Να μπει “φρένο” στην υπερανάπτυξη των ΑΠΕ καθώς η πληθώρα επενδύσεων δημιουργεί ζητήματα βιωσιμότητας σε πολλές υποδομές ένεκα και της απουσίας αποθήκευσης ενέργειας ο Σύνδεσμος Παραγωγών Ενέργειας με Φωτοβολταϊκά σε επιστολή του προς την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με αφορμή τη διαβούλευση του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ).
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, η Πολιτεία οφείλει να δει κατάματα την τεχνική πραγματικότητα μακριά από πολιτικούς εξωραϊσμούς και να προβεί:
- Στην ανάσχεση του υπερβολικού επενδυτικού ενδιαφέροντος στα φωτοβολταϊκά και εν γένει τις ΑΠΕ, περιλαμβανομένων των προγραμμάτων αυτοπαραγωγής, που είναι ο μόνος τρόπος για τη συγκράτηση των διαμορφούμενων τεχνικών ανισορροπιών.
- Στην αναστολή της υποδοχής νέων αιτήσεων και της έκδοσης Όρων Σύνδεσης έργων ΑΠΕ και ιδίως φωτοβολταϊκών από τον ΑΔΜΗΕ και τον ΔΕΔΔΗΕ.
Παράλληλα ο ΣΠΕΦ στέκεται σε μια σειρά από προκλήσεις που καταγράφονται στην αγορά. Όπως σημειώνει, επειδή, δεν δύναται να υπάρξει πλήρης-τέλεια αποθήκευση, οι περικοπές προς το έτος 2030 αναμένονται στην πραγματικότητα ακόμη μεγαλύτερες, αφού:
- Διαμορφώνονται συνθήκες συστημικής παραγωγικής υπερδυναμικότητας ως προς την τελική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας σε ετήσια βάση. Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να θεραπευτεί από την αποθήκευση ή τα δίκτυα.
- Τα προγράμματα αυτοπαραγωγής επιτείνουν το πρόβλημα της έλλειψης ζήτησης και δημιουργίας υπερπαραγωγής.
- Η αποθήκευση μόνο ετεροχρονίζει (μεταφέρει) την έγχυση της παραγωγής σε άλλες ώρες αλλά δεν αυξάνει την ετήσια κατανάλωση.
- Τα δίκτυα μόνο μεταφέρουν την ενέργεια σε διαφορετική τοποθεσία για κατανάλωση, εφόσον υπάρχει ζήτηση.
- Στην πραγματικότητα οι περικοπές θα είναι ακόμη μεγαλύτερες απ’ όσες προδιαγράφει το ετήσιο ισοζύγιο ενέργειας στο παραπάνω διάγραμμα. Τούτο έχει να κάνει με την τήρηση και του ισοζυγίου ισχύος στον πραγματικό χρόνο και που εισάγει μια δεύτερη διάσταση στο πρόβλημα. Η ανισορροπία του ισοζυγίου ισχύος, ωστόσο, μπορεί να αμβλυνθεί με την αποθήκευση.
- Οι μηδενικές/αρνητικές χονδρεμπορικές τιμές και οι οικονομικές απώλειες που αυτές συνεπάγονται στα έργα με Συμβάσεις Ενίσχυσης Διαφορικής Προσαύξησης (ΣΕΔΠ) που επίσης δεν έχουν προτεραιότητα Κατανομής, δεν περιλαμβάνονται στα ανωτέρω και στον βαθμό που δεν ταυτοχρονίζονται με περικοπές εγχύσεων προσαυξάνουν την τελική συνολική απώλεια των εν λόγω σταθμών.
- Τα φωτοβολταϊκά θα πληγούν περισσότερο με περικοπές από κάθε άλλη τεχνολογία ΑΠΕ λόγω της χρονικά συγκεντρωτικής λειτουργίας τους.
