Την τελευταία Παρασκευή του Νοέμβρη έχει καθιερωθεί να γιορτάζεται με προσφορές για τους καταναλωτές η Black Friday. Έτσι, όπως κάθε χρόνο, οι επιχειρήσεις ετοιμάζονται για τις εκπτώσεις τους, που θα ανακοινωθούν και επίσημα στις 29 Νοεμβρίου.
Black Friday (Μαύρη Παρασκευή) είναι το ανεπίσημο όνομα της ημέρας που ακολουθεί την Ημέρα των Ευχαριστιών στις Ηνωμένες Πολιτείες, δηλαδή η τέταρτη Παρασκευή του Νοεμβρίου (μεταξύ 24-30 Νοεμβρίου), ημέρα η οποία έχει θεωρηθεί ως η αρχή της περιόδου των Χριστουγεννιάτικων αγορών στην χώρα από το 1952.
Οι περισσότερες μεγάλες επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου ανοίγουν πολύ νωρίς και δίνουν μεγάλες προσφορές. Η Black Friday είναι η ημέρα με τον μεγαλύτερο τζίρο πωλήσεων του έτους στις Ηνωμένες Πολιτείες από το 2005, αν και ειδήσεις, που εκείνη την εποχή ήταν ανακριβείς, την περιέγραφαν ως τέτοια για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Τρεις ημέρες αργότερα, στις 2 Δεκεμβρίου, έρχεται η Cyber Monday, μια πρωτοβουλία των λιανοπωλητών, σε μια προσπάθεια να αυξήσουν τα έσοδα από πωλήσεις στο διαδίκτυο.
Οι μεγάλες αλυσίδες που μπαίνουν όπως κάθε χρόνο πρώτες στη μάχη της Black Friday, ξεκίνησαν ήδη τις προωθητικές ενέργειες σε συγκεκριμένους, αρχικά, κωδικούς προϊόντων προκειμένου να ζεστάνουν την αγοραστική κίνηση ενώ σταδιακά ενώ όσο πλησιάζουμε προς την 29η Νοεμβρίου στον «χορό» των προσφορών αναμένεται να μπει το σύνολο των επιχειρήσεων σε όλους τους σχεδόν τους κλάδους προϊόντων και υπηρεσιών.
Ένας στους δύο καταναλωτές σχεδιάζει να κάνει αγορές
Ένας στους δύο Έλληνες καταναλωτές (ποσοστό 50%) σχεδιάζει να κάνει αγορές την Black Friday (Παρασκευή 29 Νοεμβρίου) και τη Cyber Monday που ακολουθεί, σύμφωνα με τα πρώτα ευρήματα έρευνας της ΕΥ, Future Consumer Index Ελλάδα 2024, η οποία αναμένεται να παρουσιαστεί στο σύνολό της τον Δεκέμβριο.
Σημειώνεται ότι η έρευνα, η οποία πραγματοποιείται σε ετήσια βάση στην Ελλάδα από το 2021 σε συνεργασία με την MRB, στο πλαίσιο της αντίστοιχης παγκόσμιας σειράς ερευνών της ΕΥ, παρακολουθεί τις τάσεις, τις προτιμήσεις και τις ανησυχίες των καταναλωτών, στο ρευστό περιβάλλον υψηλού πληθωρισμού και οικονομικής αβεβαιότητας των τελευταίων ετών.
Σύμφωνα με την έρευνα, η διάθεση για αγορές συνδέεται με εισοδηματικά κριτήρια και την τιμή των προϊόντων, καθώς μεταξύ των πέντε τυπολογιών καταναλωτών που παρακολουθεί η έρευνα, το 62% όσων αποδίδουν πρωταρχική σημασία στην τιμή και την προσιτότητα των προϊόντων (Affordability First) δηλώνουν ότι δε σκοπεύουν να αγοράσουν κάτι.
Πιο πρόθυμοι εμφανίζονται οι νέοι ηλικίας 18-29 ετών (65%) – και ειδικότερα οι φοιτητές (69%) – και δευτερευόντως η ηλικιακή ομάδα 40-49 (54%). Καθοριστική φαίνεται να είναι και η παρουσία παιδιών στην οικογένεια, με τα ποσοστά όσων σκοπεύουν να κάνουν αγορές να είναι υψηλότερα μεταξύ όσων έχουν ανήλικα παιδιά (60%).
