Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω
Διαπιστ. Διαμεσολαβήτρια ΥΔΔΑΔ
Υπεύθυνη Προστασίας Δεδομένων/ D.P.O.
Η χώρα μας στηρίζεται στον τουρισμό. Το υπέροχο φυσικό τοπίο που συνδυάζει το πράσινο με το μπλε, τα πολιτισμικά αξιοθέατα και το φιλικό κλίμα- σχεδόν καθόλη τη διάρκεια του χρόνου, είναι τα στοιχεία που οδήγησαν την Ελλάδα να είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς για ευρωπαίους και μη, κυρίως βέβαια κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Ο τουρισμός για την χώρα μας είναι ένας βασικός πυλώνας της οικονομίας που εισφέρει κάθε χρόνο στο συνολικό ακαθάριστο εθνικό προϊόν. Σύμφωνα με την μελέτη του ΙΝSETE Intelligence (Απρίλιος 2024) (https://insete.gr/wp-content/uploads/2024/04/23_04_Tourism_and_Greek_Economy_2022-2023-2.), το 2023 η Ελλάδα υποδέχθηκε περισσότερους από 32,7 εκατ. τουρίστες και εισέπραξε περισσότερα από € 19,8 δισ. Σύμφωνα μάλιστα με την ίδια μελέτη, η άμεση συνεισφορά του τουρισμού στην οικονομία της χώρας το 2023 εκτιμάται σε € 28,5 δισ., μέγεθος που αντιστοιχεί με το 13,0% του ΑΕΠ.
Κι ενώ ο τουρισμός μπορεί να ενισχύσει πολυεπίπεδα την οικονομία της χώρας μας και την ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, τον περιορισμό την ανεργίας και την αύξηση των εσόδων, ο υπερτουρισμός αντίθετα μπορεί να διαταράξει την ισορροπία αυτή.
Το φαινόμενο του υπερτουρισμού, ήτοι το υπερβολικά μεγάλο πλήθος τουριστών (ιδίως όταν είναι δυσανάλογο με τις συνθήκες και τις υποδομές της περιοχής) μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στους κατοίκους της περιοχής, αλλά και στους ίδιους τους τουρίστες.
Ο υπερτουρισμός διογκώνεται σε συνάρτηση με την περιοχή και το κατά πόσο αυτή διαθέτει τις κατάλληλες υποδομές για να «σηκώσει» το πλήθος κόσμου που την επισκέπτονται. Πχ αν υπάρχουν οδικά δίκτυα, ώστε να μη δημιουργείται ασφυκτική κίνηση, αν υπάρχει αναλογία καταλυμάτων, αν υπάρχουν εν γένει υποδομές σε δήμους και κοινότητες, ώστε να μην παρατηρούνται φαινόμενα λειψυδρίας και διακοπές νερού και ρεύματος, γεγονότα που όταν συμβαίνουν προκαλούν αναστάτωση στις ζωές των μόνιμων κατοίκων μιας περιοχής και στους ίδιους τους τουρίστες.
Θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί πως όλες αυτές οι απόψεις διακατέχονται από μία κακεντρέχεια, καθώς η τουριστική βιομηχανία μας πάει καλά, γεγονός που αποδεικνύεται από τα νούμερα και την ραγδαία αύξηση των τουριστών στη χώρα μας την τελευταία τουλάχιστον τριετία, κι ως εκ τούτου δεν υπάρχει λόγος να «γκρινιάζουμε», όλα κυλούν προς τη σωστή κατεύθυνση. Η ιστορία έχει δείξει όμως πως μία «επιτυχία» αν δεν συνοδεύεται και από κατάλληλο «πλάνο» και προγραμματισμό, ίσως να γυρίσει… μπούμερανγκ.
Ήδη το Ευρωκοινοβούλιο έχει θέσει το ζήτημα του «υπερτουρισμού» της Ελλάδα και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου! Ίσως να μην πρέπει και εδώ να κλείσουμε τα αυτιά μας..
