Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της διαταραχής του κορωνοϊού COVID-19 είναι ο υψηλός βαθμός αβεβαιότητας, αναφέρει στο εβδομαδιαίο της δελτίο “7 Ημέρες Οικονομία” η Eurobank, επισημαίνοντας πως αυτό το στοιχείο έχει αρνητικές συνέπειες για την οικονομία, καθώς οδηγεί σε αναστολή ή και σε ακύρωση των προγραμματισμένων δαπανών κατανάλωσης και επένδυσης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων αντίστοιχα.
Σήμερα το τοπίο είναι λιγότερο ομιχλώδες σε σχέση με την αρχή της υγειονομικής κρίσης καθότι έχει σημειωθεί πρόοδος στην αντιμετώπιση της νόσου (εμβολιαστική εκστρατεία και φαρμακευτική αγωγή) και οι φορείς της οικονομίας έχουν συσσωρεύσει γνώση για το πως να λειτουργούν και να συναλλάσσονται στις επί μέρους αγορές προϊόντων, παραγωγικών συντελεστών και χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων υπό συνθήκες πανδημίας. Εντούτοις, οι τρέχουσες εξελίξεις αναφορικά με τη μετάλλαξη Δ και την άνοδο των κρουσμάτων φανερώνουν ότι η αβεβαιότητα συνεχίζει να υφίσταται αν και όχι σε τόσο μεγάλο βαθμό όπως τον Φεβρουάριο-Μάρτιο 2020.
Πιο συγκεκριμένα η Eurobank σημειώνει πως ειδικά για χώρες, όπως η Ελλάδα με υψηλή εξάρτηση από τον τουρισμό, η χρονική συγκυρία μόνο ουδέτερη δεν είναι ως προς τις πιθανές επιπτώσεις στην οικονομία από την αύξηση της αβεβαιότητας. Σημειώνεται ότι κατά μέσο όρο στο διάστημα Ιουλίου-Οκτωβρίου παράγεται το 67,9% των ετήσιων τουριστικών εσόδων στην Ελλάδα (Μάιος-Οκτώβριος 89,9%). Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, θετική εξέλιξη συνιστά η απόφαση της βρετανικής κυβέρνησης για άρση της καραντίνας από την 19 Ιουλίου 2021 για τους πλήρως εμβολιασμένους Βρετανούς πολίτες που επιστρέφουν από χώρες με «πορτοκαλί» ταξινόμηση όπως η Ελλάδα. Η εν λόγω αγορά είναι η 2η μεγαλύτερη για τον ελληνικό τουριστικό κλάδο μετά τη Γερμανία (τόσο σε όρους εσόδων όσο και σε όρους αφίξεων). Οποιαδήποτε εκτίμηση για τα τουριστικά έσοδα του 2021 θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με επιφυλακτικότητα, καθώς το οικονομικό-κοινωνικό περιβάλλον παραμένει ευμετάβλητο και η ελαστικότητα του τουριστικού κλάδου στην πανδημία μεγάλη. Σύμφωνα με στοιχεία της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, οι αφίξεις επιβατών εξωτερικού τον Ιούνιο 2021 ανήλθαν σε 1.181,771 χιλιάδες άτομα, δηλαδή στο 34,0% των αντίστοιχων αφίξεων του 2019.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις πρόσφατες καλοκαιρινές ενδιάμεσες προβλέψεις της, ναι μεν αναθεώρησε επί τα βελτίω την εκτίμησή της για τον πραγματικό ρυθμό μεγέθυνσης στην Ελλάδα το 2021 (το ίδιο έπραξαν και άλλοι διεθνείς και εγχώριοι οργανισμοί), ωστόσο αναφέρει ότι οι εν λόγω προβλέψεις υπόκεινται σε υψηλή αβεβαιότητα. Η τελευταία σχετίζεται με την πορεία των τουριστικών εσόδων. Η εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον ρυθμό μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ το 2021 αναθεωρήθηκε στο 4,3% από 4,1% προηγουμένως, ενώ για το 2022 παρέμεινε σταθερή στο 6,0%. Βάσει αυτών των προβλέψεων, το πραγματικό ΑΕΠ στην Ελλάδα το 2022 αναμένεται να είναι υψηλότερο κατά 1,5% σε σχέση με το 2019 (προ πανδημίας επίπεδα σε όρους έτους). Για τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 27 κρατών μελών πλην της Ιρλανδίας, οι αντίστοιχες προβλέψεις (2022 vs 2019) έχουν ως ακολούθως (βλέπε Σχήμα 1Α): Ρουμανία +8,3%, Πολωνία +7,3%, Λιθουανία +6,9%, Λουξεμβούργο +6,9%, Λετονία +6,1%, Ουγγαρία +6,0%, Εσθονία +5,7%, Σουηδία +5,3%, Σλοβακία +5,2%, Σλοβενία +4,9%, Βουλγαρία +4,3%, Δανία +3,6%, Γερμανία +3,2%, Μάλτα +3,0%, ΕΕ-27 +2,9%, Ολλανδία +2,8%, Κύπρος +2,7%, Φινλανδία +2,7%, Κροατία +2,7%, Τσεχία +2,5%, Βέλγιο +2,4%, Ευρωζώνη +2,4%, Γαλλία +1,7%, Αυστρία +1,6%, Ελλάδα +1,5%, Πορτογαλία +0,9%, Ισπανία +0,7% και Ιταλία -0,3%.
