Εντός χρονοδιαγραμμάτων προχωρούν οι διαδικασίες για την εγκατάσταση του συνόλου των δικτύων υποδομών λειτουργικότητας στο π. βασιλικό Κτήμα Τατοΐου. Στο στάδιο της δημοπράτησης βρίσκεται ήδη το έργο των δικτύων υποδομών ύδρευσης, αποχέτευσης, άρδευσης, πυρόσβεσης, ηχητικών αναγγελιών, τηλεπικοινωνιών, διανομής ρεύματος, και της μονάδας επεξεργασίας λυμάτων.
Ο συνολικός σχεδιασμός των δικτύων υποδομών στο Κτήμα ολοκληρώνετα με τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου, της περίφραξης, της σήμανσης, των χώρων στάθμευσης, και του συστήματος διαχείρισης των αστικών στερεών αποβλήτων με διαλογή στη πηγή, μετά τη θετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων. Την ευθύνη υλοποίησης των έργων έχει η Διεύθυνση Προστασίας και Αναστήλωσης Νεώτερων και Σύγχρονων Μνημείων (ΔΠΑΝΣΜ), στο ευρύτερο πλαίσιο της προστασίας, αποκατάστασης, ανάδειξης και απόδοσης νέων χρήσεων στο π. βασιλικό κτήμα. Το έργο χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Συνοχής.
Όπως δήλωσε η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη: «Η κατασκευή στο Τατόι του συνόλου των δικτύων υποδομών λειτουργικότητας αποτελεί την αναγκαία προϋπόθεση για την προστασία, την ανάδειξη και τη σωστή λειτουργία του Κτήματος. Ο σχεδιασμός μας ακολουθεί τις αρχές του σεβασμού στην ιστορική μνήμη. Στόχος μας είναι αξιοποίηση των ιστορικών και πολιτιστικών στοιχείων του τόπου, η αποκατάσταση του πολιτιστικού και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Η στρατηγική μας ακολουθεί τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, εξυπηρετεί την ενεργειακή εξοικονόμηση, την ανακύκλωση των υλικών, την προσαρμογή στο περιβάλλον, τη λειτουργικότητα, την αισθητική και κατασκευαστική αρτιότητα του συνόλου των επεμβάσεων. Ειδική μέριμνα αναλαμβάνομε για την προσβασιμότητα των ΑμεΑ τόσο στα κτήρια, όσο και στις επιμέρους περιοχές του Κτήματος. Κυρία επιδίωξη του σχεδιασμού μας είναι οι πολίτες να μπορούν να κυκλοφορούν και να συμμετέχουν σε όλες δραστηριότητες εντός του χώρου, με δεδομένο ότι το Τατόι αποτελεί ένα πολιτιστικό και φυσικό πάρκο αναψυχής».
Η β΄αυτή φάση ωρίμανσης των μελετών για την ολοκλήρωση του σχεδιασμού κατασκευής των δικτύων υποδομών περιλαμβάνει:
1. Δίκτυο και σύστημα ελέγχου/φύλαξης και περίφραξης του κεντρικού ιστορικού πυρήνα.
2. Διαμορφώσεις του ευρύτερου περιβάλλοντος των κτηρίων και των διαδρομών, με εξωτερικό φωτισμό και με στοιχεία αστικού εξοπλισμού.
3. Πινακίδες σήμανσης για τον προσανατολισμό των επισκεπτών, την πληροφόρησης για τα μνημεία, το τοπίο και τις δραστηριότητες εντός του κτήματος, αλλά και για την κυκλοφορία των οχημάτων.
4. Χώρους στάθμευσης στις εισόδους και συνοδά συγκοινωνιακά έργα και έργα οδοποιίας.
5. Ολοκληρωμένο σύστημα συλλογής και διαχείρισης αστικών αποβλήτων, με πέντε κλάσματα διαλογής στην πηγή.
