– Αυτό που διαφύλαξε σε μεγάλο βαθμό την ακίνητη περιουσία των ευάλωτων νοικοκυριών και της μεσαίας τάξης στην Ελλάδα, ήταν ο Νόμος Κατσέλη αρχικά το 2010 και η επέκτασή του από το νόμο Σταθάκη αργότερα το 2015.
– Σήμερα όμως η ελληνική κοινωνία βρίσκεται μπροστά σε απειλή:
– Στα 4 χρόνια της ΝΔ, το ιδιωτικό χρέος έχει αυξηθεί κατά περίπου 40 δισ.
– Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στην ελληνική οικονομία ανέρχονται πλέον σε 111 δισ. ευρώ. Στους ισολογισμούς των τραπεζών εμφανίζονται μεν μειωμένα, λόγω της τιτλοποίησης και της πώλησης τους σε εταιρείες ειδικού σκοπού, ωστόσο παραμένουν στην οικονομία, επιβαρύνοντας τη δραστηριότητα και τους προϋπολογισμούς χιλιάδων νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
– 4.200.000 πολίτες έχουν μη εξυπηρετούμενες οφειλές σε τράπεζες, funds, εφορία και ΕΦΚΑ. 1 εκατ. τραπεζικοί λογαριασμοί είναι κατασχεμένοι.
– Η συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος, η συνεχιζόμενη αύξηση του κόστους ζωής των πολιτών στην ενέργεια, τα καύσιμα, τα τρόφιμα, αλλά και η επαναλαμβανόμενη μεγάλη αύξηση των επιτοκίων δανεισμού της ΕΚΤ, μας φέρνουν μπροστά στη δημιουργία μιας νέας γενιάς κόκκινων δανείων.
– Η κυβέρνηση της ΝΔ έχει επιλέξει συνειδητά να ευνοήσει τη μεγαλύτερη αναδιανομή περιουσίας στη πατρίδα μας από τον πόλεμο και μετά:
1. Με τον πτωχευτικό Κώδικα του 2020, με τον οποίο καταργήθηκε οριζόντια η προστασία της κύριας κατοικίας, οδηγώντας σε απελευθέρωση των πλειστηριασμών των πρώτων κατοικιών λαϊκών και μεσαίων στρωμάτων.
2. Με τον Εξωδικαστικό μηχανισμό στον οποίο δεν προβλέφθηκε καμία δεσμευτικότητα συμμετοχής των πιστωτών, τραπεζών και funds, με αποτέλεσμα να μην ρυθμίζονται οι οφειλές των πολιτών.
3. Με το σχέδιο «Ηρακλής», με βάση το οποίο οι μεταβιβάσεις των δανείων από τράπεζες σε funds συνδέθηκαν με τον νόμο του 2003, που απαλλάσσει από τη φορολογία τα funds και δεν υποχρεώνει σε πρόταση ρύθμισης πριν από όποια πράξης αναγκαστικής εκτέλεσης.
– Η χώρα μας, μια χώρα στον πυρήνα της Ευρώπης μετατρέπεται σε Άγρια Δύση.
– Η πολιτική για το ιδιωτικό χρέος σήμερα υπακούει στο δόγμα “Ό,τι δεν πληρώνεται, κατάσχεται”.
– Τα funds πλέον ελέγχουν περίπου 700.000 ακίνητα αξίας άνω των 40 δισ. ευρώ.
– Η πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου έδωσε τη δυνατότητα στις Εταιρείες Διαχείρισης να προχωρούν σε μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης χωρίς προηγούμενη πρόταση ρύθμισης στον οφειλέτη, αφαιρώντας και την ελάχιστη δικονομική δυνατότητα προστασίας των δανειοληπτών.
– Η χώρα κυβερνάται από μια κυβέρνηση που έχει στρατηγική την αναδιανομή σε λίγους και ισχυρούς, σε funds και σε ημέτερους μπαταχτσήδες κρατικοδίαιτους επιχειρηματίες.
– Η ΝΔ είναι ένα κόμμα που βουλευτές του, όπως ο κ. Πάτσης χτίζουν περιουσίες, υφαρπάζοντας το μόχθο και τα σπίτια των Ελλήνων.
– Υπουργοί όπως ο κ. Παπαθανάσης “καθαρίζουν” με μόλις 50.000 ευρώ, χρέη ύψους 2 εκατομμυρίων.
– Ένα κόμμα που χρωστάει 400 εκατ. ευρώ.
– Ένα υπουργικό συμβούλιο που χρωστάει συνολικά 12 εκ. ευρώ.
