H Ένωσις Βορειοελλαδιτών Επενδυτών Χρηματιστηρίου Αξιών – Ε.Β.Ε.Χ.Α. συμμετείχε στο Athens Money Show 2023, στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 9 Απριλίου 2023 και ώρα 12.00 στο ξενοδοχείο Athens Marriott με τις εξής θεματικές ενότητες:
- Επενδυτικές Απάτες μέσω Διαδικτύου
- Νομική Άμυνα του Δανειολήπτη κατά των Τραπεζών και των Εταιριών Διαχείρισης
Ως ομιλητές κλήθηκαν να αναπτύξουν με τις εισηγήσεις τους και τις επιστημονικές τους επισημάνσεις οι κάτωθι:
Γεώργιος Χ. Παλάζης Δικηγόρος, Πρόεδρος Ε.Β.Ε.Χ.Α.
Ασημίνα Μαγγόλα, Δικηγόρος
Δημήτριος Αλβανός, Δικηγόρος
Σοφία Τσιπτσέ, Δικηγόρος
Ιωάννης Παναγόπουλος, Δικαστικός Επιμελητής.
Συντονίστρια της εκδήλωσης ήταν η κα Γωγώ Γαβριηλιδου.
Παρακάτω παρατίθεται απόσπασμα από την εισήγηση της κυρίας Σοφίας Τσιπτσέ, Δικηγόρου παρ’ Αρείω Πάγω για τη νομική άμυνα του οφειλέτη και τις κινήσεις του πριν τον πλειστηριασμό:
Η οικονομία [η λέξη προέρχεται από την αρχαία ελληνική «οἰκονομία» (= «οἶκος» + «νέμομαι» ), που σημαίνει διαχείριση της οικίας, δηλαδή του νοικοκυριού]. Στην σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα δεν έχουμε ούτε ορθή διαχείριση, αλλά κινδυνεύομε μάλιστα να χάσουμε και τον «οίκο» μας, καθότι στην ουσία δεν υπάρχει σήμερα προστασία του οίκου, άλλως δεν υπάρχει προστασία της κύριας κατοικίας.
Η απόφαση σταθμός στην «ιστορία των κόκκινων δανείων», η περίφημη 822/2022ΑΠ, έφερε στην επικαιρότητα εκ νέου το ζήτημα αυτό. Και λέμε στην «επικαιρότητα», διαχωρίζοντας την ως έννοια από την «καθημερινότητα» των πολιτών, καθότι στην πραγματικότητα δεν σταμάτησε ποτέ να απασχολεί την καθημερινότητα των πολιτών, που διατηρούν οφειλές. Βέβαια με την απόφαση 1/2023, η Ολομέλεια του ΑΠ έκρινε πως νομιμοποιούνται τα funds και οι εταιρίες διαχείρισης να παρίστανται ως διάδικοι σε μέτρα εκτέλεσης, άρα και σε πλειστηριασμούς,
H απόφαση του ΑΠ ήταν το κερασάκι στην τούρτα, καθώς πέρα από το ζήτημα της νομιμοποίησης ή μη των εταιριών διαχείρισης, δεν υπάρχει κανένα αποτελεσματικό νομοθέτημα, προκειμένου οι οφειλέτες να προσπαθήσουν να ρυθμίσουν εν συνόλω και ρεαλιστικά τις οφειλές τους.
Αποτέλεσμα της αποτυχίας της πλειοψηφίας των νομοθετημάτων που είχαν ως στόχο την ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους, ήταν να ανοίξει η «κάνουλα» των πλειστηριασμών, και ολοένα και περισσότερες ακίνητες και κινητές περιουσίες να κινδυνεύουν να περάσουν στα χέρια των υπερθεματιστών.
H σελίδα e- auction μας ενημερώνει ότι : 181.000 ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί είναι αναρτημένοι συνολικά. Και 173 θα λάβουν χώρα εντός της επόμενης βδομάδας.