Αναλυτικά:
1. Μελέτη συστήματος ελέγχου, φύλαξης και περίφραξης
Η περίφραξη του κεντρικού ιστορικού πυρήνα θα οριοθετήσει την περιοχή, τον έλεγχο εισόδου – εξόδου και την ασφάλειας του χώρου, μέσω καμερών και φυσικής εποπτείας. Στη μελέτη περίφραξης προβλέπεται η ελεύθερη διακίνηση, χωρίς συνθήκες παγίδευσης, της πανίδας της δασικής περιοχής, καθώς ο Εθνικός Δρυμός της Πάρνηθας αποτελεί Καταφύγιο Άγριας Ζωής. Το συνολικό μήκος της περίφραξης είναι 6.380 μ. και η έκταση της περιοχής είναι 1.293 στρέμματα.
Η περίφραξη αναπτύσσεται σε τρεις διαφορετικές ενότητες με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά λόγω γεωμορφολογικού ανάγλυφου και ανθρωπογενών στοιχείων. Για τον φωτισμό και τη φύλαξη του Κτήματος, η προμελέτη περιλαμβάνει εγκαταστάσεις δικτύου καμερών και συστήματος επιτήρησης της περίφραξης του κεντρικού πυρήνα, των εισόδων και των βασικών διαδρομών και φωτισμό των δρόμων, των μονοπατιών για τη νυχτερινή διευκόλυνση της επικοινωνίας μεταξύ των κτηρίων. Επίσης φωτισμό στο χώρο στάθμευσης της πύλης της Λεύκας.
Το σύστημα ελέγχου και επιτήρησης με κάμερες καλύπτει την περίμετρο και τις βασικές διαδρομές. Οι κάμερες έχουν προδιαγραφή για διπλή καταγραφή οπτική και θερμική- για μεγαλύτερη αξιοπιστία στην αντίληψη παραβιάσεων, αλλά και τη δυνατότητα οπτικής καταγραφής, σε εξαιρετικά χαμηλές συνθήκες φωτισμού. Η επιτήρηση εισόδων και χώρων στάθμευσης περιλαμβάνει την κεντρική είσοδο Λεύκας, με τον χώρο στάθμευσης, τις τρεις δευτερεύουσες εισόδους και τις επτά βοηθητικές.
2. Μελέτη διαμορφώσεων ευρύτερου περιβάλλοντος χώρου κτηρίων και διαδρομών
Στη μελέτη καταγράφονται και προσδιορίζονται οι περιοχές διαμόρφωσης του κεντρικού ιστορικού πυρήνα, αποβλέποντας στην αναβάθμιση των περιοχών, γύρω από τα κτήρια, στην ανάδειξη και διαμόρφωση των δρόμων και μονοπατιών και των περιοχών γύρω από αυτά. Επίσης, στον καθορισμό περιοχών φύτευσης, βάσει αρχειακού υλικού (φωτογραφίες, κείμενα, σχέδια κτλ.) και στην ανάδειξη των εισόδων. Για τους υπό διαμόρφωση χώρους προβλέπεται αστικός εξοπλισμός, καθώς και ο φωτισμός εξωτερικών χώρων.
Το δίκτυο διαδρομών του κεντρικού πυρήνα, εξυπηρετεί το σύνολο των αναγκών πρόσβασης και μετακίνησης, που προκύπτουν από τις νέες χρήσεις των κτηρίων και από τα προβλεπόμενα στη μελέτη του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου. Σύμφωνα με αυτά, εντός του κεντρικού πυρήνα του Κτήματος κινούνται πεζοπόροι και περιπατητές αλλά και μηχανοκίνητα μέσα (λεωφορεία επισκεπτών Shuttle bus, οχήματα εφοδιασμού, απορριμματοφόρα, εκτάκτου ανάγκης, ασθενοφόρα, πυροσβεστικά, ασφαλείας και ειδικών επισκεπτών), οχήματα μικροκινητικότητας (micromobility hubs), ποδήλατα, ηλεκτρικά ποδήλατα, golf carts, πατίνια και monocycles ποδηήλατα.
