Στη λιμνοθάλασσα του Πόρτο Λάγος, στον νομό Ξάνθης, με υπέροχη θέα προς το Θρακικό πέλαγος, βρίσκεται το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου.
Το ξεχωριστό αυτό μοναστήρι του Αγίου Νικολάου αποτελεί Μετόχι της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου του Αγίου Όρους και βρίσκεται ουσιαστικά πάνω σε δυο μικρά νησάκια στη λιμνοθάλασσα του Πόρτο Λάγος. Από εκεί μπορείς να θαυμάσεις την υπέροχη θέα προς το Θρακικό πέλαγος όντας σε ένα περιβάλλον γεμάτο γαλήνη και ηρεμία. Και αν κοιτάξεις γύρω σου θα δεις ένα μαγευτικό τοπίο όπου η φύση είναι στα καλύτερά της. Όποια εποχή κι αν βρεθείς εκεί.
Ολόγυρα το τοπίο συναρπάζει! Δεκάδες είδη πουλιών φτερουγίζουν πάνω από τα κεφάλια των επισκεπτών και βουτούν με θεαματικό τρόπο στα ρηχά νερά για ανεύρεση τροφής.
Μια ξύλινη γέφυρα πεζών συνδέει τα νησάκια μεταξύ τους και μια δεύτερη με τη στεριά. Στο ένα νησάκι βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Νικολάου (του «νοικοκύρη»).
Ενώ στο δεύτερο νησάκι είναι το παρεκκλήσιο της Παναγίας Παντάνασσας. Εκεί υπάρχει και αντίγραφο της θαυματουργής της εικόνας, που βρίσκεται στη Μονή Βατοπαιδίου.
Σύμφωνα με την παράδοση, στην περιοχή του Πόρτο Λάγος, η οποία τα χρόνια της τουρκοκρατίας ανήκε σε έναν μπέη, μόναζε κάποιος άγιος ασκητής. Όταν η κόρη του μπέη αρρώστησε, θεραπεύτηκε με τη βοήθεια του ασκητή. Ως δείγμα ευγνωμοσύνης, ο μπέης δώρισε την περιοχή στη Ιερά Μονή Βατοπαιδίου του Αγίου Όρους.
Σύμφωνα με άλλη παλαιότερη παράδοση:
Το μετόχι του Αγίου Νικολάου εγκαινιάστηκε από τον Πατριάρχη Νεκτάριο υπό την παρουσία του Βυζαντινού αυτοκράτορα Αρκαδίου. Ο αυτοκράτορας αφιέρωσε την περιοχή για να ευχαριστήσει την Παναγία που τον έσωσε όταν ναυάγησε στο πέλαγος, καθώς επέστρεφε από την Ρώμη.
