Διευκρινίσεις σχετικά με το δώρο Χριστουγέννων των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα δίνουν η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας (ΓΣΕΕ) και το Κέντρο Πληροφόρησης Εργαζομένων και Ανέργων της Συνομοσπονδίας (ΚΕ.Π.Ε.Α./ΓΣΕΕ).
Οι εργαζόμενοι έχουν τη δυνατότητα, μέσω της online εφαρμογής που έχει δημιουργήσει το ΚΕΠΕΑ, να υπολογίσουν μόνοι τους το δώρο Χριστουγέννων, που δικαιούνται, στον παρακάτω σύνδεσμο: http://kepea.gr/calc-doro-xristoygennon.php.
Κατοχύρωση δώρου Χριστουγέννων
Το δώρο Χριστουγέννων, όπως και το δώρο Πάσχα και το επίδομα αδείας, κατοχυρώθηκαν περαιτέρω με την Εθνική Γενική ΣΣΕ του έτους 20101 (άρθρο 1) για τους εργαζόμενους ιδιωτικού δικαίου σε όλη την ελληνική επικράτεια.
Οι διατάξεις του θεσμικού πλαισίου για τα δώρα εορτών είναι δημοσίας τάξεως, με συνέπεια να μην επιτρέπεται και να είναι άκυρη κάθε αντίθετη ρητή ή σιωπηρή συμφωνία, καθώς και η παραίτηση του εργαζομένου από την αξίωση καταβολής τους.
Ποιοι εργαζόμενοι το δικαιούνται
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, όλοι οι μισθωτοί που απασχολούνται στον ιδιωτικό τομέα με σχέση εξαρτημένης εργασίας αορίστου ή ορισμένου χρόνου, πλήρους ή μερικής απασχόλησης σε οποιονδήποτε εργοδότη, δικαιούνται δώρα εορτών.
Πώς υπολογίζεται το δώρο Χριστουγέννων
Για τον υπολογισμό του ποσού των Δώρων λαμβάνεται υπόψη ο τρόπος αμοιβής των μισθωτών, δηλαδή αν αμείβονται με ημερομίσθιο ή με μισθό. Η χρονική περίοδος που υπολογίζεται το Δώρο Χριστουγέννων αρχίζει από την 1η Μαΐου μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου κάθε έτους.
Έτσι, οι εργαζόμενοι που η σχέση εργασίας τους με τον εργοδότη είχε διάρκεια χωρίς διακοπή όλη τη χρονική περίοδο που προαναφέρθηκε, δηλαδή από 1ης Μαΐου μέχρι 31ης Δεκεμβρίου κάθε έτους, δικαιούνται ολόκληρο το Δώρο που είναι ίσο με έναν μηνιαίο μισθό για τους αμειβόμενους με μισθό και με 25 ημερομίσθια για τους αμειβόμενους με ημερομίσθιο.
Όσοι, όμως, από τους παραπάνω μισθωτούς που η σχέση τους με τον εργοδότη δεν διήρκησε ολόκληρο το χρονικό διάστημα (από 1/5 έως και 31/12), δικαιούνται να λάβουν τμήμα του δώρου ανάλογο με τη χρονική διάρκεια της εργασιακής σχέσης τους.
Σε αυτήν την περίπτωση, το δώρο Χριστουγέννων υπολογίζεται ως εξής: 2/25 του μηνιαίου μισθού ή 2 ημερομίσθια – ανάλογα με το πώς αμείβονται – για κάθε 19 ημερολογιακές ημέρες διάρκειας της εργασιακής σχέσης. Ακόμα και οι μισθωτοί που εργάστηκαν χρονικό διάστημα μικρότερο των 19 ημέρων δικαιούνται ανάλογο κλάσμα του δώρου.
Εκτός από την περίπτωση που η εργασία παρασχέθηκε χωρίς διακοπή όλο το διάστημα από την 1η Μαΐου έως την 31η Δεκεμβρίου, στο διάστημα αυτό συνυπολογίζονται και όλες οι ημέρες που οι εργαζόμενοι-ες απουσιάζουν νόμιμα από την εργασία τους (π.χ. με ετήσια άδεια, με άδεια μητρότητας).