- Αναφορικά με τις διεθνείς διασυνδέσεις, οι εξαγωγές οπωσδήποτε δεν είναι διασφαλισμένες δεδομένων των μηδενικών / αρνητικών τιμών στις γειτονικές χώρες της Ε.Ε. που αναπτύσσουν επίσης φωτοβολταϊκά και εν γένει ΑΠΕ με φρενήρεις ρυθμούς.
- Το οικονομικό όφελος από τις εξαγωγές δεν είναι διασφαλισμένο λόγω του συστήματος διαμόρφωσης των χονδρεμπορικών τιμών (marginal pricing, market coupling) σε χαμηλά έως και μηδενικά/αρνητικά επίπεδα για ολοένα και περισσότερες ώρες.
- Οι σχεδιαζόμενες διασυνδέσεις με Β. Αφρική και Μ. Ανατολή θα είναι εισαγωγικού ως επί τω πλείστον χαρακτήρα για τη χώρα μας, όποτε αναμένεται να επιτείνουν την υπερδυναμικότητα.
Όπως σημειώνει το Σχέδιο εξωραϊζει την υπερανάπτυξη που εμφανίζει ο κλάδος των ΑΠΕ, συνέπεια των πολιτικών υπερ-αδειοδότησης που εφαρμόστηκαν από το 2020 και μετά και μετά και ειδικότερα με τον ν. 4685. χωρίς παράλληλα να υπολογίζονται οι αναγκαστικές περικοπές. Και σημειώνει ότι οι συνέπειες της υπερφίαλης κατάστασης που έχει δημιουργηθεί αφορούν και πάλι τους επενδυτές, που μέσω των αναγκαστικών περικοπών εγχύσεων αυτή την φορά θα διαπιστώσουν στην πράξη τις αβελτηρίες του μέχρι τώρα εθνικού σχεδιασμού στην ηλεκτρική ενέργεια, ζητώντας παράλληλα την αναστολή υποδοχής νέων αιτήσεων και της έκδοσης όρων σύνδεσης έργων ΑΠΕ και ιδίως φωτοβολταϊκών από τον ΑΔΜΗΕ και τον ΔΕΔΔΗΕ.
«Για να συνδράμουμε ως φορέας τα μέγιστα στην κατά το δυνατόν πληρέστερη πληροφόρηση του επενδυτικού κοινού για το τι επακολουθεί της υπεραδειοδότησης, της υπερανάπτυξης και του «πρωταθλητισμού» στα νέα ετήσια GW, στην παρούσα επιστολή έχουμε συμπεριλάβει εκτίμηση μας για την εξέλιξη των αναγκαστικών περικοπών εγχύσεων έργων ΑΠΕ χωρίς προτεραιότητα Κατανομής έως το 2030. Δυστυχώς από το ΕΣΕΚ παντελώς απουσιάζει τέτοιος δείκτης ενώ πολύ χειρότερα μέσω της ειδικής παραγωγικότητας εκάστης τεχνολογίας ΑΠΕ που προκύπτει με αναγωγή από τα επιμέρους μεγέθη που περιλαμβάνει το υπό διαβούλευση σχέδιο, υπονοούνται περικοπές δήθεν αμελητέες πέριξ του 5%» επισημαίνεται στην επιστολή, την οποία υπογράφει ο πρόεδρος, κ. Στέλιος Λουμάκης.
Με βάση τα στοιχεία που παραθέτει στη χώρα σήμερα λειτουργούν περί 14 GW ΑΠΕ, πλέον των μεγάλων υδροηλεκτρικών σταθμών της ΔΕΗ, ενώ επιπλέον σε διάφορα στάδια αδειοδότησης υφίστανται:
• ~15 GW έργων ΑΠΕ με Όρους Σύνδεσης, απολύτως ώριμα δηλαδή αδειοδοτικά.
• ~2.4 GW βιομηχανικών PPAs που άμεσα και κατά προτεραιότητα θα λάβουν Όρους Σύνδεσης.
• ~45 GW αιτήσεων έργων ΑΠΕ στον ΑΔΜΗΕ που αναμένουν Όρους Σύνδεσης.
