Όταν ο Σι Τζινπίνγκ αναλάμβανε την εξουσία, στα τέλη του 2012, ορισμένοι παρατηρητές ανέμεναν πως θα γινόταν ο πιο προοδευτικός κομμουνιστής ηγέτης στην ιστορία της Κίνας, προσδοκία που βάσιζαν στο διακριτικό προφίλ του και στο οικογενειακό παρελθόν του.
Δέκα χρόνια αργότερα, οι προβλέψεις αυτές αποδείχθηκαν λαθεμένες, κάτι που αν μη τι άλλο πιστοποιεί πόσο είχε παραγνωριστεί τότε ο 69χρονος πολιτικός που εξασφάλισε σήμερα νέα θητεία, την τρίτη συναπτή —κάτι άνευ προηγουμένου—, στο αξίωμα του αρχηγού του κράτους.
Αυτός που χαρακτηρίζεται ο πιο ισχυρός ηγέτης της Κίνας μετά τον ιδρυτή της Λαϊκής Δημοκρατίας Μάο Τσετούγκ επιδόθηκε προσεκτικά, υπομονετικά, στην εδραίωση της εξουσίας του, στη φίμωση κάθε διαφωνίας, ενώ η βούλησή του να έχει στα χέρια του τον απόλυτο έλεγχο είναι πλέον οφθαλμοφανής σε πολλά και διάφορα κοινωνικοοικονομικά ζητήματα.
Αναγκαστική διαμονή στην επαρχία, επαφή με τη σκληρή αγροτική ζωή, αργή άνοδος στα κομματικά κλιμάκια, κοπιώδης δουλειά: η διαδρομή του υμνείται ακατάπαυστα στην επίσημη ιστοριογραφία του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος (ΚΚΚ).
«Θα αμφισβητούσα τη γενική παραδοχή κατά την οποία ο αγώνας του Σι Τζινπίνγκ για εξουσία ήταν αυτοσκοπός», τόνισε μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο, ο Άλφρεντ Λ. Τσαν, συγγραφέας βιβλίου για τη ζωή του κινέζου ηγέτη.
«Θα έλεγα πως επιδίωκε να αποκτήσει εξουσία για να τη χρησιμοποιήσει ως εργαλείο, ώστε να πραγματώσει το όραμά του» για τη χώρα του, υπογράμμισε.
Άλλος βιογράφος του, ο Άντριαν Γκάιγκες, επισημαίνει πως δεν πιστεύει πως ο Σι Τζινπίνγκ είχε κίνητρο τον προσωπικό του πλουτισμό. «Έχει στ’ αλήθεια όραμα για την Κίνα. Αυτό που θέλει είναι η Κίνα να γίνει η ισχυρότερη χώρα στον κόσμο», εξηγεί.
«Ωριμάζεις γρηγορότερα»
Στην καρδιά του οράματός του βρίσκεται το Κομμουνιστικό Κόμμα και αυτό που ο Σι Τζινπίνγκ αποκαλεί «κινεζικό όνειρο» ή «μεγάλη αναγέννηση του κινεζικού έθνους», θύματος για ενάμιση αιώνα ξένων εισβολών και καταστροφικών εσωτερικών πολιτικών συγκρούσεων.
Η παιδική του ηλικία επ’ ουδενί προεξοφλούσε την ανάδειξή του στην κορυφή του μηχανισμού του ΚΚΚ.
Ο πατέρας του, ο Σι Τζονγκσούν, ήρωας της Επανάστασης που έγινε κατόπιν αναπληρωτής πρωθυπουργός, βρέθηκε στο στόχαστρο του Μάο Τσετούγκ στην Πολιτιστική Επανάσταση (1966-1976).
«Ο Σι Τζινπίνγκ και η οικογένειά του υπέστησαν τραύματα», σύμφωνα με τον κ. Τσαν.
Ο έφηβος ακόμη τότε έχασε το προνομιακό καθεστώς του μέσα σε μια νύχτα, ενώ η ετεροθαλής αδελφή του αυτοκτόνησε εξαιτίας του διωγμού της οικογένειας. Ο ίδιος έχει αποκαλύψει πως εξοστρακίστηκε από τους συμμαθητές του.
Μόλις στα 15 του χρόνια, ο Σι Τζινπίνγκ στάλθηκε, όπως και πολλοί άλλοι συνομίληκοι του των πόλεων, στην επαρχία, όπου του ανατέθηκε σκληρή αγροτική δουλειά και του παραχωρήθηκε για να διανυκτερεύει οίκημα σκαμμένο σε πλαγιά λόφου. «Το πόσο εντατική ήταν η δουλειά με είχε σοκάρει», θα παραδεχόταν αργότερα.
Θα αφηγείτο στην αμερικανική εφημερίδα Washington Post το 1992 πως σε δημόσιες εκδηλώσεις κριτικής αναγκάστηκε να αποκηρύξει τον πατέρα του, κατά τη διάρκεια της Πολιτιστικής Επανάστασης.
