Η εξέλιξη της κατάστασης στην Ουκρανία και το σκληρό «γεωπολιτικό πόκερ» που είναι σε πλήρη εξέλιξη μεταξύ της Δύσης και των Ρώσων εκτινάσσει τις τιμές ενέργειας και εντείνει τις αβεβαιότητες. Πιο συγκεκριμένα η συζήτηση για κυρώσεις κατά της Ρωσίας στον οικονομικό και τραπεζικό τομέα οδηγεί τη Μόσχα σε απειλές για αντίμετρα στον ενεργειακό τομέα. Είναι χαρακτηριστικό ότι όπως μεταδίδει το Ρωσικό πρακτορείο TASS μεταφέροντας δηλώσεις που έκανε ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Ομοσπονδίας (άνω βουλή) Νικολάι Ζουραβλιόφ, η Ευρώπη θα αντιμετωπίσει πρόβλημα με την τροφοδοσία της σε ενεργειακά προϊόντα εάν προχωρήσει σε τραπεζικές κυρώσεις. Χαρακτηριστικά ο Ρώσος αξιωματούχος ανέφερε ότι «το SWIFT είναι ένα σύστημα πληρωμών, είναι μια υπηρεσία. Γι’ αυτό αν αποσυνδέσουν τη Ρωσία από το SWIFT, τότε εμείς δεν θα παίρνουμε συνάλλαγμα, αλλά οι αγοραστές, οι χώρες της Ευρώπης πρωτίστως, δεν θα προμηθεύονται τα δικά μας εμπορεύματα, όπως είναι το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, τα μέταλλα και άλλα σημαντικά προϊόντα που εισάγουν. Χρειάζονται κάτι τέτοιο; Δεν νομίζω», δήλωσε ο Ζουραβλιόφ.
Με βάση τα διεθνή ΜΜΕ ήδη ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον είχε δηλώσει ότι η βρετανική κυβέρνηση συζητά με τις Ηνωμένες Πολιτείες το ενδεχόμενο της αποσύνδεσης της Ρωσίας από το σύστημα SWIFT, σε περίπτωση που εισβάλλουν ρωσικά στρατεύματα στην Ουκρανία.
Προβλέψεις
Τον κίνδυνο σε σχέση με την Ουκρανική κρίση για τις τιμές ενέργειας επισήμανε και ο πρόεδρος της ΡΑΕ Αθ. Δαγούμας, κατά τη συνέντευξη τύπου που έδωσε την περασμένη Δευτέρα εκφράζοντας την ελπίδα να πρυτανεύσει η λογική ώστε να αποφευχθούν τα χειρότερα. Παράλληλα εκτίμησε ότι λόγω της αποκλιμάκωσης των τιμών στην Ασία αναμένεται σταδιακά και στην Ευρώπη να ισορροπήσουν οι τιμές.
Στο μεταξύ με βάση την έκθεση World Economic Outlook του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, στην Ευρώπη οι ισορροπίες στον τομέα της ενέργειας εξαρτώνται άμεσα από την εξέλιξη της κρίσης στην Ουκρανία.
Μάλιστα στην έκθεσή του το ΔΝΤ αναφέρει ότι η άνοδος των ενεργειακών τιμών θα συνεχιστεί και το 2022 πριν να αρχίσουν να υποχωρούν το 2023. Όπως αναφέρει το Ταμείο, με βάση τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης οι τιμές του πετρελαίου, σε διεθνές επίπεδο, θα αυξηθούν περίπου 12%, ενώ το φυσικό αέριο θα σημειώσει άνοδο 58% μέσα στο τρέχον έτος. Όπως εξηγεί η έκθεση, οι γεωπολιτικές εντάσεις, συμπεριλαμβανομένης της ανατολικής Ευρώπης και της ανατολικής Ασίας, θέτουν σε κίνδυνο τον ενεργειακό εφοδιασμό.
