Ατολμία και έλλειμμα πολιτικής βούλησης, λαϊκισμός, τοπικά μικροσυμφέροντα, αδυναμία σωστής ενημέρωσης των πολιτών και των τοπικών κοινωνιών, αλλά και κακές πρακτικές από πλευράς πολιτείας στη διαμόρφωση σωστού και αποτελεσματικού πλαισίου για τους διαγωνισμούς, έχει φέρει τη χώρα μας σε θέση ουραγού στην εφαρμογή σωστών πρακτικών στη διαχείριση αστικών αποβλήτων.
Σε μια συγκυρία γενικευμένης παράκρουσης για την πράσινη ανάπτυξη και τις βιώσιμες πρακτικές διαχείρισης όλων των πλουτοπαραγωγικών πηγών της φύσης αλλά και των ανθρώπινων αποβλήτων, η Ελλάδα παραμένει ουραγός στη διαχείριση απορριμμάτων, συνεχίζοντας να πληρώνει δεκάδες εκατ. πρόστιμα στην Ε.Ε., λόγω του ότι διατηρεί κάκιστες πρακτικές ταφής και εναπόθεσης στη φύση εκατομμυρίων τόνων αστικών αποβλήτων.
Η κατάσταση τείνει να αλλάξει τα τελευταία χρόνια, με τις προκηρύξεις σημαντικών διαγωνισμών ΣΔΙΤ (Συμπράξεις Δημόσιου & Ιδιωτικού Τομέα), με την Περιφέρεια Πελοποννήσου να δείχνει το δρόμο, καθώς από ουραγός στη διαχείριση απορριμμάτων, γίνεται πλέον εθνικός πρωταθλητής, διαθέτοντας τις τρεις πιο σύγχρονες μονάδες διαχείρισης αποβλήτων της Ελλάδας και μεταξύ των πλέον σύγχρονων της Ευρώπης.
Την περασμένη Τετάρτη έγινε η επίσημη τελετή έναρξης των εργασιών της μεγαλύτερης εκ των τριών Μονάδων Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) της Πελοποννήσου που κατασκεύασε – μέσω ΣΔΙΤ – η Τέρνα Ενεργειακή, παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.
Η ΜΕΑ στο Παλαιοχούνη Αρκαδίας, διαχειρίζεται με επιτυχία περισσότερο από το 50% των παραγομένων αστικών στερεών αποβλήτων της Περιφέρειας Πελοποννήσου, ενώ το υπόλοιπο 50% υπόκειται σε επεξεργασία σήμερα στις Μεταβατικές Μονάδες της Μεσσηνίας και της Λακωνίας, οι οποίες αναμένεται εντός του 2024 να έχουν τεθεί σε πλήρη λειτουργία και αυτές.
Πρόκειται για συνολική επένδυση (και για τις τρεις μονάδες) ύψους 167 εκατ. ευρώ, με τα 65 εκατ. ευρώ επιδότηση ΕΣΠΑ, τα υπόλοιπα με τραπεζικό δανεισμό και ίδια κεφάλαια της εισηγμένης. Έτσι, η Περιφέρεια Πελοποννήσου εισέρχεται στην εποχή της κυκλικής οικονομίας ανακτώντας και αξιοποιώντας άνω του 80% των βιοαποδομήσιμων υλικών, ανακτώντας ποιοτικά ανακυκλώσιμα υλικά και εκτρέποντας από την ταφή τουλάχιστον 50.000 τόνους υγρών αποβλήτων. Επιπλέον, παράγεται πράσινη ενέργεια για την εξυπηρέτηση των αναγκών 6.000 νοικοκυριών, αποφεύγοντας παράλληλα την έκλυση 24.000 τόνων διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, ενώ εξυπηρετούνται συνολικά 26 δήμοι.
Κατά τη διάρκεια της διετούς κατασκευής της απασχολήθηκαν 800 εργαζόμενοι, ενώ πλέον απασχολεί 200 μόνιμους στη λειτουργία της. Όπως τόνισε ο επικεφαλής του ομίλου ΓΕΚ Τέρνα Γιώργος Περιστέρης, «πρόκειται για την πιο σύγχρονη και ολοκληρωμένη μονάδα διαχείρισης απορριμμάτων στην Ελλάδα και από τις πιο σύγχρονες στην Ευρώπη, ενώ ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Τέρνα Ενεργειακή Γιώργος Αγραφιώτης, σημείωσε πως από τους πρώτους μήνες λειτουργίας της, έχει ξεπεράσει όλους τους στόχους που έχουν τεθεί και με το παραπάνω, ενώ ήδη εξάγει απόβλητα στο εξωτερικό, σε χώρες όπως Πορτογαλία και Γερμανία, έχοντας τα πρώτα έσοδα.
Όπως επισήμανε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης χθες στην Αρκαδία, «αυτή η μονάδα δεν απαλλάσσει απλά την Περιφέρεια από τον βραχνά της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης, ταυτόχρονα ανακουφίζει και φορολογούμενους από βάρη εκατομμυρίων ευρώ, που συνεπάγονταν τα συνεχή πρόστιμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη χώρα μας.
Ταυτόχρονα, θα προσφέρει καθαρή, φθηνή ενέργεια, δημιουργώντας και νέες αγορές ταυτόχρονα για ανακυκλώσιμα υλικά, για δευτερογενές καύσιμο. Η υλοποίηση του ολοκληρωμένου σχεδιασμού για τη διαχείριση των απορριμμάτων στην Πελοπόννησο θέτει τέλος σε ένα χρόνιο πρόβλημα για την περιοχή, η οποία το 2019 διέθετε μόλις έναν νόμιμο ΧΥΤΑ ενώ παράλληλα υπήρχαν δεκάδες χώροι ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων.
Με τα νέα δεδομένα, εκτιμάται πως η Πελοπόννησος θα είναι μία από τις πρώτες Περιφέρειες που θα πετύχουν τον στόχο του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων για μείωση του ποσοστού ταφής κάτω από το 10% έως το 2030.
Όπως θύμισε ο πρωθυπουργός, το 2019 η Ελλάδα διέθετε μόνο τρεις εν λειτουργία μονάδες και άλλες πέντε υπό κατασκευή, ενώ σήμερα οι λειτουργικές υποδομές έχουν ανέλθει σε έντεκα, ενώ άλλες 16 βρίσκονται σε φάση κατασκευής. Εντός του 2024 αναμένεται να έχουν συμβασιοποιηθεί άλλες δέκα μονάδες και να έχουν δημοπρατηθεί όλες οι υπόλοιπες που προβλέπονται.
Για την περίοδο 2021-2027 έχει εξασφαλιστεί χρηματοδότηση για τις μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων της τάξης των 600 εκατ. ευρώ. Το γεγονός αυτό συμβάλλει ουσιαστικά στην ολοκλήρωση του δικτύου σύγχρονων μονάδων για τα απορρίμματα σε ολόκληρη την Ελλάδα. Στόχος είναι έως το 2027 – 2028 να έχουν ολοκληρωθεί οι μονάδες διαχείρισης αποβλήτων σε όλη τη χώρα.
