Με την Ελλάδα να φιγουράρει στην έβδομη θέση της παγκόσμιας κατάταξης των διεθνών ναυτιλιακών κέντρων του πλανήτη για το 2024, έχοντας ανέβει μια ακόμη θέση για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, σύμφωνα με τον δείκτη Xinhua-Baltic International Shipping Center Development Index(ISCDI), το λιμάνι του Πειραιά και η συνεχής ανάπτυξη του έχουν διαδραματίσει ξεχωριστό ρόλο.
Όλα ξεκίνησαν το Νοέμβριο του 2008 όταν η τότε ελληνική κυβέρνηση και η κινεζική COSCO υπέγραψαν συμφωνία αξίας 831,2 εκατομμυρίων ευρώ, βάσει της οποίας δύο από τις τρεις προβλήτες διαχείρισης εμπορευματοκιβωτίων του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς (ΟΛΠ), του μεγαλύτερου λιμανιού της Ελλάδας, θα παραχωρούνταν στην κινεζική εταιρεία. Τις δύο παραχωρημένες προβλήτες διαχειρίζεται σήμερα η θυγατρική της COSCO, η Piraeus Container Terminal(PCT).
Η αρχική συμφωνία προέβλεπε ότι αυτή η παραχώρηση θα ήταν σε ισχύ για 35 χρόνια, αλλά το 2012 η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να την παρατείνει μέχρι τον Φεβρουάριο του 2052.
Το 2016, στην καρδιά της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, η COSCO απέκτησε το 51% των μετοχών του ΟΛΠ για 280,5 εκατομμύρια ευρώ, συν 88 εκατομμύρια ευρώ σε λογαριασμό εγγύησης.
Βάσει αυτής της συμφωνίας η COSCO διατήρησε το δικαίωμα να διεκδικήσει εντός πέντε ετών επιπλέον 16% των μετοχών, εάν εντός αυτών των πέντε ετών είχε ολοκληρώσει έντεκα υποχρεωτικές επενδύσεις αξίας 294 εκατομμυρίων ευρώ.
Τον Αύγουστο του 2021 η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να παραχωρήσει στην COSCO το επιπλέον 16% των μετοχών παρά το γεγονός ότι η κινεζική εταιρεία δεν είχε εκπληρώσει την προϋπόθεση των υποχρεωτικών επενδύσεων.
Η COSCO επανέλαβε τη δέσμευσή της να ολοκληρώσει τις υποχρεωτικές επενδύσεις μέχρι το 2026 ή σε περίπτωση περαιτέρω καθυστερήσεων λόγω ανωτέρας βίας μέχρι το 2031. Αδιαμφισβήτητα το λιμάνι του Πειραιά θεωρείται από την Κίνα πολύτιμο περιουσιακό στοιχείο στις διαπεριφερειακές αλυσίδες εφοδιασμού.
Πολύ συχνά οι δυτικοί εταίροι της Ελλάδας υποστηρίζουν ότι απαιτείται μια λεπτομερής αξιολόγηση των κινδύνων της επένδυσης της COSCO και ζητούν από την ελληνική κυβέρνηση να συνεργαστεί πιο στενά μαζί τους για να παρέχει τεχνική βοήθεια. Η Ελλάδα δέχεται τέτοιες πιέσεις από τις ΗΠΑ, την ΕΕ και το ΝΑΤΟ.
Οι εταίροι της Ελλάδας στην ανάλυση τους συνηθίζουν να αγνοούν το γεγονός ότι η επένδυση της COSCO υπήρξε και συνεχίζει να είναι επωφελής για την ανάπτυξη και την οικονομική άνθιση της χώρας.
Οι Κινέζοι επενδυτές από την πλευρά τους έχουν εκπονήσει ένα μακροπρόθεσμο πρόγραμμα επενδύσεων που περιλαμβάνει διάφορες εθνικές και περιφερειακές οικονομίες, είτε εντός είτε εκτός της ΕΕ, αποδεικνύοντας στην πράξη ότι στο πεδίο της οικονομίας η λύση που πριμοδοτούν απέχει παρασάγγας από τις στεγνές λογιστικές λύσεις της ΕΕ και τις πολύπλοκες γεωπολιτικές αναλύσεις των ΗΠΑ.
Τα οφέλη της επένδυσης της COSCO στο λιμάνι του Πειραιά
Πριν από την άφιξή της COSCO στον Πειραιά, ο ΟΛΠ ήταν κυρίως ένα λιμάνι που εξυπηρετούσε την ακτοπλοΐα, με πολύ περιορισμένη ικανότητα διαχείρισης μεγάλων φορτίων, μόλις πάνω από 1,5 εκατομμύριο εμπορευματοκιβώτια.