Ειδικά, ως προς την απουσία των εργαζομένων, λόγω ασθένειας, στο διάστημα υπολογισμού του δώρου Χριστουγέννων συνυπολογίζονται τα «τριήμερα ασθενείας», δηλαδή ο χρόνος απουσίας κατά τον οποίο δεν καταβάλλεται επίδομα ασθενείας, ενώ αφαιρούνται τα διαστήματα που καταβάλλεται από τον ασφαλιστικό φορέα επίδομα ασθενείας.
Τα δώρα εορτών σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται να καταβληθούν σε είδος, αλλά μόνο σε χρήμα.
Πότε καταβάλλεται το δώρο Χριστουγέννων
Tο δώρο Χριστουγέννων πρέπει να καταβληθεί, μέχρι την 21η Δεκεμβρίου κάθε έτους. Το δώρο Χριστουγέννων υπόκειται σε εισφορές υπέρ ΕΦΚΑ, φόρου μισθωτών υπηρεσιών. Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, ο εργοδότης μπορεί να καταβάλει το δώρο και νωρίτερα από την παραπάνω ημερομηνία.
Ειδικότερα, για τις αποδοχές του δώρου Χριστουγέννων:
Βάση για τον υπολογισμό του δώρου αποτελούν οι αποδοχές που πραγματικά καταβάλλονται στους μισθωτούς κατά την 10η Δεκεμβρίου. Σε περίπτωση που η εργασιακή σχέση έχει λυθεί, πριν από τις παραπάνω ημερομηνίες, τo δώρο Χριστουγέννων υπολογίζεται με βάση τις αποδοχές που καταβάλλονταν την ημέρα που λύθηκε η εργασιακή σχέση.
Σαν καταβαλλόμενος μισθός ή ημερομίσθιο είναι το σύνολο των τακτικών αποδοχών. Στη έννοια των τακτικών αποδοχών περιλαμβάνονται ο μισθός ή το ημερομίσθιο, καθώς και κάθε άλλη παροχή (είτε σε χρήμα είτε σε είδος, όπως τροφή, κατοικία, κλπ), εφόσον καταβάλλεται από τον εργοδότη σαν αντάλλαγμα της παρεχόμενης από το μισθωτό εργασίας – τακτικά κάθε μήνα – ή κατ’ επανάληψη, περιοδικά, κατά ορισμένα διαστήματα του χρόνου.
Στην έννοια των τακτικών αποδοχών, σύμφωνα με τη νομολογία των δικαστηρίων, εντάσσονται επίσης και:
- Το επίδομα αδείας: για τον υπολογισμό στο δώρο της αναλογίας του επιδόματος αδείας πολλαπλασιάζεται το συνολικό ποσό του δώρου που δικαιούται ο μισθωτός επί το συντελεστή 0,041666.
Παράδειγμα: Εργαζόμενος με δώρο Χριστουγέννων 900 ευρώ (μικτό μισθό) με την προσαύξηση του συντελεστή αδείας θα πρέπει να πάρει 938 ευρώ. - Η αμοιβή της νόμιμης υπερωρίας, εφόσον παρέχεται τακτικά.
- Η αμοιβή της υπερεργασίας, εφόσον η εργασία αυτή πραγματοποιείται τακτικά.
- Η αμοιβή για εργασία την Κυριακή και σε εξαιρέσιμες γιορτές ή σε νυκτερινές ώρες, εφόσον η απασχόληση είναι τακτική και μόνιμη.
- Η αξία του χορηγούμενου γάλακτος ημερησίως.
- Η πρόσθετη αμοιβή που δίνεται από τον εργοδότη οικειοθελώς για μεγαλύτερη παραγωγική απόδοση (πριμ), όταν επαναλαμβάνεται για μεγάλο χρονικό διάστημα και σε τακτά χρονικά διαστήματα.
- Τα φιλοδωρήματα που δίνονται στους μισθωτούς από τρίτους.
- Τα οδοιπορικά έξοδα, όταν δεν εξαρτώνται από την πραγματοποίηση υπηρεσιακών μετακινήσεων, δεν υπόκεινται σε απόδοση λογαριασμού και δεν διακόπτονται κατά τη διάρκεια ασθένειας ή άδειας.