Παρά τη διστακτικότητα καταναλωτών να προχωρήσουν σε αγορές, είναι σαφές ότι αποδίδουν σημασία στις προσφορές που πραγματοποιούνται κατά την περίοδο αυτή. Έτσι, από όσους δήλωσαν ότι σκοπεύουν να κάνουν αγορές, σχεδόν τέσσερις στους πέντε συμμετέχοντες στην έρευνα (79%) ανέφεραν ότι αναβάλλουν κάποιες από αυτές μέχρι τη Black Friday και τη Cyber Monday.
Σχολιάζοντας τις προθέσεις των καταναλωτών σχετικά με τις αγορές κατά τις ημέρες των Black Friday και Cyber Monday, ο Θάνος Μαύρος, Εταίρος της EY Ελλάδος και Επικεφαλής Τομέα Λιανεμπορίου της EY στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, δήλωσε: «Παρότι το καταναλωτικό κοινό στην Ελλάδα έχει πλέον εξοικειωθεί με τα μεγάλα εκπτωτικά γεγονότα, όπως η BlackFriday και η Cyber Monday, η οικονομική αβεβαιότητα και οι υψηλές τιμές καθιστούν τους καταναλωτές επιφυλακτικούς, όπως, εξάλλου, και στον υπόλοιπο κόσμο. Οι επιχειρήσεις του λιανεμπορίου και των καταναλωτικών ειδών, θα πρέπει να προσαρμόσουν τις στρατηγικές τους κινήσεις στα νέα δεδομένα. Υπάρχουν πολλά παγκόσμια best practices από όπου θα μπορούσαν να αντλήσουν εμπειρία οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα – μεταξύ άλλων, η αξιοποίηση δεδομένων καταναλωτών σε ζωντανό χρόνο με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης για την πρόβλεψη της ζήτησης (demand sensing) και τη διαμόρφωση προσωποποιημένων προσφορών βάσει προτιμήσεων, καθώς και η χρήση αλγόριθμων dynamic pricing για την εποπτεία της πορείας των τιμών του ανταγωνισμού και την επαναπροσαρμογή τους σε ζωντανό χρόνο».
Συμβουλές για ασφαλείς αγορές
Ο Συνήγορος του Καταναλωτή και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Καταναλωτή Ελλάδας επισημαίνουν ότι στόχος όλων των καταναλωτών δεν θα πρέπει να είναι μόνο οι οικονομικά συμφέρουσες, αλλά ταυτόχρονα οι έξυπνες και ασφαλείς αγορές. Στο πλαίσιο αυτό, συμβουλεύουν τους καταναλωτές τα παρακάτω:
-Προσέχουμε τη διαθεσιμότητα των προϊόντων: Κάποιες φορές, πίσω από μία πολύ χαμηλή τιμή κρύβεται ένας αρκετά μεγάλος χρόνος αναμονής για την παράδοση, που μπορεί να μην ικανοποιεί πάντοτε τις άμεσες ανάγκες μας.
-Επιβεβαιώνουμε την ορθότητα και εντιμότητα της προσφερόμενης εκπτωτικής τιμής: Ενίοτε, συμβαίνει οι εκπτώσεις να είναι πλασματικές και να μας ξεγελούν. Εντοπίζουμε και συμβουλευόμαστε εργαλεία που είναι διαθέσιμα online και μας δείχνουν σε βάθος χρόνου την εξέλιξη των τιμών των προϊόντων που μας ενδιαφέρουν. Επίσης, σημειώνουμε τις τιμές των προϊόντων πριν και μετά την εφαρμογή τυχόν εκπτώσεων, ώστε να μπορούμε εύκολα να τις συγκρίνουμε εκ των υστέρων και να γνωρίζουμε έτσι εάν πράγματι υφίσταται και ποιο είναι το αληθινό οικονομικό μας όφελος.
-Προτιμούμε τη διεκπεραίωση της πληρωμής με αντικαταβολή ή ηλεκτρονικά μέσα, που μας δίνουν την εκ των υστέρων δυνατότητα αμφισβήτησης μιας ηλεκτρονικής συναλλαγής, εάν προκύψει προβληματική. Αποφεύγουμε την ολοσχερή εξόφληση των προϊόντων μέσω τραπεζικής κατάθεσης πριν από την παράδοσή τους, εκτός εάν εμπιστευόμαστε απόλυτα το κύρος και την εμπορική φήμη του πωλητή.
