Ένα καινοτόμο μοντέλο που προβλέπει τα οστεοπορωτικά κατάγματα στις εμμηνοπαυσιακές γυναίκες 50-74 ετών παρουσίασε πρόσφατα το Ινστιτούτο Πολιτικής Υγείας κατά τη διάρκεια του Θερινού Σχολείου Μεταβολισμού των Οστών της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Μεταβολισμού των Οστών (ΕΕΜΜΟ).
Η ανάγκη για τη δημιουργία αυτού του προβλεπτικού μοντέλου καταγμάτων κυρίως της σπονδυλικής στήλης και του ισχίου, προέκυψε από τις δυσοίωνες προβλέψεις για την επόμενη δεκαετία σχετικά με τα οστεοπορωτικά κατάγματα.
Γι΄ αυτό οι ειδικοί εκτιμούν ότι χρειάζεται άμεσα να αυξηθεί το ποσοστό των γυναικών που κάνουν διαγνωστικό έλεγχο (τεστ οστικής μάζας, έναρξη θεραπείας) και να έχουν μια πλήρη ιατρική φροντίδα πριν συμβεί το κάταγμα, που θα τις καθηλώσει για μήνες στο κρεβάτι ή στο αναπηρικό καροτσάκι, με συνέπεια αυτή η επώδυνη και εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση, να επιφέρει σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και το θάνατο.
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το προβλεπτικό αυτό μοντέλο εάν εφαρμοστεί σωστά, μπορεί να αποσοβήσει ετησίως, περισσότερους από 50 θανάτους και περίπου 950 κατάγματα, κυρίως σπονδυλικά κατάγματα και κατάγματα ισχίου.
Η μελέτη
Σύμφωνα με τα υπάρχοντα δεδομένα, ο καθολικός έλεγχος, η έγκαιρη διάγνωση και η διασύνδεση με θεραπεία των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών ηλικίας 50-74 ετών με ένα προηγούμενο κάταγμα στην Ελλάδα θα μπορούσε δυνητικά να μειώσει τους θανάτους και τα κατάγματα.
Η μελέτη εκπονήθηκε από ομάδα εργασίας του Ινστιτούτου Πολιτικής Υγείας, υπό την επιστημονική ευθύνη του καθηγητή Πολιτικής Υγείας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου κ. Κυριάκου Σουλιώτη, σε συνεργασία με τον Πρόεδρο του ΔΣ της ΕΕΜΜΟ, Πολυζώη Μάκρα.
Στόχος της μελέτης αποτελεί να εκτιμηθεί σε όρους αποτελεσμάτων (θάνατοι και κατάγματα) και κόστους η υλοποίηση σε χρονικό ορίζοντα 10-ετίας ενός υποθετικού σεναρίου, όπου το σύνολο (100%) των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών ηλικίας ≥50 με 1 προηγούμενο κάταγμα υποβάλλονται σε διαγνωστικό έλεγχο οστεοπόρωσης και διασυνδέονται με φροντίδα και θεραπεία κατά τις ανάγκες. Κατά τις βιβλιογραφικές αναφορές, ο σχετικός έλεγχος στην Ελλάδα (υφιστάμενο σενάριο) δεν υπερβαίνει το 8,6%.
Ο πληθυσμός της μελέτης περιελάβανε 50.000 υποθετικές μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες ηλικίας 50 έως 74 ετών με ένα προηγούμενο κάταγμα, ώστε να εκτιμήσει την εξέλιξη της κατάστασης υγείας τους τα επόμενα 10 έτη.
Το μοντέλο
Το μοντέλο υπολόγισε τα αναμενόμενα αποτελέσματα (κατάγματα, θάνατοι, διαγνώσεις, ενάρξεις θεραπείας) στο υφιστάμενο και υποθετικό σενάριο.
Επίσης, αξιολογήθηκε η διαφορά μεταξύ των αποτελεσμάτων των δύο σεναρίων και η δαπάνη για κάθε ένα σενάριο –υφιστάμενο και υποθετικό– για τον διαγνωστικό έλεγχο, τη θεραπεία κατά τις κατευθυντήριες οδηγίες και τη διαχείριση καταγμάτων (νοσηλείες και αποκατάσταση), με σκοπό να προσδιοριστεί η διαφορά σε οικονομικούς όρους.
