Η Σοφία Τσιπτσέ είναι υποψήφια Σύμβουλος στο Δικηγορικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης, με την παράταξη «Δικηγορική Συνεργασία- Ανεξάρτητοι»
Την 28 και 29 Νοεμβρίου 2021 θα προσέλθουν οι δικηγόροι ανά την Ελλάδα να ψηφίσουν στις εκλογές των κατά τόπων Δικηγορικών Συλλόγων, προκειμένου να αναδείξουν νέες Διοικήσεις. Με αφορμή τις επερχόμενες εκλογές, ας μελετήσουμε για το τι είναι ακριβώς οι Δικηγορικοί Σύλλογοι, ποιοι είναι οι σκοποί τους και αν στην πράξη εφαρμόζονται αυτοί οι σκοποί.
Σύμφωνα με το άρθρο 89 του Κώδικα Δικηγόρων, «Οι Δικηγορικοί Σύλλογοι είναι νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, σωματειακής μορφής. Δεν ανήκουν στο δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα κατά την έννοια της παρ. 6 του άρθρου 1 του ν. 1256/1982 και του άρθρου 1 του ν. 2190/1994, ούτε εμπίπτουν στους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης κατά την έννοια της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014».
Οι σκοποί και αρμοδιότητες των Δικηγορικών Συλλόγων αναλύονται στο αμέσως επόμενο άρθρο: α) Η υπεράσπιση των αρχών και κανόνων του κράτους δικαίου σε μια δημοκρατική πολιτεία. β) Η διασφάλιση της λειτουργίας μίας ανεξάρτητης δικαιοσύνης, η οποία απονέμεται πάντοτε στο όνομα του ελληνικού λαού. γ) Η φροντίδα και μέριμνα για τη συνδρομή των προϋποθέσεων για την αξιοπρεπή άσκηση του δικηγορικού λειτουργήματος. δ) Η μέριμνα για το σεβασμό και την τιμή που οφείλει να απολαμβάνει ο δικηγόρος από τη δικαστική και κάθε άλλη αρχή και εξουσία κατά την άσκηση του λειτουργήματός του. ε) Η διατύπωση γνωμών και προτάσεων που αφορούν στη βελτίωση της νομοθεσίας, την ερμηνεία και την εφαρμογή της. Στο πλαίσιο αυτό οι Δικηγορικοί Σύλλογοι αναγνωρίζονται ως σύμβουλοι της πολιτείας και συμμετέχουν υποχρεωτικά στις σχετικές νομοπαρασκευαστικές επιτροπές. στ) Η διατύπωση κρίσεων και προτάσεων για τη βελτίωση της λειτουργίας και της απονομής της δικαιοσύνης. ζ) Η άσκηση παρεμβάσεων ενώπιον δικαστηρίων και κάθε αρχής (στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και οι ανεξάρτητες αρχές) για κάθε ζήτημα εθνικού, κοινωνικού, πολιτισμικού, οικονομικού ενδιαφέροντος και περιεχομένου που ενδιαφέρει τα μέλη του συλλόγου ή το δικηγορικό σώμα γενικότερα, καθώς και για κάθε ζήτημα εθνικού, κοινωνικού, πολιτισμικού ή οικονομικού ενδιαφέροντος η) Η συνεργασία με άλλους επιστημονικούς και επαγγελματικούς φορείς σε θέματα κοινού ή ευρύτερου ενδιαφέροντος.
Η σύγχρονη πραγματικότητα μακράν απέχει από τους σκοπούς έτσι όπως αυτοί ορίζονται στον Κώδικα Δικηγόρων. Η σύγχρονη δικηγορία έχει απομακρυνθεί στην πράξη κατά πολύ από τη νομική επιστήμη. Ο σεβασμός προς τον δικηγόρο από άτομα που εργάζονται σε υπηρεσίες, αλλά ακόμα και από τους ίδιους τους πελάτες, η θεαματική και τρομακτική συρρίκνωση της δικηγορικής ύλης, η ψήφιση νομοσχεδίων που προσβάλλουν κυριολεκτικά το δικηγορικό επάγγελμα (βλέπε ΓΕΜΗ) είναι κάποια από τα σημεία που αποδίδουν και χαρτογραφούν τη σύγχρονη πραγματικότητα στο δικηγορικό επάγγελμα.
Περάσαμε μία δύσκολη δεκαετία (και πλέον) οικονομικής κρίσης. Η οικονομική κρίση και η κρίση πανδημίας που ακολούθησε αποτέλεσαν συχνά το «άλλοθι», πάνω στο οποίο οικοδομήθηκε η αιτιολόγηση της εξελισσόμενης καταρράκωσης της δικηγορίας, «αφού έχουμε κρίση, αφού όλα είναι κλειστά, λογικό να μην έχεις δουλειά». Αυτό όμως είναι ένα τεράστιο ψέμα, το οποίο λειτουργεί ως μια υπέροχη «αλήθεια» που μας σερβίρεται, για να μένουμε «ήσυχοι» στις αλλαγές που ετοιμάζονται και μας εμφανίζονται σταδιακά.
