«Διεκδικήσαμε και πετύχαμε καθαρές λύσεις στο ευρωπαϊκό νομικό κείμενο περί μόνιμης δυνατότητας εφαρμογής ειδικών συντελεστών ΦΠΑ, προς όφελος της κοινωνίας και της οικονομίας», τόνισε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, ενημερώνοντας την υποεπιτροπή Νησιωτικών και Ορεινών Περιοχών της Βουλής για την πρόσφατη πολιτική συμφωνία στο Συμβούλιο Υπουργών Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του ECOFIN, σχετικά με την επικαιροποίηση των κοινών κανόνων ως προς τους Συντελεστές ΦΠΑ στην ΕΕ.
Πρόκειται για μία πολύ σημαντική συμφωνία για την Ελλάδα, μετά από 2,5 χρόνια επιτυχούς διαπραγμάτευσης, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, της κυβέρνησης και του οικονομικού επιτελείου της, είπε ο κ. Σταϊκουρας, σημειώνοντας ότι περιλαμβάνει ειδικά μέτρα που αφορούν κρίσιμους τομείς της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, όπως είναι η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, η ενίσχυση των αγροτών και της αγοράς ακινήτων, η στήριξη των γεωγραφικών ιδιαιτεροτήτων της χώρας και η ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Παράλληλα, πρόσθεσε, η απόφαση διασφαλίζει κεκτημένα ελληνικά δικαιώματα, ενώ διευρύνει τη δυνατότητα εφαρμογής μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ σε κρίσιμους τομείς, με παράλληλη ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού φορολογικού συστήματος και συνολικά της οικονομίας.
Εξηγώντας τι προβλέπει η Συμφωνία για το ύψος των συντελεστών ΦΠΑ στην ΕΕ, είπε ότι τα κράτη-μέλη και η Ελλάδα, θα συνεχίσουν να εφαρμόζουν τους συντελεστές ΦΠΑ που επιλέγουν, με βάση και τις δημοσιονομικές δυνατότητές τους και οι οποίοι θα πρέπει να μην είναι κατώτεροι του 15% για τον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ και κατ’ ελάχιστο στο 5% για έως δύο μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ: «Η νέα Συμφωνία παρέχει επιπλέον δυνατότητα για εφαρμογή υπερμειωμένου συντελεστή, χαμηλότερου του 5%, καθώς και απαλλαγής ΦΠΑ σε ορισμένες κατηγορίες αγαθών/υπηρεσιών που καλύπτουν βασικές ανάγκες».
Προβλέπει, επίσης, περιοριστικό για τη διασφάλιση των εσόδων, όριο επιλογής έως 24ων διαφορετικών κατηγοριών για την εφαρμογή μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ και αντίστοιχο έως 7 κατηγοριών για την εφαρμογή υπερμειωμένων – μηδενικών συντελεστών» είπε ο κ. Σταϊκούρας, επισημαίνοντας ότι «οι προς επιλογή κατηγορίες περιλαμβάνονται σε έναν νέο, εμπλουτισμένο κατάλογο αγαθών και υπηρεσιών, από όπου θα μπορούν να ισχύσουν οι μειωμένοι/μηδενικοί συντελεστές ΦΠΑ. Συναφώς, οι νέες ρυθμίσεις παρέχουν ευελιξία στην Ελλάδα, ακόμα και ως προς την εφαρμογή υπερμειωμένων κάτω του 5% και μηδενικών συντελεστών ΦΠΑ, εφόσον οι δημοσιονομικές συνθήκες το επιτρέπουν, θέτοντας κάποιους αριθμητικούς περιορισμούς».
Όσο για το τι πέτυχε η Ελλάδα στη διαπραγμάτευση, ο κ. Σταϊκούρας είπε:
1ον. Κατοχύρωσε τη δυνατότητα για εφαρμογή μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου.
Η πρόταση Οδηγίας, όπως τελικά υιοθετήθηκε, κατοχυρώνει – σε μόνιμη βάση – σε ευρωπαϊκό νομικό κείμενο τη δυνατότητα της Ελλάδας για την εφαρμογή ειδικών, μειωμένων κατά έως 30% συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου, χωρίς πρόσθετους περιορισμούς.
Η δυνατότητα αυτή είχε απαλειφθεί από την Πρόταση που κατέθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2018, η οποία αντιμετώπισε την προϊσχύουσα στην Οδηγία ΦΠΑ ειδική διάταξη για την Ελλάδα ως μεταβατική και προς κατάργηση στα πλαίσια του οριστικού καθεστώτος ΦΠΑ.
Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Οικονομικών ανέδειξε το ζήτημα διατήρησης των ειδικών συντελεστών στα νησιά του Αιγαίου, συνδέοντας το ελληνικό αίτημα με την τελική της συμφωνία επί του συνόλου των ρυθμίσεων της πρότασης και αναδεικνύοντας τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής νησιωτικότητας αλλά και με νομικά επιχειρήματα υπέρ της ελληνικής θέσης.
Πρόκειται για έναν εθνικό στόχο που, πλέον, κατοχυρώνεται και διαφυλάσσεται στο ευρωπαϊκό νομικό κείμενο, με τη σύμφωνη γνώμη όλων των κρατών-μελών και μπορεί να υλοποιηθεί περαιτέρω στο μέλλον, εφόσον οι δημοσιονομικές συνθήκες το επιτρέψουν.
2ον. Πέτυχε τη στήριξη του αγροτικού τομέα.