– Υπουργοί και στελέχη απολαμβάνουν χαριστικές ρυθμίσεις και την ίδια ώρα οι τράπεζες πιέζουν και οι εισπρακτικές τρομοκρατούν κάθε οικογενειάρχη που πήρε ένα στεγαστικό και κάθε επιχειρηματία που με κόπο ζωής, προχώρησε σε μια επένδυση για επιχείρηση του.
– Αν δεν είχαν κάτι να κρύψουν δεν θα αρνούνταν το αυτονόητο, την τροπολογία που καταθέσαμε, να δηλώνεται στο πόθεν έσχες όχι μόνο το ύψος των δανείων αλλά και οι ρυθμίσεις.
– Οι “Παπαθανάσηδες” είναι ο κανόνας, και όχι η εξαίρεση.
– Η πολιτική αλλαγή είναι επιβεβλημένη.
– Η αδικία έχει γίνει κανόνας. Αν δεν επιστρέψει η δικαιοσύνη δε θα υπάρξει σταθερότητα, οικονομική ανάπτυξη και ευημερία. Η δικαιοσύνη και η λογική.
– Είναι απολύτως παράλογο να συζητάμε εν έτει 2023 για αρπακτικά που ξεσπιτώνουν οικογένειες για 10.000 ευρώ.
– Δεν είναι υπερβολή να ειπωθεί ότι η ερχόμενη εκλογική αναμέτρηση, είναι κυριολεκτικά ένας αγώνας υπέρ βωμών και εστιών.
– Πέρα από βούληση χρειαζόμαστε και σχέδιο. Μια άρτια πρόταση, που την έχουμε.
– Δεν ξεκινήσαμε από το μηδέν, για να φτάσουμε στην πρόταση που καταθέτουμε σήμερα. Έχουμε ήδη πίσω μας, πολλή δουλειά:
1. Τον Απρίλιο του 2021, καταθέσαμε το πλαίσιο για ένα μόνιμο και ολοκληρωμένο πλαίσιο διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους, με προστασία της κύριας κατοικίας και άλλων κρίσιμων περιουσιακών στοιχείων, σε αντικατάσταση του Πτωχευτικού της Κυβέρνησης. Η πρόταση αφορά έκτακτα μέτρα για τη ρύθμιση του πανδημικού χρέους, αλλά και ένα μόνιμο πλαίσιο, διαρθρωμένο σε τρεις βασικούς πυλώνες: επιχειρήσεις – νοικοκυριά – οφειλές προς το δημόσιο.
2. Τον περασμένο Ιούλιο παρουσίασαμε ένα σχέδιο με τέσσερις άξονες για τη στεγαστική πολιτική: Ο πρώτος αφορά την αντιμετώπιση του μη εξυπηρετούμενου ιδιωτικού χρέους των νοικοκυριών με εγγύηση την κατοικία. Ο δεύτερος τον έλεγχο της δραστηριότητας του Airbnb. O τρίτος την προστασία του δικαιώματος των νέων σε κατοικία, με τον διπλασιασμό της επιδότησης ενοικίου για νέους και νέα ζευγάρια από 24 έως 44 ετών και τη διεύρυνση των εισοδηματικών κριτηρίων για κάλυψη περισσότερων δικαιούχων. Και ο τέταρτος, τη δημιουργία τράπεζας στέγης από υπάρχοντα διαμερίσματα και κατοικίες ώστε να διατεθούν κατά προτεραιότητα σε νέα ζευγάρια με χαμηλά ενοίκια.
– Αυτή είναι η προγραμματική βάση πάνω στην οποία σήμερα χτίζουμε την πρόταση μας για την ρύθμιση οφειλών και την προστασία της πρώτης κατοικίας, αλλά και της επαγγελματικής στέγης και της αγροτικής γης:
Α. Απαραίτητες θεσμικές παρεμβάσεις:
1. Δημιουργούμε Υφυπουργείο στο Υπουργείο Οικονομικών, με αποκλειστική αρμοδιότητα τη Διαχείριση του Ιδιωτικού Χρέους και της Στεγαστικής Πολιτικής. Ώστε να υπάρχει ταχύτητα και αποτελεσματικότητα στη λήψη άμεσων μέτρων, συγκεντρώνοντας αρμοδιοτήτες για την υλοποίηση ολοκληρωμένων και ενοποιημένων πολιτικών αντιμετώπισης αυτού του, οριζόντιου για την κοινωνία, προβλήματος.