Παραδείγματος χάριν: σε πολλές περιοχές σε περίοδο καύσωνα και 40 βαθμών κελσίου γίνεται διακοπή νερού, λόγω μη δυνατότητας διαχείρισης φυσικών πόρων. Σε άλλες περιοχές (βλέπε πχ Χαλκιδική), δεν υπάρχει κατάλληλο οδικό δίκτυο διασύνδεσης με την πόλη (εν προκειμένω Θεσσαλονίκη). Κάποιος που θέλει να επισκεφτεί τη Χαλκιδική ερχόμενος από την δυτική Θεσσαλονίκη, συναντώντας τα έργα του «Fly Over» (που παρεμπιπτόντως πήραν νέα παράταση) θα χρειαστεί τόνους υπομονής, διαθέσιμη βενζίνη και άπειρες ώρες από την πολύτιμη ζωή του, προκειμένου να φτάσει στον προορισμό του, μετά από ένα επικό μποτιλιάρισμα χιλιομέτρων που θα συναντήσει. Και αναρωτιέται κανείς, τόση θάλασσα που έχουμε, πως δεν την εκμεταλλευόμαστε για τη διασύνδεση και εμμένουμε στην προσπάθεια μας να φτάσουμε στον προορισμό μας μέσω ενός και μόνο υπάρχοντος δρόμου δύο λωρίδων που καλείται να εξυπηρετήσει χιλιάδες πολίτες και τουρίστες για τις μετακινήσεις τους; Δεν θα μπορούσε πχ να υπάρχει παραθαλάσσια διασύνδεση με γραμμές πλοίων που να εξυπηρετούν πολίτες και τουρίστες;
Στη Σαντορίνη ένα άλλο παράδειγμα, ένα τόσο όμορφο νησί, που το επισκέπτονται κάθε χρόνο δυσανάλογος αριθμός τουριστών σε σχέση με το μέγεθος και τις υποδομές του νησιού και πόσα άλλα παραδείγματα που καθιστούν το φαινόμενο του υπερτουρισμού υπαρκτό και εν τέλει μέγα .
Σε πολλές περιοχές δεν υπάρχουν κατάλληλοι δρόμοι και πεζοδρόμηση για τους πεζούς, αλλά κυρίως για άτομα με προβλήματα κινητικά ή όρασης. Πόσες άραγε προσβάσιμες παραλίες ΑΜΕΑ με μηχανισμούς αυτόματης πρόσβασης υπάρχουν στη χώρα μας;
Η αυθαίρετη τουριστική ανάπτυξη αποτελεί κίνδυνο και για την παράκτια ζώνη αλλά και για την ελεύθερη πρόσβαση στις ακτές, που είναι ένα ακόμα τεράστιο ζήτημα που απασχολεί την καθημερινότητα των πολιτών. Πλέον το να μπορέσει κανείς σε ένα τουριστικό μέρος να στρώσει μία πετσέτα ελεύθερος και να απολαύσει την θάλασσα αποτελεί εικόνα από τα 90s! καθώς στη σύγχρονη εποχή η αυθαίρετη κατάληψη των ακτών έχει γίνει η δεδομένη μας πραγματικότητα, παρεμποδίζοντας τον πολίτη, τον τουρίστα, τον κάθε άνθρωπο από το συνταγματικό του δικαίωμα να εισέρχεται ακώλυτα και να απολαμβάνει την ακτή.
Οι νόμοι υπάρχουν, βελτιώνονται συνεχώς, όπως επίσης υπάρχει και το πρόβλημα το οποίο βελτιώνεται (επί τα χείρω) συνεχώς.
Η διαχείριση σκουπιδιών, οι ελλείψεις σε ασθενοφόρα σε τουριστικές περιοχές, και οι σοβαρές ελλείψεις στο ΕΣΥ είναι επίσης υπαρκτά και σοβαρά προβλήματα τα οποία συσχετίζονται με το ζήτημα το οποίο αναλύουμε.
Ο τουρισμός δεν είναι μονάχα νούμερα αφίξεων και κερδών. Τα προβλήματα πρέπει άμεσα να αντιμετωπιστούν με όραμα σχέδιο και προγραμματισμό.