-Όταν αγοράζουμε εξ αποστάσεως, βεβαιωνόμαστε ότι στην ιστοσελίδα του εμπόρου αναγράφονται όλα τα κατά νόμο στοιχεία ταυτότητας (π.χ. η εμπορική επωνυμία του) και επικοινωνίας (πλήρης ταχυδρομική διεύθυνση εγκατάστασης). Για ακόμα μεγαλύτερη εξασφάλιση, αναζητούμε εάν παρέχονται επιπλέον ταυτοποιητικά στοιχεία, όπως αριθμός καταχώρησης στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο και ΑΦΜ.
-Στην τελική τιμή αγοράς των προϊόντων συνυπολογίζουμε τυχόν έμμεσα έξοδα (π.χ. κόστος αντικαταβολής, μεταφοράς, ασφάλισης, κ.λπ.), ώστε να έχουμε πλήρη εικόνα της πραγματικής οικονομικής μας επιβάρυνσης.
-Υποβάλλουμε το συντομότερο μετά την παραλαβή ενός προϊόντος και, πάντως, εντός της νόμιμης προθεσμίας των τριών ημερών προς την ταχυδρομική επιχείρηση που πραγματοποίησε την επίδοση τις επιφυλάξεις μας για τυχόν εμφανείς φθορές, δεδομένου ότι μπορεί να προκλήθηκαν κατά τη μεταφορά και να δικαιούμαστε αποζημίωση. Επικοινωνούμε, οπωσδήποτε, και με το κατάστημα πώλησης το συντομότερο, προκειμένου να διερευνήσουμε την πιθανότητα ένα προϊόν να έφερε εξ αρχής (πριν από τη μεταφορά) φθορές ή ζημιές.
-Ενημερωνόμαστε για την πολιτική ακύρωσης συναλλαγών και επιστροφών προϊόντων που εφαρμόζουν τα καταστήματα, με τα οποία συναλλασσόμαστε. Γνωρίζουμε καλά ότι τα δικαιώματα της υπαναχώρησης στις εξ αποστάσεως αγορές, καθώς επίσης της δωρεάν διόρθωσης ή αντικατάστασης ελαττωματικών προϊόντων αποτελούν θεσπισμένα δικαιώματα των καταναλωτών, που εξασφαλίζονται από τον νόμο, και δεν παρασυρόμαστε από εσφαλμένους και παραπλανητικούς ισχυρισμούς των πωλητών ότι δήθεν αποτελούν προνομιακές -μοναδικές και πρόσθετες- παροχές.
-Προβληματιζόμαστε έντονα με τιμές που είναι υπερβολικά χαμηλές, ιδίως όταν το εύρος τους βρίσκεται αρκετά μακριά από τον συνήθη ανταγωνισμό για τα αντίστοιχα προϊόντα ή όταν πρόκειται για διαφημιστικές καταχωρήσεις προϊόντων αποκλειστικά σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς ελλοχεύει σοβαρός κίνδυνος εξαπάτησης.
-Εάν αγοράζουμε διαδικτυακά από τρίτες (εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης) χώρες, δεδομένου ότι η Black Friday είναι ένα διεθνές εκπτωτικό γεγονός, γνωρίζουμε καλά από πριν ότι τα εισαγόμενα προϊόντα επισείουν έξοδα εκτελωνισμού, τα οποία ενδέχεται να είναι πολλαπλάσια της αρχικής τιμής και να την επιβαρύνουν σημαντικά.
-Δείχνουμε ιδιαίτερη προτίμηση σε καταστήματα που αναλαμβάνουν οικειοθελώς δέσμευση να επιλύσουν φιλικά μία καταναλωτική διαφορά μέσω του θεσμού της εξωδικαστικής επίλυσης (π.χ. μέσω του Συνηγόρου του Καταναλωτή), καθώς με αυτόν τον τρόπο τα δικαιώματα των καταναλωτών αποκτούν μεγαλύτερη αξία και εξασφαλίζονται ακόμα περισσότερο.
