Τους τελευταίους μήνες, το όνομα της οικογένειας Ντασό (Dassault), συζητείτο συχνά στην Ελλάδα. Ο γαλλικός κολοσσός της αεροναυπηγικής, ήταν αυτός που, για μια ακόμα φορά, άλλαζε τις ισορροπίες στην ανατολική Μεσόγειο, με το super deal πώλησης στη χώρα μας μιας μοίρας των μαχητικών επόμενης γενιάς Rafale, ως “διαδόχους” των θρυλικών Mirage. Σήμερα, που ο πλανήτης έχει συγκλονιστεί από τον θάνατο του Ολιβιέ Ντασό, θα θεωρούσε κανείς πως η σύνδεσή τους με τη χώρα μας, αφορούσε μόνο τα μαχητικά και τα deals. Στην πραγματικότητα όμως, οι Ντασό έχουν ρίζες που “κρατάνε” από την Ελλάδα. Και, τίνι τρόπω, χάθηκε ένας “δικός μας” άνθρωπος…
Βουλευτής, αξιωματικός των γαλλικών Ενόπλων Δυνάμεων, πιλότος, μηχανικός (απόφοιτος της Ecole de L’Air), φωτογράφος με αρκετές εκθέσεις τέχνης στο “ενεργητικό” του, ο Ολιβιέ Ντασό, που έχασε τη ζωή του το απόγευμα της Κυριακής κατά την συντριβή του ελικοπτέρου του κοντά στη Ντοβίλ, στη βορειοδυτική Γαλλία, ήταν μια πολυσχιδής προσωπικότητα. Δεν ήταν απλά ένας από τους κληρονόμους του ομίλου Dassault Aviation που κατασκευάζει τα αεροσκάφη Falcon, Mirage και Rafale και συνιδιοκτήτης της γαλλικής καθημερινής εφημερίδας Le Figaro.
Στα 69 του χρόνια, το ένα από τα 4 παιδιά του Σερζ Ντασό (που κληρονόμησαν τον πατέρα τους το 2018), ήταν πρόεδρος στρατηγικής και ανάπτυξης της Dassault Groupe και συνέχιζε την αυτοκρατορία που ξεκίνησε κατά τον Ά Παγκόσμιο Πόλεμο, από τον παππού του, Μαρσέλ, ως κατασκευάστρια προπελών για αεροσκάφη. Επιστρέφοντας στα βάθη του χρόνου, προκύπτει η βαθιά σχέση της οικογένειας με την Ελλάδα.
Rewind στο 1809: Τότε, οι Λάζαρο Αλλατίνι και η Άννα Μορπούργκο φέρνουν στον κόσμο τον Μωυσή Αλλατίνι. Είναι ο άνθρωπος, η προτομή του οποίου κοσμεί τους κήπους της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Η προτομή, είχε προσφερθεί στην Περιφέρεια από την οικογένεια Ντασό, το 2012, για να επιστρέψει ο πρόγονός τους, στην πόλη που γεννήθηκε. “Η Θεσσαλονίκη είναι οι ρίζες μας”, έλεγε τότε ο Λοράν Ντασό (αδελφός του Ολιβιέ που έχασε τη ζωή του στο αεροπορικό δυστύχημα), φωτογραφιζόμενος δίπλα από την προτομή του προγόνου της οικογενείας, στη βίλα Αλαττίνι.
Ο πατέρας του, Λάζαρο Αλλατίνη, το παλαιότερο γνωστό μέλος της οικογένειας, είχε φτάσει στην πόλη από το Λιβόρνο της Ιταλίας στα τέλη του 18ου αιώνα και ανέπτυξε σημαντική επιχειρηματική δραστηριότητα. Βάσει όσων αναφέρονται στον δεύτερο τόμο της “Ιστορίας της επιχειρηματικότητας στη Θεσσαλονίκη” των Χαράλαμπου Παπαστάθη και Ευάγγελου Χεκίμογλου, “ο πρωτότοκος γιος του Λαζάρου, Μωυσής Αλλατίνη, υπήρξε κορυφαία προσωπικότητα της Θεσσαλονίκης του 19ου αιώνα. Σπούδασε ιατρική στη Φλωρεντία και την Πίζα και άσκησε το ιατρικό επάγγελμα στην Ιταλία. Λέγεται ότι επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη μετά τον θάνατο του πατέρα του” το 1834, για να αναλάβει την οικογενειακή επιχείρηση, την οποία επέκτεινε πολλαπλώς.
Οι συνθήκες για την άνθηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας της οικογένειας είχαν ήδη διαμορφωθεί από τον γάμο των γονιών του Μωυσή καθώς, όπως επισημαίνει το βιβλίο, “με τον γάμο αυτό ξεκίνησε μια επιχειρηματική δυναστεία, η οποία δυναμώθηκε στη συνέχεια με επιγαμίες” μεταξύ των οικογενειών Αλλατίνη και Μορπούγκο αλλά και με άλλες σημαντικές εβραϊκές οικογένειες της Θεσσαλονίκης, όπως ήταν οι Φερναντέζ και Μισραχή.