Η επένδυση της COSCO συνέβαλε σημαντικά στην αύξηση της κίνησης των εμπορευματοκιβωτίων στα 5,6 εκατομμύρια TEUs το 2019 και στα 7,2 εκατομμύρια TEUsτο 2023.
Επιπλέον το 2016 το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) πραγματοποίησε μια μελέτη στην οποία αναφερόταν ότι προοδευτικά η επένδυση της COSCO στον Πειραιά δυνητικά μπορεί να συμβάλει στην δημιουργία 31.000 νέων θέσεων εργασίας, όταν την ίδια χρονιά το επίπεδο απασχόλησης ήταν 4.279 άμεσες ή έμμεσες θέσεις εργασίας.
Ταυτόχρονα, η διοίκηση του ΟΛΠ διαπραγματεύεται με την ελληνική κυβέρνηση την κατασκευή μιας τέταρτης προβλήτας, η οποία θα παράσχει στον Πειραιά τη δυνατότητα να διαχειρίζεται από δέκα έως έντεκα εκατομμύρια εμπορευματοκιβώτια ετησίως, εξέλιξη που θα επιτρέψει στο λιμάνι να ανταγωνιστεί ισότιμα τους τερματικούς σταθμούς του Αμβούργου, της Αμβέρσας και του Ρότερνταμ.
Η κινεζική επιρροή στην Ελλάδα
Η Ελλάδα, ως ένα από τα πιο φιλικά προς την Κίνα κράτη-μέλη της ΕΕ, επιθυμεί να αποφύγει οποιαδήποτε μετωπική σύγκρουση με το Πεκίνο.
Ωστόσο η σημερινή κυβέρνηση δεν θέλει να επαναλάβει τις κινήσεις καλής θέλησης που έγιναν στο Πεκίνο από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ την περίοδο 2015-2019, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα θέσει ποτέ “ευαίσθητα” πολιτικά ζητήματα και έχει σταθερά αποστασιοποιηθεί από τασχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ.
Σε περίπτωση μεγάλης διεθνούς κρίσης, ανώτεροι αξιωματούχοι των Βρυξελλών αμφιβάλλουν ότι το Πεκίνο θα επιδιώξει να διχάσει την ΕΕ μέσω των “φιλικών προς την Κίνα” κρατών, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.
Η Κίνα, σύμφωνα με τους ίδιους αξιωματούχους, μπορεί να εξετάσει σειρά πιθανών αντιδράσεων, συμπεριλαμβανομένου του παγώματος των διμερών σχέσεων, του περιορισμού των στρατηγικών εξαγωγών προς την Ελλάδα, της επιβολής ενός σιωπηλού εμπάργκο μέσω της εκτροπής της εμπορευματικής κυκλοφορίας προς άλλα λιμάνια της Μεσογείου, ακόμη και της άμεσης ενημέρωσης της Αθήνας για το πάγωμα των επενδύσεων της COSCO.
Στην πραγματικότητα, ένα πλήρες κλείσιμο του λιμανιού του Πειραιά ως αποτέλεσμα οικονομικής πίεσης θεωρείται εξαιρετικά απίθανο.
Από την άλλη πλευρά η επένδυση της COSCOχρησιμοποιείται από την ελληνική κυβέρνηση ως μια επιτυχημένη ξένη επένδυση στην προσπάθειά της να προσελκύσει νέες επενδύσεις.
Σε κάθε περίπτωση το λιμάνι του Πειραιά παραμένει ένα ισχυρό χαρτί για την Κίνα στην προσπάθειά της να κάνει τον Δρόμο του Μεταξιού μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα που κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί.
Επομένως θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι το Πεκίνο δεν θα φτάσει στα άκρα σε περίπτωση κρίσης.
Το λιμάνι του Πειραιά μπορεί τελικά να είναι το σημείο στο οποίο οι αντίπαλες πλευρές θα βρουν την επιθυμητή ισορροπία, διότι παρόλο που η ΕΕ είναι καχύποπτη απέναντι στην κινεζική επενδυτική πολιτική σε χώρες που ανήκουν στον πυρήνα της Ένωσης, εξακολουθούν να υπάρχουν πολλές χώρες που επωφελούνται από τις κινεζικές επενδύσεις.
Η περίοδος 2012-2015 δεν είναι τόσο μακρινή και δεν έχει διαγραφεί από τη μνήμη των Ελλήνων πολιτών, οι οποίοι τώρα αναγνωρίζουν ότι μόνο η ενίσχυση της εθνικής οικονομίας θα θωρακίσει τη χώρα. Και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με δυναμικές επενδύσεις με αναπτυξιακές προοπτικές, και η επένδυση της COSCO να αποτελεί την αιχμή του δόρατος των ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα.