Το προτεινόμενο δίκτυο διαδρομών αποκαθιστά συνολικά τις ιστορικές διαδρομές του κτήματος. Στον κεντρικό χώρο, σύμφωνα με την οργάνωση της κυκλοφορίας, της πρόσβασης και του τρόπου μετακίνησης, διαβαθμίζεται το δίκτυο σε κύριες, δευτερεύουσες διαδρομές και μονοπάτια. Συνολικά, οι διαδρομές του πρωτεύοντος δικτύου διαμορφώνονται για να φέρουν το βάρος της κυκλοφορίας των οχημάτων του Κτήματος, πέραν της μικροκινητικότητας και των περιπατητών. Οριοθετούνται τα μονοπάτια και σε τμήματα, με έντονη υψομετρική διαφορά, διαμορφώνονται αναβαθμοί από ξύλινα στοιχεία. Μικροί χώροι στάσης διαμορφώνονται και κατά μήκος των διαδρομών .
Οι πύλες εισόδου – εξόδου ορίστηκαν στην περίφραξη του κεντρικού πυρήνα, σύμφωνα με τον προβλεπόμενο τρόπο λειτουργίας και πρόσβασης στο Κτήμα. Οι είσοδοι διαβαθμίστηκαν ανάλογα με τη σημασία τους σε 3 κατηγορίες σε κύριες, δευτερεύουσες και απλές.
Δημιουργούνται οι εξής πύλες:
1. Μια κύρια είσοδος, η είσοδος της «Λεύκας», η οποία οδηγεί απευθείας στον ιστορικό πυρήνα.
2. Τρεις δευτερεύουσες είσοδοι: Η είσοδος του «Πλατάνου» εξυπηρετεί την πρόσβαση και τον ανεφοδιασμό των ενοτήτων της φιλοξενίας και της εκθεσιακής-αγροτικής του κεντρικού πυρήνα του Κτήματος, και ταυτόχρονα, διασφαλίζει την πρόσβαση των επισκεπτών του κεντρικού πυρήνα. Η είσοδος της «Κιθάρας» εξυπηρετεί την πρόσβαση των οχημάτων ασφαλείας (πυροσβεστική και αστυνομία), καθώς και των οχημάτων που κατευθύνονται στον χώρο στάθμευσης και σχετίζονται με τους ξενώνες φιλοξενίας. Μέσω της εισόδου της «Βαρυμπόμπης» γίνεται η βασική σύνδεση με τον κύριο χώρο στάθμευσης, εκτός του Κτήματος και διενεργείται η εσωτερική μετακίνηση του μαζικού μεταφορικού μέσου (shuttle bus).
3. Έξι απλές είσοδοι διαμορφώνονται στα σημεία, όπου το δευτερεύον δίκτυο κυκλοφορίας συναντά την περίφραξη του κεντρικού πυρήνα. Αυτές οι πύλες εξυπηρετούν τον έλεγχο της εισόδου στον κεντρικό πυρήνα από το ευρύτερο δασικό δίκτυο της περιοχής. Παράλληλα διευκολύνουν την διέλευση των περιπατητών και των οχημάτων μικροκινητικότητας. Για τις περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, προβλέπεται η δημιουργία τριών χώρων συνάθροισης για τους φιλοξενούμενους, τους εργαζομένους και τους επισκέπτες.