- Το επίδομα μη απουσίας (τακτικότητας).
- Το επίδομα κατοικίας.
Ειδικότερες κατηγορίες, ενδεικτικά:
α. Υπολογισμός του δώρου Χριστουγέννων στους ωρομίσθιους
Για όσους αμείβονται με ωρομίσθιο, ο υπολογισμός γίνεται, βάσει του μέσου όρου των αποδοχών του διαστήματος από 1-5-2020 μέχρι 31-12-2020. Διαιρούνται, δηλαδή, οι συνολικές αμοιβές που έλαβε ο μισθωτός μέσα στο διάστημα αυτό διά του αριθμού των ημερών του διαστήματος αυτού κατά τις οποίες ο μισθωτός εργάστηκε η διατήρησε αξίωση για τις αποδοχές του. Το ποσό που προκύπτει πολλαπλασιάζεται επί τον αριθμό των ημερομισθίων που αναλογούν στη διάρκεια της εργασιακής σχέσης.
β. Υπολογισμός του δώρου Χριστουγέννων στους εργαζόμενους με μερική απασχόληση
Οι εργαζόμενοι που απασχολούνται καθημερινά λιγότερες ώρες (σε σχέση με τη πλήρη απασχόληση) θα λάβουν ως δώρο Χριστουγέννων όσα ημερομίσθια λαμβάνει και ο εργαζόμενος με πλήρη απασχόληση, έχοντας, όμως, ως βάση υπολογισμού τις μειωμένες αποδοχές και αναλόγως με το χρόνο απασχόλησής του από 01/05/2020 έως 31/12/2020.
γ. Υπολογισμός του δώρου Χριστουγέννων στους εργαζόμενους με διαλείπουσα εργασία (εκ περιτροπής απασχόληση).
Οι εργαζόμενοι που απασχολούνται λιγότερες από πέντε ημέρες την εβδομάδα (για τους απασχολούμενους με πενθήμερο) και λιγότερες από 6 ημέρες τη εβδομάδα (για τους απασχολούμενους με 6ήμερο) δικαιούνται δώρο Χριστουγέννων 1 ημερομίσθιο για κάθε 8 πραγματοποιηθέντα ημερομίσθια μέσα στο διάστημα από 01/05/2020 έως 31/12/2020.
Σε όλες τις περιπτώσεις το ποσό του δώρου προσαυξάνεται με το συντελεστή αδείας 0,041666.
Πότε παραγράφονται οι αποδοχές των Δώρων
Βάσει του άρθρου 250 παρ. 17 του Αστικού Κώδικα, οι αποδοχές των Δώρων στον ιδιωτικό τομέα παραγράφονται, μετά από 5ετία από το τέλος του έτους που ήταν απαιτητές, βάσει του άρθρου 250 παρ. 17 του Αστικού Κώδικα.
Τι πρέπει να κάνει ο εργαζόμενος, αν δεν του καταβληθεί το Δώρο
Η καταβολή του δώρου Χριστουγέννων πρέπει να γίνει έως τις 21 Δεκεμβρίου 2020. Σε περίπτωση που το δώρο Χριστουγέννων δεν καταβληθεί έγκαιρα, οι εργαζόμενοι ή/και τα σωματεία μπορούν και πρέπει να προσφύγουν στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας, προκειμένου να συνταχθεί μηνυτήρια αναφορά. Η μηνυτήρια αναφορά διαβιβάζεται στον Εισαγγελέα για την άσκηση ατομικής δίωξης σε βάρος του εργοδότη, ενώ, παράλληλα, διαβιβάζεται και στο οικείο αστυνομικό τμήμα για την κίνηση της αυτόφωρης διαδικασίας. Οι εργαζόμενοι ή/και τα σωματεία τους έχουν το δικαίωμα να υποβάλουν μήνυση απευθείας στο αρμόδιο αστυνομικό τμήμα και να ζητήσουν την εφαρμογή της αυτόφωρης διαδικασίας.
