Τέσσερα μεγάλα λιμάνια της χώρας βρίσκονται καθ’ οδόν προς αξιοποίηση, εκμετάλλευση και ανάπτυξη, ορισμένα εκ των οποίων μέσω καινοτόμων χρηματοδοτικών μοντέλων. Κοινή συνισταμένη και για τα τέσσερα λιμάνια αποτελεί το γεγονός ότι αποκτούν πρόσβαση σε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση.
Πειραιάς, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο και Ηγουμενίτσα
Έγκριση σκοπιμότητας σε έξι προτάσεις λιμενικών έργων, προκειμένου να μπορέσουν να λάβουν ευρωπαϊκή χρηματοδότηση από τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» της Προγραμματικής Περιόδου 2021-2027 (Connecting Europe Facility CEF2) έλαβαν τα λιμάνια του Πειραιά, της Θεσσαλονίκης, του Ηρακλείου και της Ηγουμενίτσας. Για το λιμάνι του Πειραιά υπάρχουν τρεις προτάσεις. Η πρώτη αφορά την πρόσβαση σε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, για την υλοποίηση υποδομών ξηράς με στόχο την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας σε πλοία, που χρησιμοποιούν υβριδική τεχνολογία πρόωσης, αλλά και στην παροχή δυνατότητας ηλεκτρικής διασύνδεσης σε πέντε θέσεις της ακτοπλοΐας. Το δεύτερο αίτημα του Οργανισμού Λιμένα αφορά την πρόταση JUSTINTIMEPORTS που αφορά τον ψηφιακό μετασχηματισμό έγκαιρων αφίξεων πλοίων και την εναρμόνιση επικοινωνίας πλοίου-λιμένα κατά την άφιξη, με την υιοθέτηση επικυρωμένων επιχειρησιακών προτύπων από τον λιμενικό και ναυτιλιακό κλάδο. Η τελευταία πρόταση με τίτλο «Βιώσιμη πολυτροπική διαλειτουργικότητα για λιμένες και την εφοδιαστική αλυσίδα (SMILE)» αφορά την προώθηση κοινής χρήσης ψηφιακών δεδομένων στο λιμάνι του Πειραιά και συγκεκριμένα σε αλληλοεξαρτώμενα μέρη της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης έχει υποβάλει αίτημα χρηματοδότησης για την αναβάθμιση της λιμενικής υποδομής με αποκατάσταση των λειτουργικών βαθών αλλά και των υποδομών του Προβλήτα 6 με βελτιωτικές παρεμβάσεις. Το αίτημα έχει τίτλο «Βιώσιμη αναβάθμιση του Προβλήτα 6 του Λιμένα Θεσσαλονίκης & Βελτίωση.
Το λιμάνι του Ηρακλείου έχει υποβάλει σχέδιο για την αναβάθμιση του τερματικού σταθμού εμπορευματοκιβωτίων. Με το αίτημα να τιτλοφορείται ConTerUP ο Οργανισμός στοχεύει στην αναβάθμιση του Τερματικού Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων, βελτιστοποιώντας την διαλειτουργικότητα και παροχή υπηρεσιών προς τρίτους, μέσω δημιουργίας νέων λιμενικών υποδομών, όπως επίσης και της πρόβλεψης δυνατότητας ηλεκτροδότησης στην εξυπηρέτηση πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων με ρυθμιζόμενη θερμοκρασία ψύξης (reefer containers).
Τέλος στο λιμάνι της Ηγουμενίτσας με τον τίτλο «ALFION – INFRA» προχωρά η ανάπτυξη της υποδομής ενεργειακής αναβάθμισης μειώνοντας το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του λιμανιού και βελτιστοποιώντας την διαλειτουργικότητα και παροχή υπηρεσιών προς τρίτους, μέσω έργων ηλεκτρικής διασύνδεσης ξηράς-πλοίου κατά την παραμονή του πλοίου στο λιμάνι.