Η έκδοση του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης με τίτλο “Οι αθάνατοι Αλλατίνη, πρόγονοι και συγγενείς της Νοεμί Αλλατίνη- Μπλοχ” (The Immortal Allatini, Ancestors and relatives of Noemie Allatini-Bloch) από τους Ευάγγελο Χεκίμογλου, Π. Χαγκουέλ και Αλ. Γρηγορίου, αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι ο Μωυσής Αλλατίνη, μαζί με τους αδελφούς του, Ντάριο και Σολομόν, συμμετείχαν στη δημιουργία των αλευρόμυλων Αλλατίνη στη Θεσσαλονίκη το 1857.
Το 1878 δημιούργησαν ένα εργοστάσιο μεταξιού στην Πυλαία, οι χώροι του οποίου διατέθηκαν για τη φιλοξενία των αρρώστων από τύφο, όταν η ασθένεια “χτύπησε” την πόλη, προκειμένου να μην εξαπλωθεί στον τοπικό πληθυσμό. Το 1882 οι αδελφοί Αλλατίνη επέκτειναν τις δραστηριότητές τους στην παραγωγή πλακιδίων και τούβλων, δημιουργώντας ένα εργοστάσιο του είδους. Την ίδια χρονιά κατασκεύασαν ένα εμπορικό κτίριο στο κέντρο της πόλης, το οποίο ήταν γνωστό ως “Αλλατίνη Χαν”. Το 1883 δημιουργήθηκε ένα οινοπνευματοποιείο το οποίο αργότερα μετατράπηκε σε ζυθοποιείο ενώ το 1888 η οικογενειακή επιχείρηση έγινε μέτοχος της Τράπεζας της Θεσσαλονίκης που ιδρύθηκε ως οθωμανική εταιρία.
Επιστροφή στον Μαρσέλ Ντασό και την ιστορία του: Η οικογένεια Αλλατίνι/Ντασό, είχε “μετακομίσει” στη Θεσσαλονίκη από το Λιβόρνο της Ιταλίας, στα τέλη του 18ου αιώνα. Ο Μαρσέλ ακολούθησε σπουδές ιατρικής στη Φλωρεντία και άσκησε το επάγγελμα του γιατρού στην Ιταλία. Μετά τον θάνατο του πατέρα του όμως επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη για να αναλάβει τις οικογενειακές επιχειρήσεις, χωρίς όμως να εγκαταλείψει την ιατρική, αλλά και το φιλανθρωπικό του έργο, παρέχοντας οικονομική στήριξη σε πολλά σχολεία. Δημιούργησε την τράπεζα Αλλατίνι, έναν νέο μεγάλο ατμοκίνητο μύλο, πολλά καπνεργοστάσια, σαπωνοποιεία, υφαντουργεία, μεταξουργεία, το ζυθοποιείο Όλυμπος και ένα πλινθοποιείο, δημιουργώντας πολλές θέσεις εργασίας. Πέθανε το 1882 και έξι χρόνια μετά τον θάνατό του, το 1888, κτίστηκε η βίλα Αλλατίνι, ο μεγαλοπρεπέστερος πύργος στην τότε συνοικία των Εξοχών, “στολίδι” της σημερινής συνοικίας Ντεπό.
Η ανιψιά του Μωυσή, Νοεμί, και ο γιος της, Μαρσέλ Ντασό, περνούσαν εκεί τα καλοκαίρια τους, μέχρι το 1909, όταν η οικογένεια εκτοπίστηκε από τη Θεσσαλονίκη, λόγω της ιταλικής της καταγωγής, λίγο πριν από το ξέσπασμα του ιταλοτουρκικού πολέμου. Η επιχειρηματική και όχι μόνο πορεία τριών γενιών της δυναστείας Αλλατίνι στη Θεσσαλονίκη τερματίστηκε βίαια.
Η Ναόμι Αλλατίνι και ο σύζυγός της, Αδόλφος Μπλοχ εγκαταστάθηκαν στο Παρίσι. Εκεί, το 1928 ο γιος τους Μαρσέλ ίδρυσε την αεροπορική εταιρία Μαρσέλ Μπλοχ. Στον Β Παγκόσμιο πόλεμο ο Μαρσέλ εκτοπίστηκε από τους κατακτητές Ναζί στο Μπούχενβαλντ, καθώς αρνήθηκε να τους αποκαλύψει την πρωτοποριακή για την εποχή αεροναυπηγική τεχνολογία που είχε αναπτύξει.
Το 1946 ήταν ένα έτος-καμπή, καθώς η οικογένεια Μπλοχ μετονομάστηκε σε Ντασό, χρησιμοποιώντας ένα παλιό ψευδώνυμο, και ασπάστηκε τον καθολικισμό. Η εταιρία μετονομάστηκε σε Dassault Aviation και τα επόμενα χρόνια πέρασε στα χέρια του Σερζ Ντασό, ο οποίος την ανέπτυξε περαιτέρω και τη μετέτρεψε σε έναν από τους ισχυρότερους ομίλους της αεροναυπηγικής σε παγκόσμιο επίπεδο. Επέκτεινε δε τις δραστηριότητές του σε άλλους κλάδους, φτάνοντας μέχρι και στην ιδιοκτησία της εφημερίδας Le Figaro. O Σερζ Ντασό πέθανε το 2018 και άφησε τη διοίκηση του ομίλου στους απογόνους του, μεταξύ αυτών και ο, πατέρας 3 παιδιών, Ολιβιέ Ντασό που έχασε τη ζωή του την Κυριακή 7 Μαρτίου από τη συντριβή του ελικοπτέρου του.
Γιώργος Καραγιάννης