• >100 GW έργων ΑΠΕ με Βεβαίωση Παραγωγού ΡΑΑΕΥ που προχωρούν την περιβαλλοντική τους αδειοδότηση και εν συνεχεία θα καταλήξουν και αυτά στον ΑΔΜΗΕ για Όρους Σύνδεσης.
• Ποικίλα προγράμματα αυτοπαραγωγής-αυτοκατανάλωσης-συμψηφισμού που αποτείνονται και στο δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ, τα περισσότερα χωρίς καν συνολική ποσόστωση σε επίπεδο χώρας.
Η εκτίμηση του ΣΠΕΦ με βάση την προβλεπόμενη ακαθάριστη ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια στο ηπειρωτικό εν προκειμένω σύστημα, για τις αναμενόμενες σε ετήσια βάση περικοπές ενέργειας ΑΠΕ στα έργα που δεν έχουν προτεραιότητα Κατανομής, ως ποσοστό επί της ενέργειας που θα μπορούσαν ετησίως να παράγουν, υπερβαίνουν το 2030 το 25%, υπό συνθήκες μάλιστα πλήρους-τέλειας αποθήκευσης.
Επειδή, ωστόσο, δεν δύναται να υπάρξει πλήρης-τέλεια αποθήκευση, οι περικοπές προς το έτος 2030 αναμένονται ακόμη μεγαλύτερες.
Οι βασικές αιτίες που θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερες περικοπές, είναι σύμφωνα με τον ΣΠΕΦ:
-Η διαμόρφωση συνθηκών συστημικής παραγωγικής υπερδυναμικότητας ως προς την τελική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας σε ετήσια βάση.
-Τα προγράμματα αυτοπαραγωγής επιτείνουν το πρόβλημα της έλλειψης ζήτησης και δημιουργίας υπερπαραγωγής.
-Η αποθήκευση μόνο ετεροχρονίζει (μεταφέρει) την έγχυση της παραγωγής σε άλλες ώρες αλλά δεν αυξάνει την ετήσια κατανάλωση, ενώ τα δίκτυα μόνο μεταφέρουν την ενέργεια σε διαφορετική τοποθεσία για κατανάλωση, εφόσον υπάρχει ζήτηση.
-Οι μηδενικές/αρνητικές χονδρεμπορικές τιμές και οι οικονομικές απώλειες που αυτές συνεπάγονται στα έργα με Συμβάσεις Ενίσχυσης Διαφορικής Προσαύξησης (ΣΕΔΠ) που επίσης δεν έχουν προτεραιότητα Κατανομής, δεν περιλαμβάνονται στα ανωτέρω και στον βαθμό που δεν ταυτοχρονίζονται με περικοπές εγχύσεων προσαυξάνουν την τελική συνολική απώλεια των εν λόγω σταθμών. Ενώ τα φωτοβολταϊκά θα πληγούν περισσότερο με περικοπές από κάθε άλλη τεχνολογία ΑΠΕ λόγω της χρονικά συγκεντρωτικής λειτουργίας τους.
Αναφορικά με τις διεθνείς διασυνδέσεις, ο ΣΠΕΦ σημειώνει ότι οι εξαγωγές οπωσδήποτε δεν είναι διασφαλισμένες δεδομένων των μηδενικών / αρνητικών τιμών στις γειτονικές χώρες της Ε.Ε. που αναπτύσσουν επίσης φωτοβολταϊκά και εν γένει ΑΠΕ με φρενήρεις ρυθμούς ενώ και το οικονομικό όφελος από τις εξαγωγές δεν είναι διασφαλισμένο λόγω του συστήματος διαμόρφωσης των χονδρεμπορικών τιμών σε χαμηλά έως και μηδενικά/αρνητικά επίπεδα για ολοένα και περισσότερες ώρες.
Τέλος, οι σχεδιαζόμενες διασυνδέσεις με Β. Αφρική και Μ. Ανατολή θα είναι εισαγωγικού ως επί τω πλείστον χαρακτήρα για τη χώρα μας, όποτε αναμένεται να επιτείνουν την υπερδυναμικότητα.