Έργα στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης
Το ΤΑΙΠΕΔ μπορεί να ενεργεί ως Αρχή Σχεδιασμού Λιμένων, ωστόσο τα έργα αναβάθμισης στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης που θα προχωρήσουν θα εξεταστούν πρώτα από τη διυπουργική επιτροπή στρατηγικών επενδύσεων προκειμένου να προχωρήσει άμεσα η διαδικασία. Ήδη, η Γενική Γραμματεία Λιμένων και Ναυτιλιακών Επενδύσεων έχει συντάξει το σχετικό σχέδιο που αφορά στην αποκατάσταση των λειτουργικών βαθών στο δίαυλο του λιμανιού έως 2,5 χιλιόμετρα, προκειμένου να μπορούν να εισέρχονται μεγάλα πολεμικά πλοία. Επίσης αναμένεται να υλοποιηθούν οδικά έργα στον εσωτερικό χώρο του λιμένα για τη διευκόλυνση μεταφοράς των φορτίων καθώς βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη ο διασυνδετήριος αυτοκινητόδρομος, που θα συνδέει το εμπορικό λιμάνι της Αλεξανδρούπολης με την Εγνατία Οδό, ένα έργο προϋπολογισμού 36 εκατ. ευρώ, που έχει ξεκινήσει από τον περασμένο Ιανουάριο και αναμένεται να ολοκληρωθεί το προσεχές διάστημα. Η Γενική Γραμματεία Λιμένων ολοκλήρωσε πρόσφατα τις απαλλοτριώσεις στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης μια διαδικασία που εκκρεμούσε τα τελευταία 20 χρόνια.
Το λιμάνι Ηρακλείου
Για πρώτη φορά επιλέγεται μία διαφορετική διαδικασία για την αξιοποίηση του λιμένα Ηρακλείου, ενώ την ίδια ώρα υπάρχει μεγάλη αισιοδοξία ότι το τίμημα για το διαγωνισμό που τρέχει ήδη το ΤΑΙΠΕΔ για την αξιοποίηση του λιμένα θα είναι αρκετά υψηλό. Από το ΤΑΙΠΕΔ έχουν επιλεγεί 8 επενδυτικά σχήματα για την απόκτηση του 67% του λιμένα τα οποία έλαβαν τα τεύχη της Β’ φάσης του διαγωνισμού (υποβολή Δεσμευτικών Προσφορών) και απέκτησαν πρόσβαση στην εικονική αίθουσα τεκμηρίωσης (Virtual Data Room), όπου έχουν αναρτηθεί στοιχεία και λοιπές πληροφορίες σχετικά με τον Οργανισμό Λιμένος Ηρακλείου.
Στον Οργανισμό Λιμένος Ηρακλείου έχει παραχωρηθεί από το Ελληνικό Δημόσιο το δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης και λειτουργίας των γηπέδων, κτιρίων και εγκαταστάσεων της χερσαίας λιμενικής ζώνης του λιμένος Ηρακλείου. Το κεντρικό λιμάνι του Ηρακλείου στο οποίο βρίσκεται ο σταθμός κρουαζιέρας και ακτοπλοΐας αλλά και η διαχείριση των φορτίων θα παραχωρηθεί προς αξιοποίηση στον ιδιώτη επενδυτή που θα επιλεγεί, ενώ η χερσαία ζώνη του ΟΛΗ, που περιλαμβάνει το Ενετικό Κάστρο, τα λινοπεράματα όπου βρίσκονται οι εγκαταστάσεις πετρελαιοειδών και το εργοστάσιο της ΔΕΗ αλλά και τα τρία αλιευτικά καταφύγια στο νότο θα περιέλθουν σε έναν νέο οργανισμό λιμένων, που θα περιέχεται στη σύμβαση παραχώρησης – η οποία θα υπογραφεί την ίδια ημέρα – προς τον ιδιώτη επενδυτή. Αυτό είναι κάτι που γίνεται για πρώτη φορά σε λιμάνι. Στο λιμάνι της Ηγουμενίτσας η χερσαία ζώνη του λιμένα, που δεν δόθηκε στον προεπιλεγέντα επενδυτή, θα αποχαρακτηριστεί μέσω της κτηματικής υπηρεσίας του δημοσίου θα αποδοθεί στο δήμο.