Τι μπορεί να κάνει ο οφειλέτης ΠΡΙΝ τον πλειστηριασμό για να τον «προλάβει» :
Τα νομικά εργαλεία ρύθμισης είναι εξαιρετικά λίγα. Λίγα όχι μόνο ως προς την «ποσότητα», αλλά και ως προς την «ποιότητα», καθότι όπως θα αναλυθεί συνοπτικά κατωτέρω ΚΑΝΕΝΑ εργαλείο δεν είναι αποτελεσματικό και δεν δύναται να παρέχει λύσεις σε ευρεία γκάμα οφειλετών.
-Εξωδικαστικός μηχανισμός: Ένας πολλά υποσχόμενος μηχανισμός, που σαν ιδέα ήταν πρωτοποριακή -> αναδιάρθρωση χρεών εξωδικαστικά μέσα από μία ηλεκτρονική πλατφόρμα, μακριά από δικασίμους, δικαστήρια και δικαστικές αποφάσεις.
Η αχίλλειος πτέρνα του (κατά την άποψη μου) : η φράση : «μετά την υποβολή της αίτησης , οι συμμετέχοντες πιστωτές που είναι χρηματοδοτικοί φορείς «ΔΥΝΑΝΤΑΙ» να καταθέσουν πρόταση ρύθμισης…» Δύνανται λοιπόν και όχι υποχρεούνται. Είναι στην απόλυτη διακριτική ευχέρεια των πιστωτών, το αν θα καταθέσουν πρόταση ρύθμισης ή όχι, όπερ σημαίνει στην πράξη, ότι ο οφειλέτης μπορεί να κάνει μία ολόκληρη προετοιμασία και μελέτη, ώστε να καταθέσει την αίτηση στον εξωδικαστικό και η πλειοψηφία των πιστωτών να αρνηθούν να απαντήσουν και υποβάλλουν πρόταση. Αποτέλεσμα : η αίτηση πέφτει στο κενό!
Γενικά, όπως είναι γνωστό τοις πάσι, όταν υπάρχει εξασφάλιση πίσω από μία οφειλή (δηλαδή μία προσημείωση υποθήκης σε ένα ακίνητο), τότε τα περιθώρια διαπραγμάτευσης με την πιστώτρια είναι ελάχιστα, οπότε το «δύνανται» να καταθέσουν πρόταση ρύθμισης, τις περισσότερες φορές μετουσιώνεται σε «δεν καταθέτουν πρόταση ρύθμισης».
Ακόμα και με τα νέα κριτήρια και τις νέες ρυθμίσεις του εξωδικαστικού , που εξήγγειλε η κυβέρνηση , δεν φαίνεται να αλλάζει το τοπίο, καθότι παραμένει η προαιρετική συμμετοχή των τραπεζών και των funds.
–Διμερή διαπραγμάτευση : Όταν ακούμε τον όρο διαπραγμάτευση συνήθως μας έρχεται στο μυαλό ένα οβάλ τραπέζι με έγγραφα και ώρες προτάσεων και αντιπροτάσεων.
Στην πραγματικότητα η διμερής διαπραγμάτευση με τις διαχειρίστριες εταιρίες γίνεται ως εξής : στέλνει ο νομικός σύμβουλος εξουσιοδότηση, περνάν μέρες μέχρι να εγκριθεί από το νομικό τμήμα της εταιρίας, και έπειτα από ώρες αναμονής στο τηλεφωνικό κέντρο της εταιρίας, επικοινωνείς με τον υπεύθυνο του φακέλου του εντολέα σου, ο οποίος σου προτείνει ανάλογα με τα δεδομένα που έχεις προσκομίσει μία ρύθμιση. Ουσιαστικά δεν μιλάμε για διαπραγμάτευση , αλλά για μονομερή πρόταση : take it or leave it.
–Αίτηση πτώχευσης : εδώ δεν μιλούμε για ρύθμιση , εδώ μιλούμε για ρευστοποίηση του συνόλου της ακίνητης και κινητής περιουσίας . Τα χάνει όλα, αλλά και απαλλάσσεται – υπό συνθήκες- από το υπόλοιπο των οφειλών.
