Καθώς η διεθνής οικονομική δραστηριότητα επιβραδύνεται, αλλά παγιώνεται σε θετική τροχιά το 2023, οι προσδοκίες εμφανίζονται επιφυλακτικές, σύμφωνα με το Attica Economic Review Μαρτίου 2023 με τίτλο «Θετική δυναμική, αβεβαιότητα και διεθνείς αναταράξεις», το οποίο συντάσσεται από την Attica Bank σε συνεργασία με το ΙΟΒΕ, ενώ διακυμάνσεις προκαλούν οι αναταράξεις στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα που εκδηλώθηκαν τον Μάρτιο σε ΗΠΑ και Ευρώπη.
Η πληθωριστική πίεση λόγω των ενεργειακών αγαθών αποκλιμακώνεται σταδιακά διεθνώς, αν και τόσο ο συνολικός όσο και ο δομικός πληθωρισμός παραμένουν σε υψηλά επίπεδα. Η διεθνής αβεβαιότητα είναι υψηλή, όσο ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται.
- Το οικονομικό κλίμα υποχώρησε οριακά στην Ευρώπη τον Μάρτιο, με επιδείνωση των επιχειρηματικών προσδοκιών στη Βιομηχανία, το Λιανικό Εμπόριο και τις Κατασκευές, η οποία και αντιστάθμισε την αμετάβλητη τάση σε Υπηρεσίες και καταναλωτική εμπιστοσύνη.
- Οι διεθνείς τιμές ενεργειακών αγαθών κατέγραψαν πτωτική τάση τον Μάρτιο. Το ευρώ σταθεροποιήθηκε έναντι του δολαρίου τον ίδιο μήνα. Οι διεθνείς κεφαλαιαγορές, ειδικά σε ΗΠΑ και Ευρώπη, κατέγραψαν σημαντική πτώση, υπό τη σκιά των αναταράξεων στο τραπεζικό σύστημα.
- Οι μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες, συμπεριλαμβανομένων της ΕΚΤ και της FED, συνέχισαν τις αυξήσεις επιτοκίων τον Μάρτιο προκειμένου να συγκρατηθούν οι πληθωριστικές προσδοκίες κοντά στον στόχο πληθωρισμού και να επανέλθει η σταθερότητα των τιμών. Το κόστος χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα αυξήθηκε περαιτέρω στην Ευρωζώνη τον Φεβρουάριο, ενώ οι αποδόσεις κρατικών ομολόγων παρέμειναν στα ίδια επίπεδα.
- Μεταξύ των προκλήσεων, ξεχωρίζουν η ανάγκη της νομισματικής πολιτικής να ισορροπήσει μεταξύ σταθερότητας τιμών, σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος και οικονομικής ανάκαμψης, σε συντονισμό με δημοσιονομική πολιτική η οποία καλείται να δρα σε αυξανόμενα περιοριστικά πλαίσιο.
Σημάδια ανθεκτικότητας στην ελληνική οικονομία
Η ελληνική οικονομία, σε συνέχεια μιας δυναμικής επίδοσης το 2022, εκτιμάται ότι επιβραδύνεται, αλλά με σημάδια ανθεκτικότητας σε κατανάλωση και δυναμικής σε επενδύσεις και εξωστρέφεια. Στο πρώτο τρίμηνο του 2023, ο πληθωρισμός εμφανίζει συστηματική αποκλιμάκωση, εκτιμώμενος σε επίπεδο χαμηλότερο του 5,5% τον Μάρτιο. Ωστόσο, παραμένει επίμονα υψηλός σε κατηγορίες αγαθών πρώτης ανάγκης, όπως τα τρόφιμα. Εν όψει των βουλευτικών εκλογών το τρέχον έτος, είναι σημαντικό να επιτευχθεί σχηματισμός νέας κυβέρνησης σε εύλογα σύντομο χρονικό διάστημα, προκειμένου να εφαρμοστεί οικονομική πολιτική με μεσοπρόθεσμο ορίζοντα στόχων και μεταρρυθμίσεων.
Στις θετικές εξελίξεις εγχωρίως:
- Βραχυχρόνιοι δείκτες δραστηριότητες, όπως η βιομηχανική παραγωγή και το λιανικό εμπόριο ανέκαμψαν ελαφρά στις αρχές του 2023, ενώ η οικοδομική δραστηριότητα καταγράφει ανοδική δυναμική στα τέλη του 2022.
- Η απόδοση στα δημόσια οικονομικά βελτιώθηκε περαιτέρω στις αρχές του 2023, λόγω αύξησης των εσόδων.
- Το ιδιαίτερα υψηλό έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παρουσιάζει σημάδια συγκράτησης στις αρχές του 2023.
Μεταξύ των προκλήσεων:
- Το οικονομικό κλίμα επιδεινώθηκε τον Μάρτιο, κυρίως από έντονη επιδείνωση των προσδοκιών σε βιομηχανία. Η τάση μερικώς αντισταθμίστηκε από βελτίωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, και των προσδοκιών σε κατασκευές, λιανικό εμπόριο και υπηρεσίες.
- Το κόστος χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα αυξάνεται συστηματικά.
- Ο υψηλός ρυθμός πληθωρισμού στα είδη πρώτης ανάγκης επηρεάζει εντονότερα αρνητικά την αγοραστική δύναμη των πλέον ευάλωτων νοικοκυριών. Η αρνητική επίδραση μερικώς αντισταθμίζεται από τη σταδιακή αποκλιμάκωση στις τιμές ενέργειας.
Ειδικό θέμα: «Τάσεις σε κατώτατο και μέσο μισθό στον ιδιωτικό τομέα στην Ελλάδα 2016-2022»
Τον Απρίλιο του 2023 εφαρμόστηκε αύξηση του κατώτατου μισθού στην Ελλάδα κατά 9,4%, στο επίπεδο των 780 ευρώ (ή 910 ευρώ σε 12-μηνη βάση).
Η περιγραφική ανάλυση της ελληνικής αγοράς μισθωτής εργασίας αναδεικνύει ότι μεταβολές του κατώτατου μισθού αναμένεται να έχουν άμεσες επιδράσεις σε μεγαλύτερο μερίδιο εργαζομένων με ευέλικτες μορφές απασχόλησης, εργαζομένων σε μικρομεσαίες εταιρείες, καθώς και εργαζομένων σε κλάδους υπηρεσιών.
Ο ονομαστικός μέσος μισθός για το σύνολο των πλήρως απασχολούμενων κατέγραψε αύξηση κατά 7,9% την περίοδο 2019-2022, αλλά μείωση κατά 0,5% σε πραγματικούς όρους την ίδια περίοδο.
Ο λόγος κατώτατου προς μέσο μισθό για τους πλήρως απασχολούμενους, στο σύνολο των επιχειρήσεων, ανερχόταν το 2022, στο 55% συνυπολογίζοντας τις τριετίες και 51% χωρίς να υπολογίζονται οι τριετίες.
Η Ελλάδα παρουσιάζει υψηλό δείκτη συμπίεσης μισθών στον ιδιωτικό τομέα, ειδικά στις μικρές επιχειρήσεις, αλλά και σε επιμέρους κλάδους της οικονομικής δραστηριότητας, με αποτέλεσμα αυτοί οι κλάδοι και αυτές οι επιχειρήσεις να επηρεάζονται αμεσότερα από μεταβολές του κατώτατου μισθού.