«Ακόμα κι αν δεν καταλαβαίνεις (τι γίνεται), αναγκάζεσαι να καταλάβεις. Όλο αυτό σε κάνει να ωριμάσεις πολύ πιο γρήγορα», θα εκμυστηρευόταν.
Η σοπράνο
Για τον βιογράφο του Άλφρεντ Τσαν, τα σκληρά βιώματα της νιότης του εφοδίασαν τον Σι Τζινπίνγκ με ψυχικό «σθένος».
Σήμερα, η σπηλιά όπου κοιμόταν στην εφηβεία του στην επαρχία έχει μετατραπεί σε τουριστική ατραξιόν. Αξιοποιείται επίσης για σκοπούς προπαγάνδας, για να υπογραμμιστεί πόσο νοιάζεται για τους φτωχότερους Κινέζους.
Όταν επισκέφθηκε πριν από χρόνια την τοποθεσία δημοσιογράφος του Γαλλικού Πρακτορείου, κάτοικος της περιοχής φιλοτέχνησε σχεδόν επική εικόνα του Σι Τζινπίνγκ, που διάβαζε ασταμάτητα βιβλία στην ανάπαυλα των αγροτικών εργασιών, όπως είπε.
Προτού εντέλει εγκριθεί, η αίτηση του για να γίνει μέλος του ΚΚΚ απορρίφθηκε επανειλημμένα. Ο λόγος, φυσικά, ήταν η κληρονομιά του πατέρα του.
Αφού έγινε γραμματέας τοπικής οργάνωσης του ΚΚΚ σε χωριό, το 1974, ο Σι Τζινπίνγκ, ξεκινώντας από πολύ χαμηλά, άρχισε προοδευτικά να ανεβαίνει ιεραρχικά κλιμάκια. Έγινε επικεφαλής της οργάνωσης του κόμματος στη Φουτζιάν το 1999, στη Τζετζιάνγκ το 2002, στη Σαγκάη —την οικονομική πρωτεύουσα της Κίνας— το 2007.
Ο πατέρας του αποκαταστάθηκε όταν τέλειωναν τα χρόνια του 1970, έπειτα από τον θάνατο του Μάο Τσετούγκ, κάτι που αναμφίβολα διευκόλυνε την άνοδο του σημερινού αρχηγού του κράτους.
Αφού χώρισε την πρώτη του γυναίκα, παντρεύτηκε τη σοπράνο Πενγκ Λιγουάν το 1987, όταν ακόμα εκείνη ήταν πολύ πιο διάσημη από εκείνον.
«Μεγάλο σοκ»
Η Κάι Σια, πρώην στέλεχος του ΚΚΚ, σήμερα πολιτική εξόριστη στις ΗΠΑ, εκτιμά πως ο κ. Σι «πάσχει από σύνδρομο κατωτερότητας», καθώς «ξέρει πολύ καλά πως δεν έχει ιδιαίτερη μόρφωση σε σύγκριση με άλλα ηγετικά στελέχη» του κόμματος.
Ο Σι Τζινπίνγκ θεωρούσε πάντα τον εαυτό του «κληρονόμο της επανάστασης», λέει αντίθετα ο κ. Τσαν.
Το 2007, ονομάστηκε μέλος της διαρκούς επιτροπής του Πολιτικού Γραφείου — του σημαντικότερου κομματικού οργάνου σε ό,τι αφορά τη λήψη αποφάσεων.
Όταν αντικατέστησε τον πρώην πρόεδρο της Κίνας Χου Τζιντάο πέντε χρόνια αργότερα, τίποτε δεν προϊδέαζε για την πολιτική που θα ακολουθούσε: μείωση της ελευθερίας του λόγου και των περιθωρίων ελιγμών των μέσων ενημέρωσης, συρρίκνωση της ακαδημαϊκής ελευθερίας στα πανεπιστήμια, πάταξη της αντιπολίτευσης στο Χονγκ Κονγκ…
Με τον πατριωτικό, ενίοτε εθνικιστικό του λόγο, ο Σι Τζινπίνγκ προωθεί το αφήγημα μιας Κίνας σε άνοδο, που διεκδικεί τη θέση που της αξίζει στη διεθνή κοινότητα, για να εξασφαλίσει μεγαλύτερη υποστήριξη από τον πληθυσμό.
«Η πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και του σοσιαλισμού στην Ανατολική Ευρώπη ήταν μεγάλο σοκ» για τον κινέζο πρόεδρο, λέει ο κ. Γκάιγκες, για τον οποίο ο κ. Σι θεωρεί πως η κατάρρευση οφειλόταν στην πολιτική ανοίγματος που ακολουθήθηκε.
«Αποφάσισε πως αυτό δεν έπρεπε να γίνει στην Κίνα» σε καμία περίπτωση· αυτός είναι ο λόγος που θέλει «ισχυρή ηγεσία στο Κομμουνιστικό Κόμμα» και «ισχυρό ηγέτη».