2. Συστήνουμε Δημόσια Εποπτική Αρχή για τη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους, που θα υπάγεται στο Υπουργείο Οικονομικών.
3. Προχωράμε στη δημιουργία Ειδικού Ταμείου Αναδιαρθρώσεων Οφειλών και Στεγαστικής Πολιτικής στην Αναπτυξιακή Τράπεζα, που θα υποστηρίζει με ζεστό χρήμα, μέσω στοχευμένων επιδοτήσεων: α. τις ρυθμίσεις κόκκινων δανείων μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, β. τις δόσεις δανείων ενήμερων δανειοληπτών που αυξήθηκαν υπέρμετρα λόγω αύξησης επιτοκίων, για να συνεχίσουν οι συνεπείς να αποπληρώνουν τα δάνειά τους, γ. τις δόσεις χαμηλότοκων στεγαστικών δανείων σε νέα ζευγάρια, στο πλαίσιο της ειδικής στεγαστικής πολιτικής.
4 . Κανόνες στη λειτουργία των funds. Με εξασφάλιση της διαφάνειας και της δικαιοσύνης για τις δραστηριότητες τους:
– Καθιστώντας υποχρεωτική την κατάθεση στη Δημόσια Εποπτική Αρχή του συνόλου των πληροφοριών – δεδομένων και επιχειρηματικών σχεδίων – των τιτλοποιήσεων και αγορών πακέτων δανείων από τις Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων.
– Επιβάλλοντας τη νόμιμη φορολογία στις Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων.
– Αναμορφώνοντας το πλαίσιο λειτουργίας των εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων.
– Αναβαθμίζουμε τα ΚΕΠ δανειοληπτών που υπάγονται στην ΕΓΔΙΧ για τη συμβουλευτική και νομική υποστήριξη των ευάλωτων οφειλετών.
Β. Η πρόταση μας βασίζεται στα εξής χαρακτηριστικά:
1. Τη συλλογική ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλών
2. Την προστασία από ρευστοποίηση πρώτης κατοικίας, επαγγελματικής στέγης και αγροτικής γης
3. Τη συμμετοχή του Δημοσίου, με την επιδότηση μέρους της ρυθμισμένης οφειλής μέσω του Ταμείου Αναδιαρθρώσεων.
4. Την εποπτεία και το συντονισμό της όλης διαδικασίας από την Δημόσια Εποπτική Αρχή.
Γ. Ποιους αφορά, για ποιες οφειλές και πώς θα δουλεύει όλη η διαδικασία:
1. Για ποιες οφειλές μιλάμε: Όλες τις οφειλές προς «θεσμικούς» πιστωτές: Τράπεζες, Εταιρείες Παροχής Πιστώσεων, Εταιρείες Απόκτησης και Διαχείρισης Απαιτήσεων, Δημόσιο και Ασφαλιστικά Ταμεία. Στόχος εδώ είναι η συλλογική ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλών.
2. Ποιους αφορά: Κάθε φυσικό πρόσωπο με ή χωρίς πτωχευτική ικανότητα που έχει περιέλθει σε μόνιμη και γενική αδυναμία πληρωμής ληξιπρόθεσμων οφειλών. Kάθε πολίτης που έχει περιέλθει σε μια τέτοια δυσάρεστη συνθήκη, δικαιούται να ζητήσει τη ρύθμιση των οφειλών του και έτσι να προστατεύσει άμεσα την πρώτη κατοικία του, την επαγγελματική του στέγη και την αγροτική του γη, από την αναγκαστική ρευστοποίηση.
3. Προϋποθέσεις απλές και αυτονόητες, χωρίς παραθυράκια για αποκλεισμούς:
• Μόνιμη και γενική αδυναμία ικανοποίησης ληξιπρόθεσμων οφειλών
• Απουσία καταδολιευτικής ή απατηλής συμπεριφοράς
• Υποχρέωση ειλικρίνειας, που εξασφαλίζεται με την άρση του τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου.
4. Επιμέρους προϋποθέσεις, που εξειδικεύονται για την προστασία της πρώτης κατοικίας, της επαγγελματικής στέγης και της αγροτικής γης:
– Για την πρώτη κατοικία, το ακίνητο να χρησιμεύει ως κύρια κατοικία ή εν δυνάμει κύρια κατοικία.
– Για την επαγγελματική στέγη, το ακίνητο να χρησιμεύει ως φορολογική και πραγματική έδρα άσκησης κύριας επαγγελματικής δραστηριότητας.
– Για την αγροτική γη, το ακίνητο να ανήκει σε κατά κύριο επάγγελμα αγρότη.
