Οι χώρες της ΕΕ κατέληξαν σε συμφωνία επί της πρότασης της Επιτροπής για επένδυση 1,077 δισ. ευρώ σε 5 διασυνοριακά έργα υποδομών στο πλαίσιο του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΜΣΕ) για τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας. Ο ΜΣΕ θα παράσχει χρηματοδοτική στήριξη σε τέσσερα έργα κατασκευής και μία μελέτη. Το μεγαλύτερο ποσό χρηματοδότησης θα διατεθεί στο έργο «EuroAsia Interconnector» (657 εκατ. ευρώ) για τη στήριξη της πρώτης διασύνδεσης ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ της Κύπρου και του ευρωπαϊκού δικτύου.
Η Επίτροπος Ενέργειας κ. Κάντρι Σίμσον δήλωσε σχετικά: «Οι τελευταίοι μήνες μας υπενθύμισαν για άλλη μια φορά πόσο ζωτικής σημασίας είναι η ενοποίηση της ενεργειακής αγοράς της ΕΕ για τη διασφάλιση οικονομικά προσιτής ενέργειας και ασφάλειας του εφοδιασμού, καθώς και για τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας. Ενώ την τελευταία δεκαετία έχουμε σημειώσει αξιοσημείωτη πρόοδο όσον αφορά την καλύτερη σύνδεση της αγοράς μας, μπορούμε και πρέπει να κάνουμε περισσότερα. Θέλω να δώσω ιδιαίτερη έμφαση στο έργο “EuroAsia Interconnector”, το οποίο θα θέσει τέλος στην ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου και θα τη συνδέσει με την υπόλοιπη Ευρώπη.»
Τα ενοποιημένα δίκτυα ενεργειακών υποδομών είναι απαραίτητα για την ενεργειακή μετάβαση, καθώς διευκολύνουν την ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ενισχύουν την ασφάλεια του εφοδιασμού και συμβάλλουν στον έλεγχο των τιμών της ενέργειας. Ως εκ τούτου, η διάθεση των κονδυλίων του ΜΣΕ στηρίζει την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Η σημερινή συμφωνία χορηγεί χρηματοδοτική ενίσχυση για την κατασκευή τριών έργων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και ενός έργου για την αποθήκευση φυσικού αερίου, καθώς και για την υποστήριξη μιας μελέτης σχετικά με τη μεταφορά CO2:
EuroAsia Interconnector (657 εκατ. ευρώ)
Το εν λόγω έργο ηλεκτρικής ενέργειας διασυνδέει τα δίκτυα μεταφοράς της Κύπρου και της Ελλάδας, επιτρέποντας την αμφίδρομη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας και τερματίζοντας την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου. Τα 898 χιλιόμετρα υποθαλάσσιων καλωδίων και το μέγιστο βάθος θάλασσας των 3.000 μέτρων θα αποτελέσουν νέα παγκόσμια ρεκόρ για ένα τέτοιου είδους έργο. Η επένδυση αυτή αποτελεί συνέχεια της οικονομικής και πολιτικής στήριξης του έργου «EuroAsia». Η επιχορήγηση από τον ΜΣΕ προστίθεται στην επιχορήγηση ύψους 100 εκατ. ευρώ που χορηγήθηκε στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
Baltic Synchronisation Project Φάση ΙΙ (170 εκατ. ευρώ)
Η δεύτερη φάση του έργου για τη Βαλτική περιλαμβάνει χρηματοδότηση για την ενίσχυση του δικτύου της Πολωνίας και την αναβάθμιση των υποδομών μεταφοράς της Λιθουανίας, της Λετονίας και της Εσθονίας, στηρίζοντας έτσι την ενσωμάτωση του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας των χωρών της Βαλτικής με άλλα ευρωπαϊκά δίκτυα. Το «Baltic Synchronisation Project» (έργο συγχρονισμού των δικτύων των χωρών της Βαλτικής) έλαβε επίσης χρηματοδότηση στο πλαίσιο προηγούμενων προσκλήσεων του ΜΣΕ, με αποτέλεσμα η συνολική στήριξη του ΜΣΕ να υπερβαίνει τα 1,2 δισ. ευρώ, γεγονός που υπογραμμίζει την πολιτική σημασία του εν λόγω έργου.