Στη μηνυτήρια αναφορά θα πρέπει να αναγράφονται τα στοιχεία της επιχείρησης και τα στοιχεία κατοικίας του εργοδότη, εάν αυτό είναι δυνατόν, δεδομένου ότι η διαδικασία του αυτοφώρου διαρκεί έως και 48 ώρες.
Σε κάθε περίπτωση μη καταβολής του δώρου Χριστουγέννων, μέσα στην τασσόμενη προθεσμία, οι Επιθεωρητές Εργασίας του Σ.ΕΠ.Ε. έχουν υποχρέωση να επεμβαίνουν άμεσα, διενεργώντας ελέγχους και να βρίσκονται σε πλήρη ετοιμότητα για την άσκηση της διαδικασίας του αυτοφώρου και την επιβολή των σχετικών κυρώσεων.
Αναστολή συμβάσεων εργασίας ή υπαγωγή στο πρόγραμμα «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ»:
Πώς θα καταβληθεί το δώρο Χριστουγέννων έτους 2020, λόγω των μέτρων αντιμετώπισης της πανδημίας Covid-19 (άρθρo 20 ν. 4722/2020 και KYA 51083/2612/16.12.2020)
Ειδικά, για τους εργαζόμενους των οποίων οι συμβάσεις εργασίας τέθηκαν σε αναστολή ή υπήχθησαν στο πρόγραμμα «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» οποτεδήποτε κατά το χρονικό διάστημα από 1/5/2020 έως 31/12/2020, ισχύουν τα εξής ως προς το χρόνο και τρόπο καταβολής του Δώρου Χριστουγέννων: - Εργαζόμενοι σε αναστολή: Οι εργαζόμενοι των οποίων οι συμβάσεις εργασίας τέθηκαν σε αναστολή, θα λάβουν το δώρο Χριστουγέννων από δύο διαφορετικές πηγές:
i) Οι επιχειρήσεις-εργοδότες υποχρεούνται για τα διαστήματα που απασχόλησαν τους μισθωτούς τους να καταβάλουν κανονικά το δώρο Χριστουγέννων το αργότερο μέχρι την 21η Δεκεμβρίου 2020, βάσει των πραγματικά καταβαλλόμενων αποδοχών τους.
ii) Για τα χρονικά διαστήματα κατά τα οποία οι συμβάσεις εργασίας των μισθωτών τέθηκαν σε αναστολή, η αναλογία του δώρου Χριστουγέννων θα καταβληθεί από τον τακτικό προϋπολογισμό απευθείας στους τραπεζικούς λογαριασμούς των εργαζομένων και θα υπολογιστεί επί του ποσού της αποζημίωσης ειδικού σκοπού (534 ευρώ για τους μήνες Μάιο-Οκτώβριο και Δεκέμβριο 2020 και 800 ευρώ για το μήνα Νοέμβριο 2020).
Η καταβολή από τον τακτικό προϋπολογισμό θα γίνει ως εξής: α. για το διάστημα αναστολής των συμβάσεων εργασίας έως την 30ή.11.2020, η καταβολή πραγματοποιείται έως την 21η.12.2020, β. για το διάστημα αναστολής των συμβάσεων εργασίας από 1.12.2020 έως 31.12.2020, η καταβολή πραγματοποιείται έως την 31η.1.2021.
iii) Η πληρωμή προς τους δικαιούχους-εργαζόμενους της αναλογίας του επιδόματος εορτών Χριστουγέννων 2020 που βαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό, ολοκληρώνεται αυτοματοποιημένα από τα δεδομένα που τηρούνται στο Π.Σ. «ΕΡΓΑΝΗ» αναφορικά με τις ημέρες αναστολής των συμβάσεων εργασίας εκάστου μισθωτού, τις ημέρες υπαγωγής στο Μηχανισμό Ενίσχυσης της Απασχόλησης «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» και τα καταβαλλόμενα για τις αντίστοιχες αιτίες ποσά οικονομικής ενίσχυσης από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Η αναλογία του επιδόματος εορτών Χριστουγέννων 2020 πιστώνεται απευθείας στον τραπεζικό λογαριασμό (ΙΒΑΝ) εκάστου μισθωτού. - Εποχικοί εργαζόμενοι: Από τον κρατικό προϋπολογισμό θα λάβουν την αναλογία δώρου Χριστουγέννων και οι εποχικοί εργαζόμενοι, με δικαίωμα υποχρεωτικής επαναπρόσληψης, των οποίων οι συμβάσεις τέθηκαν σε αναστολή ή οι οποίοι υπέβαλαν μονομερείς δηλώσεις αναστολής, για το διάστημα της αναστολής, υπολογιζόμενο επί της αποζημίωσης ειδικού σκοπού του αντίστοιχου διαστήματος.
