάξης των €514 εκατ. (ή κατά 1,1%), λόγω της υποεκτέλεσης τόσο του Τακτικού Προϋπολογισμού κατά €215 εκατ., όσο και του σκέλους του ΠΔΕ και του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας κατά €299 εκατ. Τέλος, σε σχέση με την αντίστοιχη χρονική περίοδο του 2020, καταγράφηκε αύξηση των συνολικών δαπανών κατά €5.474 εκατ. (ή κατά 13,8%), λόγω των αυξημένων έκτακτων δαπανών που αφορούσαν στην αντιμετώπιση της πανδημίας, με τα συνολικά μέτρα για το πρώτο οκτάμηνο του 2021 να ανέρχονται σε €6,6 δις.