Κενά:
Mεγάλο ζήτημα και εκκρεμεί προς επίλυση το θέμα με το ελβετικό φράγκο. Πρέπει να υπάρξει πολιτική βούληση, ώστε να παρθεί μία απόφαση νομοθετικής επίλυσης του ζητήματος.
Μεγάλο ζήτημα και εκκρεμεί προς επίλυση τα δάνεια τύπου παλλινοστούστων (με εγγύηση ελληνικού δημοσίου, οπού περνούν στο ελληνικό δημόσιο οι ληξιπρόθεσμες οφειλές και αλλάζει η νομική φύση της απαίτησης και μετουσιώνεται σε χρέος προς το δημόσιο.)
Μεγάλο ζήτημα και εκκρεμεί προς επίλυση το πρόβλημα με τους εγγυητές , και αν τελικά δεσμεύονται από την όποια ρύθμιση συνάπτει ο πρωτοφειλέτης. (στην πράξη πολλές φορές δεν καλούνται καν να υπογράψουν τις τροποποιητικές ρυθμίσεις).
Μεγάλο ζήτημα και εκκρεμεί προς επίλυση το ζήτημα με τους κληρονόμους οφειλών μετά από απόφαση του Νόμου Κατσέλη.
Μεγάλο ζήτημα και εκκρεμεί προς επίλυσης η μη νομοθεσία και η μη ύπαρξη ορίων και πρακτικών πάνω στις οποίες θα πρέπει να κινούνται και να πράττουν οι εταιρίες διαχείρισης. Στην πράξη πράττουν κατά το συμφέρον τους και χωρίς να δίνουν σημασία στον οφειλέτη, ενάντια στις πρακτικές καλής πίστης και συναλλακτικών ηθών.
–Τραπεζική Διαμεσολάβηση: Ένα εργαλείο λειτουργικό, και ανεκμετάλλευτο. Θα μπορούσε με νομοθετική πρωτοβουλία να ενισχυθεί η λειτουργία του εργαλείου αυτού, προς όφελος άμεσης εύρεσης λύσης ρύθμισης ρεαλιστικής, ώστε να μην ξανακοκκινήσει.
Κάποιες εταιρίες συμμετέχουν στην τραπεζική διαμεσολάβηση , έχοντας δημιουργήσει μάλιστα αντίστοιχο τμήμα που δέχεται αιτήματα, με εξαιρετικά επιτυχή αποτελέσματα.
Αν δεν γίνει τίποτα επιτυχώς από τα ανωτέρω : διαταγή πληρωμής !
Τι γίνεται αν λάβει κανείς διαταγή πληρωμής:
Ανακοπή 632ΚπολΔ: Η άμυνα του στο στάδιο αυτό , είναι η ανακοπή του 632ΚΠολΔ. Έχει δικαίωμα λοιπόν ο οφειλέτης που έλαβε μία διαταγή πληρωμής, να ασκήσει ανακοπή στο ίδιο Δικαστήριο που εξέδωσε την ανακοπτόμενη διαταγή πληρωμής. Η προθεσμία για την άσκηση της ανακοπής είναι 15 εργάσιμες ημέρες, εκτός αν ο οφειλέτης είναι κάτοικος εξωτερικού, οπότε στην περίπτωση αυτή η προθεσμία είναι 30 μέρες. ΠΡΟΣΟΧΗ ! όταν αναγράφεται πως η προθεσμία για την άσκηση της ανακοπής είναι 15 εργάσιμες ημέρες, εννοείται πως μέσα στις 15 εργάσιμες αυτές μέρες από την επομένη της επίδοσης της διαταγής πληρωμής , πρέπει να λάβουν χώρα (α) και η κατάθεση του δικογράφου της ανακοπής στο καθ’ ύλη και κατά τόπο Δικαστήριο (β) και η επίδοση του δικογράφου της ανακοπής σε όποιον εξέδωσε την διαταγή πληρωμής. Σε περίπτωση που η επίδοση λάβει χώρα σε μεταγενέστερο χρόνο, παρά το γεγονός ότι η ανακοπή μπορεί να κατατέθηκε εμπροθέσμως, τότε η ανακοπή λογίζεται ως μηδέποτε ασκηθείσα και δεν δύναται να θεραπευτεί η επίδοση με κάποια μεταγενέστερη ημερομηνία, εφόσον παρήλθε το δεκαπενθήμερο. (Στην δεκαπενθήμερη προθεσμία δεν υπολογίζεται το Σάββατο , ως εργάσιμη μέρα).
Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η άσκηση της ανακοπής δεν αναστέλλει την πορεία προς την εκτέλεση. Και επειδή η πρακτική εμπειρία μας διδάσκει, ότι οι δικάσιμοι που μας δίνονται ανήκουν στο μακρινό μέλλον (ειδικά σε Πρωτοδικεία μεγάλα όπως της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης), για το λόγο αυτό φρόνιμο και αποτελεσματικότερο είναι να κατατίθεται και αίτηση αναστολής , με ενδεχόμενο αίτημα προσωρινής διαταγής, εφόσον αποδεικνύεται ο επικείμενος κίνδυνος.
Μία αναγκαία επισήμανση , η οποία απορρέει από την πρακτική εμπειρία : Ιδιαίτερη προσοχή στο ποιος είναι ο εκδότης της διαταγής πληρωμής (ήτοι ποιος είναι ο αιτών), ώστε να γίνει ακολούθως και ορθή επίδοση. Η παρατήρηση αυτή , έχει πρακτικό αντίκρισμα ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που την αίτηση την κάνει το τραπεζικό ίδρυμα, αλλά ακολούθως διαδέχτηκε το «χ» Fund και η «ψ» εταιρία διαχείρισης.
Ανακοπή 933ΚΠολΔ : Η ανακοπή του 933ΚΠολΔ , είναι η γνωστή ανακοπή κατά της εκτέλεσης, μέσω της οποίας προβάλλονται οι αντιρρήσεις εκείνου κατά του οποίου στρέφεται η εκτέλεση και κάθε δανειστή που έχει έννομο συμφέρον και αφορούν την εγκυρότητα του τίτλου, τη διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης ή την απαίτηση.
Η συζήτηση της ανακοπής προσδιορίζεται υποχρεωτικά μας λέει η δεύτερη παράγραφος του άρθρου 933 ΚΠολΔ μέσα σε 60 μέρες -> στην πράξη τουλάχιστον στα περισσότερα Δικαστήρια, δεν το έχουμε δει, καθότι προσδιορίζεται σε μεταγενέστερο χρόνο. Επίσης , η απόφαση επί της ανακοπής πρέπει να εκδοθεί εντός 60 ημερών. Οι χρονικοί περιορισμοί που τίθενται στο εν λόγω άρθρο, έχουν ως στόχο την προστασία του οφειλέτη, καθότι ο πλειστηριασμός λαμβάνει χώρα 7 με 8 μήνες μετά την επίδοση της έκθεσης κατάσχεσης.
Μεγάλο ζήτημα η απουσία προσωρινής διαταγής και αναστολής στο σημείο αυτό.
Αναστολή του 938 ΚΠολΔ : Η αναστολή του 938 ΚΠολΔ , επανήλθε μεν εκ νέου με τον νόμο 4842/2021, κατόπιν ακύρωσης του με τον Ν. 4335/2015. Με την κατάργηση της δυνατότητας να διεκδικήσει ο πολίτης αναστολή , καταργούνταν ουσιαστικά η δυνατότητα παροχής προσωρινής προστασίας. Με το νόμο του 2021 επανήλθε εν μέρει η δυνατότητα αναστολής. Και γράφεται το εν μέρει καθότι το άρθρο 938ΚΠολΔ της αναστολής σε περιπτώσεις κατάσχεσης ακινήτου , μπορεί να εφαρμοστεί σε περίπτωση που εκδικαστεί η ανακοπή , κατόπιν εκδοθεί απόφαση απορριπτική και εφόσον ασκηθεί ασκηθεί ένδικο μέσο.
