Ένα πολλαπλό στοίχημα έχει μπροστά της η χώρα στο φόντο του δημοσιοποηθέντος σχεδίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη “θωράκιση” της ΕΕ έναντι των ρωσικών κινήσεων στη γεωνεργειακή ατζέντα, με τίτλο “Εξοικονομούμε αέριο για έναν ασφαλή χειμώνα”.
Ουσιαστικά η Ελλάδα, θα πρέπει να προχωρήσει σε μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου κατά 15%, δηλαδή, να εξοικονομήσει περίπου 7 Τεραβατώρες. διατηρώντας παράλληλα την ενεργειακή της “ευστάθεια” καθώς έχει μεγάλη έκθεση στην ηλεκτροπαραγωγή σε σχέση με την κατανάλωση φυσικού αερίου, να διασφαλίσει την παραγωγική της βάση (βιομηχανία, αγροτική παραγωγή κτλ), αλλά και να μην “τρομάξει” την κοινωνία με τυχόν επιβολή περιοριστικών μέτρων κατανάλωσης σε ρεύμα, θέρμανση κτλ θα πρέπει να
Ευελιξία
Με τις αποφάσεις της Ρωσίας σήμερα, λοιπόν, για την λειτουργία του Nord Stream 1, όπου προκρίθηκε η διατήρηση του καθεστώτος περιορισμένης παροχής αερίου, ώστε να φουσκώνουν οι τιμές, χαρακτηριστική ήταν η αναφορά κορυφαίου παράγοντα του οικονομικού επιτελείου σε συνομιλια με δημοσιογράφους. Όπως τόνιζε η Ελλάδα δεν έχει θέμα επάρκειας αλλά τιμών. Παράλληλα τόνισε ότι διαθέτει βέβαια ευελιξία σε δράσεις εξοικονόμησης καθώς έχει μικρότερη χρήση αερίου στη βιομηχανία. “Διαθέτουμε μικρότερη βιομηχανία από τις βόρειες χώρες, αλλά και μικρότερη έκθεση σε αέριο γιατί δεν είχε προλάβει να μπει λόγω πυκνοτητας δικτύου, σε χρήση. Έχουμε μεγαλύτερη ευχέρεια προσαρμογης και στο φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται για θέρμανση επίσης” ανέφερε εστιάζοντας ωστόσο στην μεγάλη εξάρτηση της χώρας ως προς την ηλεκτροπαραγωγή από το φυσικό αέριο.
Ωστόσο υπάρχουν οι εναλλακτικές του Νότιου Διαδρόμου ή των πηγών τροφοδοσίας με LNG. και γιαυτό η Ελλάδα όσο και άλλες χώρες του Νότου δε βλέπουν με καλό μάτι ενδεχόμενες υποχρεωτικές ποσοστώσεις μειώσεων της κατανάλωσης. Αυτό που όμως επιδιώκουν είναι παρεμβάσεις σε σχέση με τις προμήθειες αερίου ώστε να διαμορφωθεί μια ισορροπία στις τιμές αλλά και μια ”ευστάθεια” στους προϋπολογισμούς και τα δημόσια οικονομικά που “αιμοραγουν” λόγω των επιδοτήσεων.
Σχέδια έκτακτης ανάγκης
Υπενθυμίζεται ότι με βάση τις χθεσινές ανακοινώσεις προβλέπεται η δυνατότητα στην Κομισιόν να θέτει υποχρεωτικές ποσοστώσεις μειώσεων κατανάλωσης φυσικού αερίου σε περίπτωση πανευρωπαϊκού συναγερμού. Αυτό καθορίζεται εφόσον τρία κράτη μέλη το ζητήσουν.
‘Ηδη, με βάση το σχέδιο της Κομισιόν, θα πρέπει τα κράτη-μέλη να καταθέσουν τα σχέδια έκτακτης ανάγκης τους ως τα τέλη Σεπτεμβρίου με βάση τις νέες κατευθύνσεις και θα πρέπει να ενημερώνουν ανά δίμηνο την Κομισιόν για την πρόοδο που έχουν σημειώσει. Οι αρχές, δε, που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέτουν ένα πλαίσιο για τη μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου, εστιάζοντας στην αντικατάσταση του αερίου από άλλα καύσιμα, δίνοντας παράλληλα έμφαση στην προστασία των νοικοκυριών, των ευάλωτων πολιτών και των κομβικών υποδομών, όπως νοσοκομεία και βιομηχανίες στρατηγικού χαρακτήρα, αλλά και τη διατήρηση της διασυνοριακής ισορροπίας σε σχέση με κομβικές υποδομές.