Γραμμή Aurora (127 εκατ. ευρώ)
Η χρηματοδότηση από τον ΜΣΕ θα στηρίξει την ανάπτυξη μιας τρίτης γραμμής μεταφοράς μεταξύ Σουηδίας και Φινλανδίας, προκειμένου να αυξηθεί η ικανότητα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ των δύο χωρών και να στηριχθεί η ενσωμάτωση της χερσαίας και της υπεράκτιας ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
Επέκταση Chiren (78 εκατ. ευρώ)
Το έργο αυτό αφορά την αύξηση της δυναμικότητας μιας εγκατάστασης αποθήκευσης φυσικού αερίου στη Βουλγαρία, η οποία είναι απαραίτητη για την περιφερειακή ασφάλεια του εφοδιασμού στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, καθώς και για τη μείωση του κόστους εφοδιασμού με φυσικό αέριο. Υποστηρίζει επίσης τη σταδιακή απεξάρτηση από τον άνθρακα στην περιοχή, διευκολύνοντας τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας.
Northern Lights Φάση ΙΙ (4 εκατ. ευρώ)
Η μελέτη αυτή εξετάζει την επέκταση της ικανότητας μεταφοράς και προσωρινής αποθήκευσης CO2 στη Νορβηγία, που να είναι διαθέσιμη σε βιομηχανικούς συνεργατικούς σχηματισμούς από ολόκληρη την ΕΕ, με στόχο την κάλυψη της πρόσθετης ζήτησης.
Ιστορικό
Εντός των προσεχών εβδομάδων αναμένεται η τελική, επίσημη απόφαση της Επιτροπής σχετικά με τις επιχορηγήσεις του ΜΣΕ. Μόνο τα έργα κοινού ενδιαφέροντος (ΕΚΕ) που περιλαμβάνονται στον ενωσιακό κατάλογο που εγκρίθηκε από την Επιτροπή είναι επιλέξιμα για επιχορήγηση ΕΚΕ στον τομέα της ενέργειας στο πλαίσιο του ΜΣΕ για μελέτες ή έργα. Για να χαρακτηριστεί ως ΕΚΕ, ένα έργο πρέπει είτε να συμβάλλει στη διασύνδεση των ενεργειακών δικτύων χωρών της ΕΕ, να παρέχει σημαντικά οφέλη όσον αφορά την ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, να διασφαλίζει την ενεργειακή ασφάλεια ή την ενεργειακή διαφοροποίηση, είτε να παρέχει στους καταναλωτές επιλογές και ανταγωνιστικές τιμές. Η πρόσκληση του Σεπτεμβρίου 2021 αποτελεί την τελευταία πρόσκληση του ΜΣΕ στο πλαίσιο του 4ου καταλόγου ΕΚΕ· οι επόμενες προσκλήσεις θα χρηματοδοτήσουν έργα του 5ου καταλόγου ΕΚΕ.
Κατά την περίοδο 2014-2020, ο ΜΣΕ — Ενέργεια διέθεσε 4,7 δισ. ευρώ για μελέτες και εργασίες στήριξης της υλοποίησης 107 ΕΚΕ. Κατά την περίοδο 2021-27, θα διατεθούν 5,35 δισ. ευρώ για τον ΜΣΕ — Ενέργεια, συμπεριλαμβανομένων χρηματοδοτικών κονδυλίων για διασυνοριακά έργα στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, με κατανομή έως και 15% του προϋπολογισμού του ΜΣΕ ανάλογα με την υιοθέτηση από την αγορά. Μια πρώτη πρόσκληση υποβολής προτάσεων για τέτοια έργα (με τη μορφή προκαταρκτικών μελετών σκοπιμότητας) είναι ανοικτή έως την 1η Φεβρουαρίου.