Προτείνονται δύο οργανωμένοι «φυσικοί παιχνιδότοποι» με εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Απευθύνονται σε όλες τις ηλικιακές ομάδες νηπίων, παιδιών, εφήβων και νέων, παρέχοντας ποικίλες δυνατότητες ανάπτυξης δεξιοτήτων και δραστηριοτήτων. Σε όλο το μήκος του δικτύου των διαδρομών προβλέπονται διαμορφώσεις χώρων ανάπαυσης , με τον απαραίτητο αστικό εξοπλισμό (καθιστικά, τραπέζια πικ νικ, κάδοι απορριμμάτων κλπ.). Διαμορφώνονται και ευρύτεροι χώροι στάσης στην περιοχή του «Λιβαδιού», στην περιοχή του «Τρίστρατου» και στην περιοχή του «Παλαιού Ανακτόρου».
Η εγκατάσταση φωτισμού αφορά στους δρόμους του πρωτεύοντος και δευτερεύοντος οδικού δικτύου και σε τμήμα του χώρου στάθμευσης κοντά στην πύλη της Λεύκας. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στην ποιότητα των φωτιστικών, ώστε να αντέχουν σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες και πιθανούς βανδαλισμούς, όπως και στην ποιότητα του παραγόμενου φωτός με γνώμονα την προστασία της χλωρίδας και πανίδας της περιοχής.
3. Μελέτη σήμανσης και πληροφόρησης
Η μελέτη σήμανσης οργανώνει την απαιτούμενη πληροφορία και την ανάπτυξη ενός λεπτομερούς δικτύου πινακίδων και σημάτων που διευκολύνουν και καθοδηγούν το κοινό κατά την επίσκεψή του. Το σύστημα σήμανσης περιλαμβάνει πινακίδες για τον προσανατολισμό επισκεπτών και περιπατητών προς τα μνημεία, το τοπίο και τις δραστηριότητες εντός του κτήματος, αλλά και την κυκλοφορία των οχημάτων. Στόχος είναι η ανάπτυξη μιας συνεκτικής οπτικής ταυτότητας του χώρου, μέσω ενός αισθητικά συνεπούς δικτύου πινακίδων και σημάτων κατεύθυνσης και πληροφόρησης.
4. Μελέτη χώρων στάθμευσης και συνοδών έργων
Η συγκεκριμένη μελέτη αφορά στη διαμόρφωση των χώρων στάθμευσης του κεντρικού τμήματος του Κτήματος, καθώς και στα συνοδά συγκοινωνιακά έργα, και έργα οδοποιίας. Το δίκτυο διαδρόμων, εντός του κεντρικού πυρήνα, εξυπηρετεί τις ανάγκες πρόσβασης – μετακίνησης, όπως προκύπτουν από τις νέες χρήσεις των κτηρίων και τα προβλεπόμενα στη μελέτη του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου. Περιλαμβάνεται η χωροθέτηση τριών θέσεων χώρων στάθμευσης: Θέση Πλάτανος, Θέση Λεύκα και Θέση Αμαξοστάσιο.
5. Μελέτη ολοκληρωμένου συστήματος Συλλογής και Διαχείρισης Αστικών Αποβλήτων
Λαμβάνοντας υπόψη τις κατευθύνσεις της ισχύουσας εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας και κυρίως τις κατευθύνσεις του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ), σχεδιάζεται το ολοκληρωμένο σύστημα Συλλογής και Διαχείρισης Αστικών Αποβλήτων (ΣΔΑΑ). Η διαλογή σε 5 κλάσματα ,στην πηγή, και βιομάζας, συμβάλλει στην υλοποίηση των στόχων του νέου ΕΣΔΑ, για την περίοδο 2020-2030. Το συνολικό σχέδιο δίνει έμφαση στη μεγιστοποίηση των ποσοστών ανάκτησης και επαναχρησιμοποίησης, στην ενίσχυση της ανακύκλωσης και στη συνακόλουθη δραστική μείωση των σύμμεικτων υπολειμματικών Αστικών Στερεών Αποβλήτων προς διαχείριση, στις κεντρικές εγκαταστάσεις επεξεργασίας αποβλήτων, όπως και στη δραστική μείωση των υπολειμμάτων για τελική υγειονομική ταφή.
