Πλησιάζουν είκοσι χρόνια από την πρώτη πτήση με υδροπλάνο στη χώρα και η εμπορική δραστηριότητα του κλάδου παραμένει μηδενική. Αρχικώς ήταν το νομοθετικό πλαίσιο που δεν υπήρχε, στη συνέχεια η πολιτική αστάθεια στη χώρα που δεν προσέλκυε επενδυτικό ενδιαφέρον, εν συνεχεία η οικονομική αβεβαιότητα που δεν επέτρεπε μεγάλα επιχειρηματικά ανοίγματα και τώρα οι καθυστερήσεις στην αδειοδότηση των υδατοδρομίων. Πλέον ο τουριστικός κλάδος αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο έναρξης εμπορικών πτήσεων με υδροπλάνα σαν ανέκδοτο, καθώς κάθε καλοκαίρι σηματοδοτεί μια νέα αναβολή. Ετσι και φέτος, παρά το γεγονός ότι η διαδικασία αδειοδότησης των υδατοδρομίων τόσο σε Ιόνιο όσο και σε Αιγαίο δεν εμφανίζει σημαντικές καθυστερήσεις σύμφωνα με τα λεγόμενα τόσο της κυβέρνησης όσο και των εμπλεκομένων στον κλάδο επιχειρηματιών, οι ελληνικές θάλασσες δεν φαίνεται ότι θα υποδεχθούν ούτε το καλοκαίρι του 2022 πτήσεις με τα αμφίβια αυτά αεροσκάφη.
Από το 2004 οπότε και εκτελέστηκαν οι πρώτες πτήσεις με υδροπλάνα στο Ιόνιο, χωρίς ωστόσο να υπάρχει το απαιτούμενο θεσμικό πλαίσιο μέχρι και σήμερα οι αναβολές στην εκτέλεση τακτικών πτήσεων αποτελούν τον πιο πιστό επιβάτη στο ταξίδι προς τη δημιουργία δικτύου υδατοδρομίων. Στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα επαρκές δίκτυο υδατοδρομίων το οποίο θα εξυπηρετεί τη σύνδεση νησιών μεταξύ τους και με την ηπειρωτική χώρα.
Οι δύο εταιρείες που επιχειρούν να προχωρήσουν στην εκτέλεση πτήσεων με υδροπλάνα βρίσκονται κάθε χρόνο αντιμέτωπες με νέες αναβολές. Οι δύο εταιρείες που επιχειρούν να δραστηριοποιηθούν στον χώρο είναι η «Hellenic Seaplanes» και η «Ελληνικά Υδατοδρόμια». Η πρώτη ασχολείται κυρίως με το δίκτυο του Ιονίου και η δεύτερη με το Αιγαίο.
Παρά το γεγονός ότι πρόκειται για αγορά, η οποία θα είναι ιδιαίτερα προσοδοφόρα στην Ελλάδα, καθώς η μορφολογία της χώρας στρώνει το κατάλληλο έδαφος για αυξημένη ζήτηση υπηρεσιών των υδροπλάνων, οι όποιες προσπάθειες έχουν σκοντάψει μέχρι σήμερα στο χλιαρό επενδυτικό ενδιαφέρον, στις καθυστερήσεις στη διαμόρφωση του νομικού πλαισίου, στην πανδημία και τώρα στις αδειοδοτήσεις των υδατοδρομίων οι οποίες για αδιευκρίνιστους λόγους φαίνεται ότι δεν κινούνται με τους απαιτούμενους ρυθμούς.
Οι προϋποθέσεις βιωσιμότητας
Κύκλοι της αγοράς εξηγούν ότι κάθε υδροπλάνο, προκειμένου να παράγει οικονομικά βιώσιμο έργο, προϋποθέτει μια δραστηριότητα 1.500 ωρών σε ετήσια βάση, δηλαδή 35 ώρες πτήσεις εβδομαδιαίως. Δεδομένης της σχετικά μικρής χωρητικότητας (19 επιβάτες/πτήση κατά μέσο όρο, ανάλογα με το αεροσκάφος), τα δρομολόγια που πρέπει να επιλεγούν πρέπει να έχουν υψηλή μέση πληρότητα ανά πτήση, άνω του 70%, με ναύλους που θα προσεγγίζουν περισσότερο τα αεροπορικά τιμολόγια και όχι τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια, εξηγούν στελέχη της αγοράς. Ωστόσο αποτελεί ένα προϊόν, το οποίο θα πρέπει να είναι και εμπορικά ανταγωνιστικό προκειμένου να προσελκύσει επιβάτες.
Το κόστος για τη δημιουργία των υποδομών και την αδειοδότηση υδατοδρομίου κυμαίνεται μεταξύ 80.000 και 100.000 ευρώ. Ενα καινούριο υδροπλάνο πωλείται έναντι 5 εκατ. ευρώ περίπου, ενώ ένα μεταχειρισμένο έναντι 1 έως 1,5 εκατ. ευρώ. Ένα υδροπλάνο χωρητικότητας 19 επιβατών, αναπτύσσει ταχύτητα έως 250χλμ./ώρα (160 κόμβους).
Σήμερα τα μοναδικά αδειοδοτημένα υδατοδρόμια είναι αυτά της Κέρκυρας, των Παξών και της Πάτρας. Μόλις τρία υδατοδρόμια δεν επαρκούν για να αντέξουν το επιχειρηματικό εγχείρημα της έναρξης τακτικών δρομολογίων.
Η φετινή χρονιά βρήκε τους ενδιαφερόμενους με μια αρνητική εξέλιξη, καθώς το Ελεγκτικό Συνέδριο ακύρωσε τη σύμβαση του προωθούσε η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, σε συνεργασία με το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων και την ΔΕΠΑΝ (Δίκτυο Ελληνικών Πόλεων για την Ανάπτυξη) για την κατασκευή 5 υδατοδρομίων, με κόστος 3 εκατ. ευρώ. Το ΣΤ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου (απόφαση 571/2021) ακύρωσε την προγραμματική σύμβαση της Περιφέρειας, καθώς διαπίστωσε σημεία «καταστρατήγησης των διατάξεων».
Από την πλευρά τους, στελέχη της αγοράς των υδροπλάνων σχολιάζουν ότι «για να καταστεί βιώσιμο ένα δίκτυο υδατοδρομίων χρειάζονται τουλάχιστον 5 υδατοδρόμια», υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι «υπάρχει απτό επενδυτικό ενδιαφέρον για τα υδροπλάνα στην Ελλάδα» σε αντίθεση με παλαιότερα.
Την ίδια στιγμή με πρόσφατη τροπολογία του υπουργείου Υποδομών επιταχύνεται πλέον η αδειοδότηση των υδατοδρομίων. Συγκεκριμένα, τα υδατοδρόμια υπάγονται από την κατηγορία Α στην κατηγορία Β, όπου πλέον απαιτείται Πρότυπη Περιβαλλοντική Δέσμευση (ΠΠΔ), η οποία εκδίδεται σε 20 – 30 μέρες.
Χαρά Αυγερινού