Το Ελληνικό Σχέδιο
Υπενθυμίζεται ότι σχέδιο τεσσάρων σημείων για τη διασφάλιση ενεργειακής επάρκειας σε λογικές – χαμηλότερες από τις τρέχουσες – τιμές προέκυψε από την πρόσφατη σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου, υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, με την Επιτροπή Διαχείρισης Ενεργειακών Κρίσεων του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Η αύξηση της λιγνιτικής παραγωγής της ΔΕΗ σε επίπεδο διπλάσιο από το τρέχον, δηλαδή στις 10 τερραβατώρες, αλλά και μια πιθανή χρήση ντήζελ σε μονάδες αερίου, παράλληλα με σχέδια εξοικονόμησης είναι στον πυρήνα του εθνικού πλάνου.
Σύμφωνα με πληροφορίες οι αποφάσεις που ελήφθησαν προβλέπουν:
1. Την κατά προτεραιότητα ένταξη των λιγνιτικών μονάδων στον ημερήσιο προγραμματισμό για την κάλυψη του φορτίου, δεδομένων των τεχνικών τους χαρακτηριστικών που δεν επιτρέπουν την συνεχή αυξομείωση της παραγωγής τους.
2. Τη διασφάλιση επαρκούς χρονικού ορίζοντα ώστε να αποπληρωθούν οι επενδύσεις που θα απαιτηθούν για την εντατική εκμετάλλευση των υφιστάμενων λιγνιτωρυχείων και τη διάνοιξη νέων. Πρόκειται για επενδύσεις οι οποίες σύμφωνα με τις εκτιμήσεις προσεγγίζουν, αν δεν ξεπερνούν τα 150 εκατ. Ευρώ.
3. Την εγγύηση κάλυψης των δαπανών ΔΕΗ και εργολάβων στην (απίθανη με τα σημερινά δεδομένα) περίπτωση που ανατραπεί το σκηνικό στην διεθνή αγορά ενέργειας και καταρρεύσουν οι τιμές του φυσικού αερίου.
4. Την κατάργηση της ρήτρας που προβλέπει ότι η ΔΕΗ ως το 2023 θα διαθέτει το 40 – 50 % της λιγνιτικής παραγωγής ως αντιστάθμισμα για την υπόθεση της μονοπωλιακής πρόσβασης της ΔΕΗ στον λιγνίτη (Anti-Trust Case), της περιόδου του 2007.
Ουσιαστικά, όπως αναφέρεται, η λιγνιτική παραγωγή θα υποκαταστήσει μεγάλο μέρος της παραγωγής με φυσικό αέριο, η οποία εκτός από ακριβή ενδέχεται να μην είναι και διαθέσιμη στην περίπτωση που η Ρωσία προχωρήσει σε διακοπή του εφοδιασμού. Δεδομένου ότι από τις αρχές του Ιουλίου έχει επιβληθεί πλαφόν στην αποζημίωση των ηλεκτροπαραγωγών, κάθε λιγνιτική μεγαβατώρα αποζημιώνεται με 208 ευρώ ενώ η αντίστοιχη ποσότητα ενέργειας από τις μονάδες φυσικού αερίου με τις σημερινές διεθνείς τιμές του καυσίμου εκτιμάται ότι ξεπερνά τα 400 ευρώ. Έτσι για τις 5 επιπλέον τερραβατώρες που καλείται να καλύψει ο λιγνίτης το κόστος περιορίζεται στο 1 δισεκ. ευρώ ενώ για το φυσικό αέριο θα ήταν διπλάσιο. Χωρίς να συνυπολογίζεται το όφελος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και τις τοπικές οικονομίες στις λιγνιτικές περιοχές.
Η ΡΑΕΑξίζει να σημειωθεί ότι η ΡΑΕ στο Σχέδιο Ετοιμότητας Αντιμετώπισης Κινδύνων στον τομέα ηλεκτρισμού τα έτη 2021 έως 2024 το οποίο έθεσε χθες σε δημόσια διαβούλευση προτείνει την ελαχιστοποίηση της χρήσης φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή σε περίπτωση που το εθνικό σύστημα φυσικού αερίου τεθεί σε κατάσταση ”Συναγερμού 3”. Μάλιστα εισηγείται την διαμόρφωση ενός μηχανισμού που θα μεγιστοποιεί τη χρήση των μονάδων εναλλακτικού καυσίμου (λιγνιτών και ντίζελ) με την κατά προτεραιότητα ένταξή τους στο σύστημα διαμόρφωσης του εθνικού ενεργειακού μίγματος.