Πάντως η η τιμή στην Ολλανδία για τα συμβόλαια του Φεβρουαρίου αυξήθηκε κατά 19% περίπου κι εκτινάχθηκε χθες στα 93,5 ευρώ/μεγαβατώρα, από 78,9 ευρώ στις 21 Ιανουαρίου.
Επίσης, στα 293,79 ευρώ/MWh διαμορφώθηκε η Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς (ΤΕΑ) της Αγοράς Επόμενης Ημέρας για σήμερα Τετάρτη 26/1/2022. Η τιμή σημείωσε νέαάνοδο 5% σε σχέση με την τιμή της προηγούμενης ημέρας. Στο ενεργειακό μείγμα ο λιγνίτης κατέχει 14,8%, το φυσικό αέριο 40,1% τα υδροηλεκτρικά 6,5% οι εισαγωγές 14,3% και οι ανανεώσιμες 20%.
Βαρύ το κόστος για τους πολίτες
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εκτιμήσεις για το κόστος που καλούνται τα νοικοκυριά της Ευρώπης να αντιμετωπίσουν είναι δυσοίωνες γιαυτό και απαιτείται άμεση δράση. Όπως ανέφερε ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, που συμμετείχε στο άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας, στην πόλη Αμιέν της Γαλλίας την Παρασκευή, 21 Ιανουαρίου και Σάββατο 22 Ιανουαρίου, η Ε.Ε. θα πρέπει να αξιοποιήσει τα 1,2 δισ. επιπρόσθετα δικαιώματα του Αποθεματικού Σταθεροποίησης της Αγοράς (MarketStability Reserve) του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών, που μπορούν να αποφέρουν μέχρι 100 δισ. ευρώ, για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, η οποία έχει σοβαρές επιπτώσεις στον πληθωρισμό και πλήττει τα νοικοκυριά.
ΑΠΕ και φυσικό αέριο
Ο κ. Σκρέκας σημείωσε ότι δεν ευθύνεται η ενεργειακή μετάβαση για την κρίση, όπως υποστηρίζουν φωνές λαϊκισμού. Παρέθεσε, προς επίρρωση, τα αποτελέσματα έρευνας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), τα οποία αναδεικνύουν τη συμβολή των ΑΠΕ στην αποκλιμάκωση των τιμών ενέργειας. Σύμφωνα με το μοντέλο του ΑΠΘ, η μέση τιμή στη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, χωρίς την παραγωγή ΑΠΕ τον Δεκέμβριο στη χώρα μαςθα έφτανε τα 315 ευρώ/MWh, έναντι των 235 ευρώ/MWh που τελικά διαμορφώθηκε. Παράλληλα, παρουσίασε τα μέτρα στήριξης της κοινωνίας που έχει λάβει η Κυβέρνηση τους τελευταίους πέντε μήνες. Τόνισε, όμως, ότι θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα με τη σύσταση ενός ευρωπαϊκού μηχανισμού για τη στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, για να μην υπονομευθούν οι φιλόδοξοι στόχοι της Πράσινης Συμφωνίας.
Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας μίλησε και για τον κρίσιμο ρόλο που θα διαδραματίσει το φυσικό αέριο τα επόμενα έτη στην ενεργειακή μετάβαση και στη σταθερότητα του ευρωπαϊκού συστήματος ενέργειας. Υπογράμμισε ότι θα πρέπει να γίνουν βελτιώσεις στον κανονισμό Ταξινομίας, προκειμένου να αναγνωριστεί ο κρίσιμος ρόλος του φυσικού αερίου στη μετάβαση προς την κλιματική ουδετερότητα. Όπως τόνισε, οι πρόσφατες προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ανάπτυξη υποδομών αποθήκευσης φυσικού αερίου από τα κράτη-μέλη και τη σύσταση κοινού μηχανισμού προμήθειας φυσικού αερίου, κινούνται στη σωστή κατεύθυνση για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης
