Με “αναμονές” εξειδικεύσεων αλλά και πορείας της αγοράς είναι τα τρία μέτρα που ανακοίνωσε, χθες, για το ρεύμα, η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος κι Ενέργειας. Ουσιαστικός στόχος της όλης πρωτοβουλίας ήταν να σταλεί ένα μήνυμα στην αγορά παραγωγής και προμήθειας αλλά και στους καταναλωτές ότι το κράτος παρεμβαίνει όταν χρειάζεται.
“Δεν μπορούμε να μένουμε αδρανείς όταν υπάρχουν κυριολεκτικά «ουρανοκατέβατα» κέρδη, ακόμα κι αν αυτά προκύπτουν από εξελίξεις που στη συγκεκριμένη περίπτωση μπορεί να μην βρίσκονται υπό τον έλεγχο των εγχώριων παραγωγών. Οι εγχώριοι παραγωγοί, παράγουν όση ενέργεια μπορούν και εξάγουν και κάποιες ποσότητες σε τιμές που διαμορφώνονται ουσιαστικά περιφερειακά και όχι σε μια συγκεκριμένη χώρα” τόνισε κατά την παρουσίαση των μέτρων ο αρμόδιος υπουργός Θ. Σκυλακάκης.
Με βάση την υφυπουργό Αλεξάνδρα Σδούκου, “η Κυβέρνηση παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στις χονδρεμπορικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας μας αλλά και πανευρωπαϊκά και θα εκτιμήσει την κατάσταση που θα διαμορφωθεί στις τιμές και τον επόμενο μήνα. Η διαρκής παρακολούθηση, εποπτεία και έλεγχος των ενεργειακών αγορών δεν εξαγγέλλεται σήμερα, φυσικά. Αλλά επιβεβαιώνεται, υπογραμμίζεται και τονίζεται εμφατικά. Προς όλες τις κατευθύνσεις.
Είμαστε σε εγρήγορση για ενδεχόμενες εμπορικές συμπεριφορές που, εκμεταλλευόμενες ίσως τη δυσμενή διεθνή συγκυρία, μπουν σε πειρασμό να αντλήσουν οφέλη εκτός του κανονιστικού πλαισίου από την Ελληνική Αγορά Ηλεκτρισμού σε βάρος των Ελλήνων Καταναλωτών.
Τέτοιες συμπεριφορές, διαβεβαιώνω προς όλες τις κατευθύνσεις, εφόσον εκδηλωθούν, θα εντοπιστούν άμεσα και θα κατασταλούν δραστικά.
Ήδη η αρμόδια Ρυθμιστική Αρχή (ΡΑΑΕΥ) που είναι επιφορτισμένη με την εποπτεία της εγχώριας αγοράς αξιολογεί καθημερινά το επίπεδο ανταγωνισμού μεταξύ των συμμετεχόντων, ώρα – ώρα και σε επίπεδο κάθε προσφοράς έγχυσης. Η ΡΑΑΕΥ έχει τα εργαλεία να εντοπίσει και να επέμβει σε περίπτωση που διαπιστώσει τυχόν καταχρηστικές πρακτικές. Και το Υπουργείο θα της παρέχει κάθε στήριξη και αρωγή στο έργο της αυτό” τόνισε.
Οι χαμένοι
Πάντως, με βάση τα δεδομένα, η επιβάρυνση του φόρου θα πάει στην παραγωγή ρεύματος από φυσικό αέριο ενώ όσοι έχουν άλλες τεχνολογίες εξαιρούνται. Κάτι που ευνοεί τη ΔΕΗ με μεγάλα μερίδια σε λιγνίτες, υδροηλεκτρικά. Βέβαια, με την ύπαρξη επιδοτήσεων περνά ένα “μπόνους” στην αγορά προμήθειας, όπως συνέβαινε στα χρόνια της κρίσης, οπότε το κράτος “πλήρωνε” από το ειδικό κουμπαρά του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, για να “κουρέψει” τις ακριβές τιμές. Έτσι, οι προμηθευτές ενέργειας έχουν το ‘κεφάλι του ήσυχο” καθώς μπορούν ακόμη και με αυξημένες τιμές και με την ύπαρξη επιδοτήσεων να διασφαλίζουν κέρδη.
Οι τιμές
Να σημειωθεί ότι, όπως ανέφερε, λίγο αργότερα, το μεσημέρι της Τετάρτης, σε ραδιοφωνική του συνέντευξη στο Real Fm, ο Θεόδωρος Σκυλακάκης στόχος είναι με τις παρεμβάσεις και τις συνολικές εξελίξεις στην αγορά να διαμορφωθεί μια “κοινωνικά αποδεκτή τιμή”. Νωρίτερα είχε περιγράψει περίπου την κατάσταση στο μετωπο των τιμών, για το πρώτο εξάμηνο, δίνοντας τον τόνο για το πιθανό “ύψος” των αναχωμάτων.
“Στον Ιανουάριο η τιμή ήταν περίπου 14 λεπτά/κιλοβατώρα. Στη συνέχεια είχαμε πτώση στις τιμές μέχρι και τα 11 λεπτά στα πράσινα και τον Ιούλιο πήγαμε όπως τον Ιανουάριο. Η μεσοσταθμική τιμή επταμήνου ήταν στα 13 λεπτά, σημαντικά κάτω από την περίοδο που νομοθετήσαμε τη νέα δομή αγοράς” ανέφερε ο υπουργός.
Παράλληλα όπως ανέφερε ο κ. Σκυλακάκης, οι τιμές των futures για τον Αύγουστο, δηλαδή οι εκτιμήσεις της αγοράς για μελλοντικές τιμές, δείχνουν αποκλιμάκωση των τιμών χονδρικής για την Ελλάδα, ενώ υπενθύμισε ότι η πτώση των τιμών της λιανικής είναι συνάρτηση του είδους του τιμολογίου. Είναι άμεση στα κίτρινα, με υστέρηση ενός τουλάχιστον μήνα στα πράσινα, ενώ τα μπλε δεν επηρεάζονται στη διάρκεια των σχετικών συμβάσεων.
Τα μέτρα
Στο φόντο αυτό, στα έκτακτα μέτρα που λαμβάνονται, συμπεριλαμβάνονται τα εξής:
Πρώτον, νομοθετείται άμεσα έκτακτη ειδική εισφορά ανά θερμική μεγαβατώρα υπέρ του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης στις εταιρείες ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο φυσικό αέριο.
Η διάρκεια του μέτρου θα είναι τουλάχιστον δίμηνη, ενώ για την πρώτη εφαρμογή ως μήνας αναφοράς ορίζεται ο Ιούλιος του 2024.
Η έκτακτη εισφορά θα υπολογίζεται επί της ποσότητας φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται από κάθε υπόχρεο παραγωγό για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Το ακριβές ποσό της ειδικής εισφοράς ανά θερμική μεγαβατώρα, θα προσδιορισθεί τις επόμενες ημέρες παράλληλα με τη νομοθέτησή της. Η ειδική εισφορά που αναλογεί σε κάθε Μονάδα Ηλεκτροπαραγωγής θα υπολογίζεται από τον Διαχειριστή του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου Ανώνυμη Εταιρεία (Δ.Ε.Σ.Φ.Α. Α.Ε.).
Πρωταρχικός σκοπός θέσπισης της ειδικής εισφοράς είναι η προσωρινή υποστήριξη των καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας, στο πλαίσιο αντιμετώπισης του έκτακτου υψηλού ενεργειακού κόστους.
Δεύτερον, μέσω του ποσού που θα συγκεντρωθεί από την ειδική εισφορά στους ηλεκτροπαραγωγούς υπέρ του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, θα επιδοτηθούν για τον Αύγουστο οι καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίοι είναι συμβεβλημένοι σε κυμαινόμενα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας (πράσινα και κίτρινα τιμολόγια και όχι μπλε) και πλήττονται από την επερχόμενη απότομη άνοδο των τιμολογίων του επόμενου μήνα.
Το όριο κατανάλωσης της επιδότησης για τους οικιακούς καταναλωτές θα είναι οι 500 κιλοβατώρες (kWh) το μήνα, ενώ ειδική πρόνοια θα υπάρχει για τους δικαιούχους Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου.
Οι ανακοινώσεις για την ακριβή περίμετρο των δικαιούχων και το τελικό ποσό της επιδότησης σε ευρώ/MWh, θα γίνουν αμέσως μετά την ανακοίνωση των τελικών τιμών του ειδικού τιμολογίου (πράσινου) τις πρώτες ημέρες του Αυγούστου.
Τρίτον, θα υπάρξει από ελληνικής πλευράς ένα είδος μηχανισμού παρέμβασης σε περίπτωση στρέβλωσης της αγοράς και δυσλειτουργίας, που έχει ενδημικά χαρακτηριστικά. Όταν, δηλαδή, κάποια χαρακτηριστικά παρουσιάζονται κατά διαστήματα, διότι υπάρχει μόνιμη στρέβλωση της αγοράς (χαρακτηριστικό παράδειγμα η παρούσα αύξηση των τιμών) για την οποία δεν υπάρχει επαρκής αντίδραση από την ευρωπαϊκή πλευρά. Πρόκειται, στην ουσία, για το μηχανισμό που είχε αξιοποιηθεί κατά το παρελθόν. Θα υπάρξει αίτημα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ώστε η Ελλάδα να ενεργοποιήσει τη δυνατότητα αυτής της πρόνοιας.