– Το μηνιαίο διαθέσιμο εισόδημα του οφειλέτη να μην ξεπερνάει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης προσαυξημένες κατά 70%.
– Η αντικειμενική αξία του ακινήτου για να ενταχθεί στη ρύθμιση να μην υπερβαίνει τις 300.000 ευρώ για τετραμελή οικογένεια.
– Σχέδιο απλό και ευρύτατο.
5. Διαδικασία:
– Δύο στάδια: Το ένα είναι το εξωδικαστικό, με δύο εναλλακτικές επιλογές, και το άλλο είναι η προσφυγή στη δικαστική οδό.
α. Στο πρώτο στάδιο της εξωδικαστικής ρύθμισης, κρίσιμο στοιχείο είναι η υποχρεωτικότητα της συμμετοχής του πιστωτή. Καμία τράπεζα και κανένα πιστωτικό ίδρυμα δεν θα μπορεί πια να κάνει bypass την υποχρέωση του να προτείνει μια βιώσιμη λύση στον οφειλέτη, αντί να προχωρά σε express αναγκαστικές εκτελέσεις και χιλιάδες πλειστηριασμούς. Τα βήματα είναι τα εξής :
• Ο οφειλέτης υποβάλλει αίτημα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της ΕΓΔΙΧ
• Η συμμετοχή των πιστωτών είναι υποχρεωτική όπως και το αποτέλεσμα της παραγόμενης ρύθμισης.
• Αν ο πιστωτής δεν συμμετάσχει, τότε ακυρώνεται κάθε πράξη αναγκαστικής εκτέλεσης.
• Η όλη διαδικασία διενεργείται μέσα από ηλεκτρονική πλατφόρμα. Με αντικειμενικότητα, γρήγορη, εύκολη και αξιόπιστη συλλογή δεδομένων και πραγματοποίηση διασταυρώσεων, με ταχύτητα στην έκδοση ρύθμισης, χωρίς κόστος για τον δανειολήπτη.
– Από αυτό το πρώτο εξωδικαστικό στάδιο, προκύπτουν δύο εναλλακτικές διαδρομές από τη στιγμή που μπαίνουμε στο πλαίσιο της ρύθμισης:
Πρώτη εναλλακτική, είναι η ρύθμιση της οφειλής με μεγάλη διαγραφή μέρους της, αλλά σύντομη διάρκεια αποπληρωμής. Αυτή η κατηγορία, αφορά ήδη μεταβιβασθέντα στεγαστικά δάνεια που τα διαχειρίζονται εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων. Και περιλαμβάνει:
• Διαγραφή οφειλής της τρέχουσας ονομαστικής αξίας του δανείου, μεταξύ 40 έως 60 %.
• Πρόβλεψη για κρατική επιδότηση ως και 50% για την εξυπηρέτηση της εναπομείνασας οφειλής, με βάση εισοδηματικά και κοινωνικά κριτήρια.
• Σύντομη διάρκεια αποπληρωμής από 5 έως 10 έτη, με βάση την ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη.
– Σε περίπτωση που ο οφειλέτης δε δύναται να ακολουθήσει τη βραχυχρόνια ρύθμιση, προχωράμε στην δεύτερη εναλλακτική: Τη ρύθμιση της οφειλής με μακρόχρονη διάρκεια αποπληρωμής και χαμηλές δόσεις. Σε αυτή την περίπτωση:
• Καταβάλλεται το εκατό τοις εκατό (100%) της αντικειμενικής αξίας του προστατευόμενου ακινήτου, σε μηνιαίες ισόποσες δόσεις. Η αξία προσδιορίζεται από την εκκαθαριστική δήλωση ΕΝΦΙΑ και όπου αυτή δεν υπάρχει, από την εκτίμηση συμβολαιογράφου.
– Σε περίπτωση που η αντικειμενική αξία είναι μεγαλύτερη από το οφειλόμενο ποσό, καταβάλλεται το οφειλόμενο ποσό σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις.
• Η διάρκεια της ρύθμισης κυμαίνεται από 10 έως 35 έτη, κάτι που εξαρτάται από την ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη.
• Εξασφαλίζεται σταθερό χαμηλό επιτόκιο (ίσο με 2%).
• Και όσον αφορά τις δόσεις, μια σημαντική παράμετρος. Γιατί γνωρίζουμε πολύ καλά ότι υπάρχουν χιλιάδες περιπτώσεις που η ρύθμιση βγήκε, αλλά το μηνιαίο ποσό ήταν αδύνατο να καταβάλλεται με συνέπεια λόγω της μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος.