Η έλλειψη της προσωρινής δικαστικής προστασίας του οφειλέτη , η οποία και κατά τη συνταγματική σκοπιά δημιουργεί ζητήματα, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του Ν. 4842/2021, καλύπτεται από το γεγονός ότι η συζήτηση της ανακοπής ορίζεται μέσα σε 60 μέρες και η απόφαση επίσης μέσα σε 60 μέρες από τη συζήτηση, οπότε σε κάθε περίπτωση θα έχουμε απόφαση πριν τον πλειστηριασμό. Στην πράξη όμως βλέπουμε πως η προθεσμία των 60 μερών δεν εφαρμόζεται, τουλάχιστον όχι σε απόλυτο βαθμό, με συνέπεια τον υπηρεσιακό αυτό φόρτο να τον επωμίζεται ο αδύναμος οφειλέτης , ο οποίος καθίσταται ακόμα πιο αδύναμος με την έλλειψη προσωρινής προστασίας.
Κλείνοντας τη σύντομη αυτή αναφορά στο ζήτημα που μας απασχόλησε να σημειωθεί, πως σε περίπτωση που εξελίσσεται παράλληλα με την εκτέλεση , αίτημα του οφειλέτη να ενταχθεί στο νόμο της πτώχευσης , τότε προβλέπεται στο άρθρο 12 του νέου Πτωχευτικού Νόμου η δυνατότητα λήψης προληπτικών μέτρων για την αναστολή. Στην παράγραφο 2 όμως του εν λόγω άρθρου σημειώνεται το εξής: Η αναστολή της παρ. 1 δεν καταλαμβάνει ενέργειες εκτέλεσης ενέγγυων πιστωτών του οφειλέτη επί περιουσιακών στοιχείων, επί των οποίων έχουν λάβει εμπράγματη εξασφάλιση, με μόνη εξαίρεση περίπτωση που αίτηση πτώχευσης περιλαμβάνει με τρόπο παραδεκτό αίτημα εκποίησης του συνόλου του ενεργητικού της επιχείρησης ή των επιμέρους λειτουργικών συνόλων ή κλάδων, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 5, και εφόσον τα περιουσιακά στοιχεία επί των οποίων έχει παραχωρηθεί ασφάλεια αποτελούν μέρος λειτουργικού συνόλου ή κλάδου.
Κατά συνέπεια πολλές φορές δεν μπορούν καν να ανασταλούν τα μέσα εκτέλεσης ούτε καν όταν βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία πτώχευσης.
Με την ελπίδα πως με τις γόνιμες συζητήσεις πάνω στο ζήτημα αυτό, από ομιλητές έχοντες εμπειρία, θα ¨βοηθηθούν¨ αρκετοί συνάδελφοι και πως θα πέσει λίγο φως στα «γκρίζα» σημεία, θα ακουστούν τα κενά , που αφήνουν ακάλυπτους τους οφειλέτες και ότι κάποια στιγμή σε ένα μελλοντικό Money Show θα μιλούμε και θα δείχνουμε στατιστικά αντιμετώπισης των κόκκινων δανείων και μείωσης τους.
Και μιας και βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο, θα χαρούμε αυτές οι γόνιμες συζητήσεις και ο «φωτισμός» των κενών και των αδιεξόδων , να αποτελέσουν το εφαλτήριο για να ενταχθούν στα προεκλογικά προγράμματα ρεαλιστικές λύσεις, οι οποίες την επαύριο των εκλογών θα μετατραπούν σε νομοσχέδια και νόμους που θα έχουν ως στόχο την μείωση των κόκκινων δανείων , μέσω ρεαλιστικών ρυθμίσεων, ώστε να επανεκκινηθεί η οικονομία και να αναπνεύσουν τα νοικοκυριά.. Να έχουμε οίκο… και «νέμομαι» , διαχείριση…. Να έχουμε οικονομία!
Σοφία Ν. Τσιπτσέ
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω (ΑΜ ΔΣΘ 9872)
Διαπιστ. Διαμεσολαβήτρια ΥΔΔΑΔ
(αστική, εμπορική, ηλεκτρονική τραπεζική Διαμεσολάβηση)
Υπεύθυνη Προστασίας Δεδομένων / D.P.O.