Η ηγεσία του Υπουργείου Οικονομικών εστίασε στην ανάγκη στήριξης των μικρών αγροτών, επαναφέροντας το πάγιο ελληνικό αίτημα για την παροχή δυνατότητας εφαρμογής μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ στα αγροτικά μηχανήματα και το βαμβάκι, ως προϋπόθεση συμφωνίας επί της πρότασης και εισάγοντας ρήτρα διασφάλισης της δυνατότητας εφαρμογής μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα χημικά φυτοφάρμακα – λιπάσματα, μέχρι και μετά το 2030.
Η Ελλάδα πέτυχε την ομόφωνη συμφωνία για τη στήριξη του κλάδου, με την παροχή δυνατότητας εφαρμογής νέων μειωμένων συντελεστών σε βαμβάκι, αγροτικά μηχανήματα και λοιπά βασικά αγροτικά είδη, με τις επιμέρους προϋποθέσεις που ορίζονται ακόμα και μέσα από την αξιοποίηση υφιστάμενων συστημάτων άλλων κρατών-μελών, όπως είναι οι ρυθμίσεις για κρασί, αγροτικό πετρέλαιο κ.λπ.
Παράλληλα, η Ελλάδα μπορεί να συνεχίσει να εφαρμόζει μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ σε υπηρεσίες για τη γεωργική παραγωγή και να αξιολογήσει τη δυνατότητα εφαρμογής υπερ-μειωμένων, ακόμα και μηδενικών συντελεστών ΦΠΑ, σε αγροτικά εφόδια/ζωοτροφές.
3ον. Πέτυχε τη στήριξη λοιπών ευπαθών τομέων και κλάδων.
Η Κυβέρνηση και το Υπουργείο Οικονομικών έλαβε σειρά φορολογικών μέτρων για τη στήριξη της αγοράς ακινήτων μεταξύ των οποίων, στον τομέα του ΦΠΑ, την αναστολή του ΦΠΑ μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2022.
Επιπλέον, απέκτησε πρόσβαση σε υφιστάμενες παρεκκλίσεις άλλων κρατών-μελών που εφαρμόζουν μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ στον τομέα της αγοράς ακινήτων, ενώ μέσω του επικαιροποιημένου νέου καταλόγου αποκτά δικαίωμα εφαρμογής μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στον τομέα της κατοικίας στα πλαίσια της κοινωνικής πολιτικής.
Επιπρόσθετα, το Υπουργείο Οικονομικών υποστήριξε και πέτυχε περαιτέρω εμπλουτισμό του καταλόγου μειωμένων συντελεστών, με παροχή δυνατότητας, ενδεικτικά:
• εφαρμογής μειωμένων έως μηδενικών συντελεστών ΦΠΑ σε είδη και τροφές πρώτης ανάγκης, ηλιακά πάνελ, βρεφικές πάνες, χειρουργικές μάσκες, ιατρικό και φαρμακευτικό εξοπλισμό, αναπηρικά είδη, μεταφορές προσώπων, βιβλία/εφημερίδες περιοδικά,
• εφαρμογής απαλλαγής ΦΠΑ σε περιπτώσεις κρίσεων, καταστροφών και πανδημιών,
• εφαρμογής μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ σε υπηρεσίες live streaming θεαμάτων, υπηρεσίες διαδικτύου, ηλεκτρικά ποδήλατα, παιδικά ρούχα και παπούτσια,
• εφαρμογής μειωμένων συντελεστών στο βιοαέριο ή/και στην εγκατάσταση υψηλής απόδοσης και χαμηλών εκπομπών συστημάτων θέρμανσης, που πληρούν τα κριτήρια της περιβαλλοντικής νομοθεσίας,
• συνέχισης εφαρμογής μειωμένου (και αν επιθυμεί στο μέλλον υπερ-μειωμένου) συντελεστή ΦΠΑ σε χημικά λιπάσματα και φυτοφάρμακα έως το 2032, και στο φυσικό αέριο και εάν επιθυμεί στα καυσόξυλα έως το 2030.
Όλα αυτά, βέβαια, πάντα υπό τις προϋποθέσεις που τίθενται και εφόσον οι δημοσιονομικές συνθήκες το επιτρέψουν.
Για το πότε και πώς θα μπορούν να εφαρμοστούν οι νέοι κανόνες, ο υπουργός Οικονομικών είπε ότι οι νέοι, συμφωνηθέντες σε επίπεδο Συμβουλίου, Κανόνες, θα προωθηθούν για διαβούλευση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η Οδηγία θέτει γενική προθεσμία ενσωμάτωσης στο εσωτερικό δίκαιο όλων των κρατών-μελών την 1η Ιανουαρίου 2025, προκειμένου για την οριστική θέση σε εφαρμογή των σχετικών εθνικών διατάξεων – ρυθμίσεων.
Ο κ. Σταϊκούρας ολοκλήρωσε την ομιλία του λέγοντας ότι «το περιεχόμενο της συμφωνίας αποτελεί, αναμφίβολα, μία μεγάλη επιτυχία της χώρας. Η Κυβέρνηση και το Οικονομικό Επιτελείο ανταποκρίθηκε στα αιτήματα της κοινωνίας για την ενίσχυση της νησιωτικότητας, του αγροτικού τομέα, της αγοράς ακινήτων και των ευπαθών ομάδων. Διεκδικήσαμε και πετύχαμε καθαρές λύσεις στο ευρωπαϊκό νομικό κείμενο περί μόνιμης δυνατότητας εφαρμογής ειδικών συντελεστών ΦΠΑ, προς όφελος της κοινωνίας και της οικονομίας. Όλοι μαζί, με σκληρή δουλειά, μεθοδικότητα, αποφασιστικότητα και αυτοπεποίθηση, είμαι αισιόδοξος ότι θα καταγράψουμε ανάλογες επιτυχίες στο μέλλον».