- Πρόγραμμα «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ»: Στην περίπτωση κατά την οποία οι εργαζόμενοι εντάχθηκαν στο Μηχανισμό Ενίσχυσης της Απασχόλησης «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ», το δώρο Χριστουγέννων θα καταβληθεί ως εξής:
i) Οι εργοδότες υποχρεούνται να καταβάλουν το αργότερο μέχρι την 21η Δεκεμβρίου 2020 την αναλογία του δώρου Χριστουγέννων, βάσει των πραγματικών αποδοχών που έλαβαν οι εργαζόμενοι κατά το διάστημα υπαγωγής στον εν λόγω Μηχανισμό.
ii) Από τον κρατικό προϋπολογισμό θα καταβληθεί απευθείας στους τραπεζικούς λογαριασμούς των δικαιούχων-εργαζομένων η αναλογία του δώρου Χριστουγέννων, βάσει του ποσού της οικονομικής ενίσχυσης που έλαβαν για το χρονικό διάστημα υπαγωγής τους στο Μηχανισμό. Η καταβολή θα γίνει σε δύο φάσεις: α. για το έως την 30ή.11.2020 διάστημα υπαγωγής, η καταβολή πραγματοποιείται έως την 21η.12.2020 και β. για το διάστημα υπαγωγής από 1.12.2020 έως 31.12.2020, η καταβολή πραγματοποιείται έως την 31η.1.2021. - Ασφαλιστικές εισφορές δώρου Χριστουγέννων σε περίπτωση αναστολής σύμβασης εργασίας ή υπαγωγής στο πρόγραμμα «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ»
i) Από τον κρατικό προϋπολογισμό θα καταβληθούν και οι αναλογούσες στο δώρο Χριστουγέννων ασφαλιστικές εισφορές των παραπάνω χρονικών διαστημάτων (αναστολών και υπαγωγής στο πρόγραμμα «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ»), υπολογιζόμενες επί του ονομαστικού μισθού των δικαιούχων-εργαζομένων.
ii) Για τους εποχιακούς εργαζόμενους με δικαίωμα υποχρεωτικής επαναπρόσληψης που υπέβαλαν μονομερείς δηλώσεις αναστολής, οι ασφαλιστικές εισφορές (ασφαλισμένου και εργοδότη) επί του επιδόματος εορτών Χριστουγέννων υπολογίζονται επί της αποζημίωσης ειδικού σκοπού.
Κατά τα λοιπά εξακολουθούν να ισχύουν οι διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας για τα δώρα εορτών (υπουργική απόφαση 19040/1981-ΦΕΚ Β’ 742).
Υπολογισμός του δώρου Χριστουγέννων με online εφαρμογή του ΚΕΠΕΑ/ΓΣΕΕ
https://www.kepea.gr/calc-doro-xristoygennon.php
Για εκ περιτροπής εργασία:
https://www.kepea.gr/calc-ek-peritropis-doro-xristoygennon.php.
Τρόποι επικοινωνίας
Με διαρκή σκοπό την έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση, η ΓΣΕΕ τονίζει ότι θα συνεχίσει να έχει στη διάθεση των συνδικάτων και των εργαζομένων σε όλη την επικράτεια για κάθε ζήτημα πληροφόρησης, στήριξης και συλλογικής δράσης: - το Κέντρο Πληροφόρησης Εργαζομένων και Ανέργων της ΓΣΕΕ, ΚΕΠΕΑ/ ΓΣΕΕ www.kepea.gr,
- το Δίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης και Συμβουλευτικής Εργαζομένων και Ανέργων του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ https://www.inegsee.gr/diktio-ipiresion-pliroforisis-simvouleftikis-ergazomenon-anergon/.