– Για το λόγο αυτό, υπάρχει η δικλείδα ώστε η μηνιαία δόση υπολογισμένη με βάση το διαθέσιμο εισόδημα του νοικοκυριού, να μην ξεπερνά το 30% του διαθέσιμου εισοδήματος.
– Για τις πιο ευάλωτες κατηγορίες οφειλετών, η χορήγηση ρύθμισης συνοδεύεται από πρόγραμμα επιδότησης της αποπληρωμής των δόσεων, για να μη χαθεί η ρύθμιση.
– Τα όρια ευαλωτότητας που ισχύουν σύμφωνα με το σχετικό νόμο 4472/2017, διευρύνονται κατά 50% προκειμένου να αφορά ακόμα περισσότερους συμπολίτες μας, δεδομένης και της αύξησης του κόστους διαβίωσης.
β. Το δεύτερο στάδιο, το οποίο αφορά τη δικαστική προσφυγή. Είναι η καταφυγή που προβλέπεται στις ακόλουθες περιπτώσεις:
– Για τον οφειλέτη, εάν παρά την υποχρεωτικότητα, τελικά οι δανειστές για οποιοδήποτε λόγο δεν συμμετάσχουν στο εξωδικαστικό στάδιο, ή εάν θεωρεί ότι εσφαλμένως απορρίφθηκε η αίτηση ρύθμισης στον εξωδικαστικό, ή εάν κρίνει αιτιολογημένα την ρύθμιση ως μη βιώσιμη ή εσφαλμένη και επιθυμεί εξατομικευμένη κρίση από δικαστή, υποβάλλοντας σχετική πρόταση.
– Για τον πιστωτή, αν διαφωνεί με την απόφαση υπαγωγής του οφειλέτη στον εξωδικαστικό, θεωρώντας ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του νόμου.
– Για όλες αυτές τις περιπτώσεις, θα υπάρχει ειδική σύντομη προθεσμία εκδίκασης των σχετικών υποθέσεων στο πλαίσιο της εκουσίας δικαιοδοσίας.
Δ. Μέχρι την έναρξη εφαρμογής της λύσης όμως δε θα αφήσουμε κανέναν στο κενό: Η πρώτη μας ενέργεια θα είναι να προχωρήσουμε αμέσως με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, στην αναστολή των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας, επαγγελματικής στέγης και αγροτικής γης, με βάση τα παραπάνω εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια για διάστημα τριών μηνών τουλάχιστον, έως ότου δηλαδή τεθεί σε πλήρη εφαρμογή το νέο πλαίσιο ρύθμισης οφειλών.
– Στόχος να κλείσουμε και την τελευταία κερκόπορτα στους επιτήδειους που θα επιδίωκαν ένα ρεσάλτο της τελευταίας στιγμής.
– Τους προειδοποιώ. Το πάρτι θα τελειώσει. Η δικαιοσύνη θα επιστρέψει παντού.
Ε. Για τους πάνω από 70.000 δανειολήπτες, που έλαβαν στεγαστικά δάνεια σε Ελβετικό φράγκο και βρέθηκαν με υπέρογκες επιβαρύνσεις μετά το ξεκλείδωμα της ισοτιμίας, επιβαρύνσεις έως και τρείς φορές επάνω από το ποσό που δανείστηκαν: Νομοθετική ρύθμιση ώστε προστατευτεί η πρώτη κατοικία τους και να ρυθμιστεί η οφειλή τους με βιώσιμο τρόπο, λαμβάνοντας υπόψη την ισοτιμία τη περίοδο που έλαβαν το δάνειο αλλά και το ποσό που έχουν ήδη αποπληρώσει.
– Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ την 21η του Μάη θα ανοίξει το δρόμο την επομένη ημέρα, για προοδευτική κυβέρνηση συνεργασίας.
– Δεν θα χρειαστεί να πάμε σε δεύτερες και τρίτες εκλογές όπως σχεδιάζει ο κ. Μητσοτάκης. Με νίκη του ΣΥΡΙΖΑ θα πάμε σε προοδευτική κυβέρνηση συνεργασίας την επόμενη ημέρα.
– Η πρόταση αυτή θα αποτελέσει από τη πλευρά μας βασικό σημείο αλλά και προϋπόθεση προγραμματικής συμφωνίας.
– Με τη συμφωνία των προοδευτικών δυνάμεων του τόπου αυτή η πρόταση να γίνει η πρώτη νομοθετική παρέμβαση της νέας προοδευτική κυβέρνησης της χώρας.