Όπως, δε, αναφέρθηκε, η κυβέρνηση αποφάσισε τα παραπάνω έκτακτα μέτρα, λαμβάνοντας υπόψη τα εξής δεδομένα:
-Ο μηχανισμός που αφορά σε πλαφόν στις μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας έχει λήξει (30 Ιουνίου 2024).
-Η καινούρια ευρωπαϊκή Οδηγία προβλέπει όρους για έκτακτο μηχανισμό, που δεν εκπληρώνονται, παρά μόνο μετά από τρεις μήνες και διαπίστωση περιφερειακής ή κεντρικής, ενεργειακής κρίσης.
-Για τη στρέβλωση της λειτουργίας της Ευρωπαϊκής αγοράς, δεν ευθύνεται η Ελλάδα, καθώς οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας δεν καθορίζονται από τη χώρα μας.
Οι επιχειρήσεις “εκτός”
Βέβαια, τα μέτρα δεν αφορούν τις επιχειρήσεις, που πρέπει να αναζητήσουν πιο φθηνό ρεύμα με εναλλαγές τιμολογίων και παρόχων. Βέβαια, όπως είπε ο υπουργός Περιβάλλοντος κι Ενέργειας κ. Θ, Σκυλακάκης, κατά την παρουσίαση των μέτρων, θα έχουν κι ένα ‘μπόνους” που αφορά τη μη απαίτηση των επιστροφών για χρεώσεις για την ενίσχυση του Ειδικού Λογαριασμού για τις ΑΠΕ (ΕΛΠΑΠΕ), που ανέρχεται σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Να σημειωθεί ότι το όλο ζήτημα αφορά την ανάγκη για άμεση επιστροφή του μειωμένου ΕΤΜΕΑΡ, από επιχειρήσεις που έλαβαν την επιδότηση χωρίς να την δικαιούνται.
Παθογένειες
Τα μέτρα αυτά, όμως, έρχονται ως “δράσεις “πυρόσβεσης”. Ενδεικτική είναι η αναφορά που έκανε ο πρόεδρος της Ενωσης των Ενεργοβόρων βιομηχανιών (ΕΒΙΚΕΝ), Αντώνης Κοντολέων, με αφορμή την εκτόξευση των τιμών στις ώρες αιχμής στη χονδρεμπορική αγορά συστήνοντας αυτοσυγκράτηση στους παραγωγούς στις προσφορές τους. Όπως τονίζει, είναι προφανές ότι οι τιμές δεν διαμορφώνονται από μόνες τους, αλλά και από τις προσφορές τους, ενώ συμπληρώνει: “Και μια ερώτηση, οι τέσσερις λιγνιτικές μονάδες που δεν επιλέγονται για να λειτουργήσουν παρότι δείχνουν διαθέσιμες, τι προσφορές κάνουν και δεν επιλέγονται από τον αλγόριθμο επίλυσης της αγοράς;
Εάν λειτουργούσαν συνεχώς 24 ώρες δεν θα μείωναν την απαίτηση για αυξημένη παραγωγή των μονάδων φ.α που φθάνει στο μέγιστο των προσφορών τους;”
Πάντως, λίγες ώρες μετα τις ανακοινώσεις των μέτρων, την Πέμπτη, αλλά και μετά τη μεγαλύτερη ενεργοποίηση των λιγνιτικών μονάδων και παρά το αρνητικό περιβάλλον στη ΝΑ Ευρώπη οι τιμές χονδρικής αποκλιμακώθηκαν. ‘Ετσι στο επίπεδο περίπου του κόστους παραγωγής των λιγνιτών, στα 153,95 ευρώ/MWh διαμορφώθηκε η Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς (ΤΕΑ) της Αγοράς Επόμενης Ημέρας για τις 18/07/2024.
Κι αυτό την ώρα που στη Βουλγαρία, η μέση τιμή για σήμερα έφτασε στα 238,78 ευρώ/MWh (+5,2%), δηλαδή κατά 84,83 ευρώ υψηλότερα από την αντίστοιχη τιμή στην ελληνική αγορά, όταν τις προηγούμενες μέρες οι τιμές ήταν πλήρως εναρμονισμένες καθώς, όπως αναφέρθηκε και στη χθεσινή συνέντευξη με τη γειτονική χώρα υπάρχει σύζευξη. Στην Αλβανία η μέση τιμή πήγε στα 231,07 ευρώ/MWh (+ 43,8%) , στην Ουγγαρία στα 236,91 ευρώ/MWh (+3%) και στη Ρουμανία στα 244,74 ευρώ/MWh (+3,5%). Στις χώρες πάντως της Δυτικής Ευρώπης οι τιμές κινούνται σε άλλη ταχύτητα και παραμένουν κάτω από τα 100 ευρώ/MWh.