Το μοντέλο προβλέπει:
-μείωση στον εκτιμώμενο αριθμό θανάτων (-51 θάνατοι, ή μείωση 0,6%) και καταγμάτων (-948 κατάγματα ή μείωση 4,3%)
– και περίπου 10-πλασιασμό των διαγνωστικών ελέγχων και των ενάρξεων θεραπείας.
Αξιοσημείωτο είναι ότι η διαφορά σε όρους κόστους από την υλοποίηση του σεναρίου του καθολικού (100%) διαγνωστικού ελέγχου και διασύνδεσης με φροντίδα εκτιμάται σε 27,83 ευρώ ανά γυναίκα στην κοόρτη ανά έτος.
Σημειώνεται ότι το μοντέλο λαμβάνει υπόψη μόνον τις άμεσες ιατρικές δαπάνες όπως αποζημιώνονται από τον ΕΟΠΥΥ και δεν λαμβάνει υπόψη έμμεσες δαπάνες, όπως απώλεια παραγωγικότητας ή άλλες άμεσες μη ιατρικές δαπάνες, όπως π.χ. βοήθεια για τη φροντίδα της ασθενούς, της οικογένειας και του σπιτιού, που προκύπτουν εξ αιτίας των καταγμάτων.
Στον βαθμό αυτό, θεωρείται ότι υποεκτιμά την εξοικονόμηση δαπάνης από την αποτροπή μελλοντικών καταγμάτων.
«Η μελέτη μας επιβεβαιώνει ότι υπάρχει ανάγκη να δοθεί η απαιτούμενη προσοχή σε κάθε περιστατικό κατάγματος μετά την ηλικία των 50 ετών. Στις περισσότερες των περιπτώσεων τα κατάγματα χαμηλής βίας υποκρύπτουν οστική ευθραυστότητα (οστεοπόρωση), η οποία εάν δεν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί άμεσα θα οδηγήσει σε νέα κατάγματα αλλά και σε δυσμενείς συνέπειες τόσο στο επίπεδο της οικογένειας όσο και στο επίπεδο της Ελληνικής κοινωνίας γενικότερα», δήλωσε ο Πρόεδρος του ΔΣ της ΕΕΜΜΟ,Πολυζώης Μάκρας.
Στη χρησιμότητα των μελετών για την Πολιτική Υγείας αναφέρθηκε ο καθηγητής Κυριάκος Σουλιώτης «διότι προσφέρουν τεκμηρίωση και, στη βάση αυτής, συστάσεις για την ενδεδειγμένη διαχείριση του προβλήματος. Εν προκειμένω, είναι σαφές ότι η εφαρμογή καθολικού διαγνωστικού ελέγχου και διασύνδεσης με φροντίδα για την οστεοπόρωση, όπου απαιτείται, έχει θετικά αποτελέσματα σε όρους εκβάσεων, με ένα ανεκτό για το σύστημα κόστος».
Τα συμπεράσματα
Η εφαρμογή ενός υποθετικού σεναρίου σύμφωνα με το οποίο το σύνολο (100%) των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών ηλικίας 50-74 με ένα κάταγμα υποβάλλεται σε διαγνωστικό έλεγχο για οστεοπόρωση και διασυνδέεται με φροντίδα κατά τις κατευθυντήριες οδηγίες μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική βελτίωση των αποτελεσμάτων υγείας, με αποτροπή καταγμάτων και θανάτων.
Εκτιμάται σε μια κοόρτη 50.000 τέτοιων γυναικών στην Ελλάδα, η εφαρμογή του υποθετικού σεναρίου για χρονικό ορίζοντα 10 ετών προβλέπεται ότι μπορεί να αποσοβήσει περισσότερους από 50 θανάτους και περίπου 950 κατάγματα, κυρίως σπονδυλικά κατάγματα και κατάγματα ισχίου.
Σχετικά με την οικονομική επιβάρυνση από την εφαρμογή ενός σεναρίου καθολικού ελέγχου και της διασύνδεσης με φροντίδα και θεραπεία, υπολογίζεται πως δεν υπερβαίνει τα 28 ευρώ ανά γυναίκα της κοόρτης ανά έτος.
Σημειώνεται μάλιστα ότι η εκτιμώμενη επιβάρυνση συνιστά το πιο συντηρητικό σενάριο, δεδομένου ότι οι δαπάνες έχουν ενδεχομένως υπερεκτιμηθεί και οι εξοικονομήσεις υποεκτιμηθεί.