Οι δικηγόροι οφείλουμε να μην κλείνουμε τα μάτια μας. Η δικηγορία που φανταζόμασταν όταν ήμασταν φοιτητές, ουδεμία σχέση έχει με την πραγματικότητα που ζούμε. Το πρώτο σοκ το παθαίνει κάποιος με την 18μηνη άσκηση, που τις περισσότερες φορές μαθαίνει να φτιάχνει καφέδες στον ασκούντα δικηγόρο του, ή μαθαίνει να βγάζει υπέροχες φωτοτυπίες εύκολα και γρήγορα! Αλλά και όταν τελειώσει η περιπέτεια της άσκησης, οι δρόμοι είναι εξαιρετικά περιορισμένοι αν θελήσει κάποιος να επιμείνει σε αυτό το επάγγελμα: είτε θα γίνει συνεργάτης σε κάποιο μεγάλο γραφείο, όπου θα λαμβάνει έναν εξευτελιστικό μηνιαίο μισθό και θα εργάζεται 12ωρό τουλάχιστον, είτε θα ανοίξει δικό του γραφείο, μπαίνοντας στην αρένα του ελεύθερου επαγγέλματος. Στην αρένα αναμένεται να αντιμετωπίσει τεράστιες δυσκολίες και να δώσει μάχες κυριολεκτικά με λιοντάρια, προκειμένου όχι να πλουτίσει, αλλά απλά να επιβιώσει. Η αρένα γίνεται πιο επικίνδυνη όταν εμφιλοχωρήσει ο αθέμιτος ανταγωνισμός. Αν είναι δε κάποιος και γονιός (μητέρα, πατέρας) τότε η μάχη γίνεται ακόμα πιο δύσκολη, καθότι τα ωράρια είναι απαιτητικά και συνεχόμενα και έρχονται κόντρα στις απαιτήσεις μιας οικογένειας. Πολλές φορές έχουμε ακούσει ως προγραμματική υπόσχεση τη δημιουργία παιδικού σταθμού για τα παιδιά των δικηγόρων, κοντά στα δικαστήρια, ώστε να μπορούν οι δικηγόροι γονείς να εξυπηρετούνται. Η υπόσχεση αυτή έχει καταντήσει να είναι ένα «ανέκδοτο», ωσάν αυτό του μετρό Θεσσαλονίκης. Και όμως, για να γίνει πραγματικότητα χρειάζεται μονάχα ένα στοιχείο: Απόφαση!
Ο δικηγόρος σύμφωνα με το άρθρο 34 του Κώδικα Δικηγόρων δικαιούται να απολαμβάνει του σεβασμού και της τιμής που οφείλεται στο λειτούργημά του από τους δικαστικούς λειτουργούς και από κάθε άλλο πρόσωπο που ενεργεί στο πλαίσιο της Δημόσιας Διοίκησης. Επίσης, στην παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου σημειώνεται ότι η είσοδος στα Υπουργεία και στα δημόσια καταστήματα επιτρέπεται ελεύθερα στους δικηγόρους με επίδειξη της επαγγελματικής τους ταυτότητας, κάθε εργάσιμη ημέρα και ώρα χωρίς κανένα χρονικό ή άλλο περιορισμό.
Στην πραγματικότητα όμως περιμένουμε ουρές έξω από κάθε υπηρεσία, μαζί με τους λοιπούς πολίτες, χωρίς να απολαμβάνουμε καμία προτεραιότητα και κυρίως κανέναν σεβασμό από τους περισσότερους εκ των υπαλλήλων. Απ’ τα πιο επίκαιρα παραδείγματα των τεράστιων ουρών το Κτηματολόγιο Θεσσαλονίκης και Νεάπολης, όπου παρατηρείται τους τελευταίους μήνες ένα άνευ προηγουμένου πρόβλημα στην εξυπηρέτηση των δικηγόρων.
Το τελευταίο μάλιστα διάστημα παρατηρούμε και το εξής ανησυχητικό φαινόμενο: Έχουν ερημώσει οι αίθουσες των ακροατηρίων. Δυστυχώς όχι λόγω κορωνοϊού και των πανδημικών μέτρων ασφαλείας, αλλά λόγω μείωσης της δικηγορικής ύλης. Κάποιοι νόμοι έφτασαν στο πέρας τους (βλέπε Νόμος Κατσέλη) και αντικαταστάθηκαν από αυτοματοποιημένες ηλεκτρονικές πλατφόρμες, με αβέβαιη έκβαση της υπόθεσης, κάποιες άλλες διαδικασίες με αφορμή (ή άλλοθι) των πανδημικών μέτρων γίνονται υπεραπλουστευμένα και κάποιες φορές προσπερνιόνται (κατάθεση προτάσεων και συζήτηση χωρίς εξέταση μάρτυρα).