Ένα κεντρικό συμπέρασμα που εξάγεται από τις προαναφερθείσες προβλέψεις είναι ότι οι χώρες που υπέστησαν τις μεγαλύτερες απώλειες σε όρους πραγματικού ΑΕΠ το 2020 εκτιμάται ότι θα ανακάμψουν σχετικά βραδύτερα από ότι οι υπόλοιπες. Το προαναφερθέν εκτιμώμενο αποτέλεσμα, πέραν παραγόντων που σχετίζονται με την καταστροφή παραγωγικού δυναμικού λόγω της βαθιάς ύφεσης, εν μέρει εξηγείται από την ασσυμετρία που χαρακτηρίζει τους επί μέρους κλάδους των οικονομιών ως προς την εκτιμώμενη ταχύτητα επιστροφής τους στα προ πανδημίας επίπεδα. Για παράδειγμα, σύμφωνα με μελέτη του παγκόσμιου οργανισμού τουρισμού (UNWTO, World Tourism Barometer, Μάιος 2021), σχεδόν το 50% των εμπειρογνωμόνων που συμμετείχαν στην έρευνα αναμένουν την επιστροφή των παγκόσμιων τουριστικών αφίξεων στα προ πανδημίας επίπεδα το 2024 ή και αργότερα (το 37% το 2023). Ως εκ τούτου, οικονομίες με υψηλή εξάρτηση από τον τουρισμό είναι πιθανόν να χρειαστούν περισσότερο χρόνο σε σύγκριση με άλλες όπου ο τουριστικός κλάδος έχει μικρότερη βαρύτητα, για να ανακάμψουν σημαντικά σε σχέση με τα προ πανδημίας επίπεδα.
Στα €9,1 δις διαμορφώθηκε το πρωτογενές έλλειμμα για το α’ εξάμηνο του 2021
Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού (ΚΠ), σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, για την περίοδο Ιανουαρίου – Ιουνίου 2021, το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε έλλειμμα ύψους €9.088 εκατ., έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα €9.919 εκατ. (που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2021 στην επεξηγηματική έκθεση του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2022-2025) και πρωτογενούς ελλείμματος €6.101 εκατ. την ίδια περίοδο του 2020. Το ισοζύγιο ΚΠ παρουσίασε έλλειμμα ύψους €12.215 εκατ. έναντι στόχου για έλλειμμα €12.950 εκατ. (ήτοι χαμηλότερο έλλειμμα κατά €735 εκατ.) και έναντι ελλείμματος €9.232 εκατ. για το αντίστοιχο διάστημα του 2020.
Αναλυτικότερα, για το πρώτο 6μηνο του 2021, τα καθαρά έσοδα ΚΠ διαμορφώθηκαν σε €21.977 εκατ., υπερβαίνοντας τον στόχο κατά €93 εκατ. (ή κατά 0,4%), ενώ συγκριτικά με το αντίστοιχο διάστημα του 2020 ήταν αυξημένα κατά 15,7%. Να σημειωθεί ότι τόσο τα έσοδα από φόρους, όσο και τα έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), κινήθηκαν πολύ κοντά στον στόχο, παρουσιάζοντας οριακή υπέρβαση της τάξης του 0,7% και 0,8% αντίστοιχα.
Από την πλευρά των δαπανών, καταγράφηκε συγκράτηση έναντι του στόχου της τάξης των €642 εκατ. (ή κατά -1,8%), κυρίως λόγω της υποεκτέλεσης του Τακτικού Προϋπολογισμού ύψους €471 εκατ. Αντιθέτως, το σκέλος του ΠΔΕ, κινήθηκε περίπου στα επίπεδα του στόχου, παρουσιάζοντας μικρή υπέρβαση κατά €19 εκατ. (ή κατά 0,5%), ενώ σημειώνεται ότι εντός του Ιουνίου ξεκίνησαν οι πληρωμές του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με τις πρώτες πληρωμές να ανέρχονται σε €39 εκατ. Τέλος, σε σχέση με την αντίστοιχη χρονική περίοδο του 2020, καταγράφηκε αύξηση των συνολικών δαπανών κατά €5.965 εκατ. (ή κατά 21,1%), λόγω των αυξημένων έκτακτων δαπανών που αφορούσαν στην αντιμετώπιση της πανδημίας, με τα συνολικά μέτρα για το πρώτο εξάμηνο του 2021 να ανέρχονται σε €5,9 δις.