Στη δε περίοδο καραντίνας ουσιαστικά οι δικηγόροι γίναμε άνεργοι, καθότι ανεστάλησαν όλες οι διαδικασίες. Δεν υπήρξε καμία ουσιαστική στήριξη, τουναντίον υπήρξε εμπαιγμός προς τους επιστήμονες! Ας θυμηθούμε τις περίφημες πλατφόρμες τηλεκπαίδευσης «σκοιλ ελικικου».
Που είναι λοιπόν οι Σύλλογοι σε όλα αυτά; Που είναι οι καταστατικοί σκοποί όπως ορίζονται πολύ όμορφα στον Κώδικα Δικηγόρων, να πραγματοποιούνται στην πράξη και στην καθημερινότητα των δικηγόρων; Που ήταν οι Σύλλογοι στην κρίση, στην ενίσχυση των αδύναμων, των νέων, των ασκούμενων; Που είναι λοιπόν οι σύλλογοι και γιατί δεν στέκονται δίπλα στα μέλη τους, στους συναδέλφους τους που αντιμετωπίζουν κοινωνικά προβλήματα, να σταθούν δίπλα στους οικονομικά ανίσχυρους, στις εγκυμονούσες δικηγόρους, στις μονογονεϊκές οικογένειες;
Βαδίζουμε προς το μέλλον μίας δικηγορίας όπου όλους θα μας ρουφήξει η «μαύρη τρύπα» των δικηγορικών εταιριών. Από αγωνιστές και μάχιμοι δικηγόροι θα μετατραπούμε σε άμαχους ηττημένους. Και το πρόσφατο νομοσχέδιο περί ΓΕΜΗ δίνει μία τέτοια οσμή.
Και ξαφνικά λίγο πριν τις εκλογές κι ενώ όλα τα ανωτέρω και πολλά περισσότερα προβλήματα, απειλούν το ίδιο μας το επάγγελμα, «ξεφυτρώνουν» ερωτηματικά και προβληματισμοί, ενδεχομένως και «κενά» οικονομικής διαχείρισης. Και το ερώτημα που επίσης ανακύπτει είναι: «γιατί τώρα; Γιατί λίγο πριν τις εκλογές; Όλο αυτό το διάστημα γιατί δεν προέκυπταν τα «κενά» αυτά, γιατί εμείς οι απλοί μη εκλεγμένοι δικηγόροι δεν μάθαμε ουδέποτε περί των ερωτημάτων αυτών; Πότε επιτέλους θα απαντηθούν τα ερωτήματα αυτά , πότε επιτέλους θα υπάρξει το αυτονόητο: διαφάνεια!;
Παρά τα ερωτηματικά αυτά και παρά τα στιβαγμένα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στο επάγγελμα μας, βαδίζουμε ανενόχλητοι προς τις εκλογές και μάλιστα με 228 υποψηφίους συμβούλους (για το Δικηγορικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης) και για το αξίωμα του Προέδρου 13 υποψήφιοι (10 επικεφαλής συνδυασμών και 3 χωρίς συνδυασμό). Στο Δικηγορικό Σύλλογο Αθήνας κατέρχονται μόλις 3 υποψήφιοι πρόεδροι, 11 συνδυασμοί και 288 υποψήφιοι σύμβουλοι.
Οφείλουμε όλοι εμείς οι υποψήφιοι σύμβουλοι να μην ξεχνούμε ότι απευθυνόμαστε στους συναδέλφους μας, αλλά και στους ίδιους μας τους εαυτούς. Το έργο των συμβούλων στο δικηγορικό σύλλογο, αφορά εν πολλοίς και έχει αντίκτυπο στο επάγγελμα και στο μέλλον της δικηγορίας… στο επάγγελμα μας!
Οι περισσότεροι εκ των δικηγόρων είμαστε μάχιμοι. Μάχιμη δικηγορία σημαίνει περήφανες νίκες, όμως και πολλές λαβωματιές. Ο Δικηγορικός Σύλλογος είναι εκεί για να μας προστατεύει και να προάγει τα συμφέροντα μας. Στις επερχόμενες εκλογές οφείλουμε όλοι εμείς που ασκούμε αυτό το επάγγελμα να ψηφίσουμε ανθρώπους που μάχονται για τα δικαιώματα μας και τα συμφέροντα μας, επιδιώκοντας να φέρουν πίσω τα αυτονόητα: ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ και ΙΣΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ, ελπίζοντας ότι οι γνωστοί μας στίχοι «αυτός ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ», θα μετατραπούν στην πράξη στο…: «αυτός ο κόσμος ίσως τελικά και να αλλάξει»!
Καλή μας τύχη!
Σοφία Τσιπτσέ
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω
Διαπιστ. Διαμεσολαβήτρια ΥΔΔΑΔ
(αστική, εμπορική, ηλεκτρονική, τραπεζική Διαμεσολάβηση)
Υπεύθυνη Προστασίας Δεδομένων / D.P.O. exec
